ELEKTRIČNA BLUES REVOLUCIJA

 

ELEKTRIČNA BLUES REVOLUCIJA

 

 

    Poslovni uspeh diskografske kuće Chess records potpomogao je širenju istine o bluesu. Uporedo sa njim, prodor rhythm and bluesa i rock and roll sounda s kraja pedesetih i početkom šezdesetih godina 20.-og veka promenio je zauvek svet moderne muzike, donoseći jedan jedinstven, električni izraz.

 

     Ipak, električna je revolucija u industriji zvuka započela nekih dvadesetak godina ranije. Iako je kompanija Gibson eksperimentisala sa primitivnim električnim zvukom još od 1928., kao početak električne blues ere uzima se 1942.godina. Tada je objavljena T-Bone Walkerova Mean old world. Uopšteno gledajući, celokupan Walkerov rad tokom četrdesetih, uključujući mega hit Stormy monday blues iz 1947.godine, uticao je na prelazak bluesa u moderne noćne klubove, gde su muzičari u novom okruženju i sa novom tehnologijom nastavili dalji proboj. Ruralni, akustičarski zvuk Delte transponovan je, nakon seobe na Sever, u urbani, elektrificirani čikaški zvuk. Buka zadimljenih barova zamenila je seosku idilu i mir, svet se ubrzavao i sve je dobijalo na dinamici i haosu. muzika je samo pratila ritam života. Rađao se neki novi, mnogo dinamičniji i bučniji svet. Šapat poetične akustike pretvarao se u grmljavinu električne oluje. U vazduhu se osećao miris urbanog ritma bluza i čeda koje će ubrzo izroditi – rock and rolla.

 

      U godinama nakon Drugog svetskog rata dešava se nova velika migracija crnog stanovništva Amerike, u kojoj su milioni afroamerikanaca napustili Jug zemlje u potrazi za ekonomski prosperitetnijim gradovima Severa, pre svega industrijskim centrima poput Detroita i Čikaga. Tom prilikom mnogi Delta blues muzičari su završili u Čikagu, gde su usvojili amplifikaciju i električne instrumente i počeli da privlače širu urbanu publiku. Ako želite da dobijete dobar osećaj za blues u Čikagu tih godina, samo poslušajte Mannish Boy Muddy Watersa, koji je sam po sebi inspirisao klasični Hoochie Coochie Man Willie Dixona. Tokom vremena Muddy Waters i njegovi prijatelji muzičari postaju vodeća struja u Čikagu, i kreiraju žanr poznat kao ritam i bluz, koji je prihvatio muziku bluesa, džeza i jevanđelja. Neizbežno, sledeća generacija crnih izvođača, kao što su Chuck Berry, Bo Diddley, Little Richard i Ray Charles, počeli su da se bave muzičkim izazovima R & B-a, što je dovelo do sledećeg glavnog poglavlja u istoriji bluesa.

    Pomenimo ovom prilikom samo neke od bitnih stvaralaca električne blues revolucije i njihov nemerljiv uticaj na istoriju savremene muzike, pre svega na nastanak ludila zvanog rock and roll.

 

T-BONE WALKER (Aaron Thibeaux Walker 1910.-1975.)

 

    Walker predstavlja pionira električnog blues zvuka, kojeg danas osećamo u skoro svakoj gitarski zasnovanoj muzici. Bio je vodeći blues gitarista 40.-ih godina 20.-og veka, jedan od najboljih koncertnih zabavljača među croonerima na Zapadnoj obali. Premda je njegova prva ploča iz 1929. bila čista imitacija Leroy Carra, on četrdesetih postaje jedan od pionirskih gitarista. On i Charlie Christian, s kojim je u mladosti nastupao u plesnim tačkama, prvi su uveli vodeću poziciju električne gitare u postavi. Bio je poznat po svojoj energičnoj plesnoj veštini, izvodio je špagu istovremeno svirajući gitaru iza glave. Svojim agresivnim i prljavim riffovima stvarao je ono što će Chuck Berry pedesetih proslaviti kao rock and roll music. Njegov imidž uzbudljivog i privlačnog solo gitariste nagovestio je generacije blues i rock and roll idola.

They call it stormy Monday, but Tuesday's just as bad
They call it stormy Monday, but Tuesday's just as bad
Wednesday's worse, and Thursday's also sad

Yes the eagle flies on Friday, and Saturday I go out to play
Eagle flies on Friday, and Saturday I go out to play
Sunday I go to church, then I kneel down and pray

Lord have mercy, Lord have mercy on me
Lord have mercy, my heart's in misery
Crazy about my baby, yes, send her back to me

   Rođen je u Texasu, Linden, 28. juna 1910., u porodici muzičara – oca Rance Walker i majke Movelie Jimerson. Bio je verovatno prvi muzičar koji je upotrebio električnu gitaru, postavivši temelje urbanom bluesu.

 

Koristeći kontrolu jačine zvuka svog pojačala za održavanje visine tona i kombinujući ovu tehniku ​​s jednim savijanjem žica i vibracijom prsta koje su praktikovali tradicionalni bluzeri, Walker je u stvari izumeo novi instrument, pisao je ugledni magazin Rolling Stone.

  Walker se gitarom bavio već s 13 godina, ali svirao je i niz drugih žičanih instrumenata. Walkerovi najraniji uticaji bili su Lonnie Johnson, Scrapper Blackwell, Leroy Carr i Blind Lemon Jefferson - svi napredni stilisti u to vreme. U svojim ranim godinama, Walker je radio kao pomoćnik za  Blind Lemon Jeffersona, pomažući legendarnom slepom bluzeru dok je svirao po gradu. Godine 1929. snimio je dva singla za Columbia Records, Trinity River Blues i Witchita Falls Blues, kao Oak Cliff T-Bone (Walker je živeo u predgrađu Dallasa Oak Cliff). Nastavio je svirati sa 16-članim bendom formiranim tokom školskih dana s Lawsonom Brooksom do 1934. godine, kada je dao otkaz i preselio se u Los Angeles. Walker se posvetio sviranju s drugim gitaristom koji je postao jednako važan i podjednako uticajan, Charlie Christianom. Njih su dvoje odjednom zajedno izvodili uličnu predstavu koja je kombinovala sviranje gitare i basa uz otmeni rad nogu. Christian se kasnije proslavio krajem 1930-ih kao solista u orkestru Bennyja Goodmana, ali njegovu briljantnu karijeru prekinula je tuberkuloza 1941. godine.

  Walker je zarađivao za život na zapadnoj obali svirajući s raznim malim kombinacijama u uspešnim jazz klubovima Los Angelesa. 1939. pridružio se orkestru Cotton Club Les Hitea kao pevač, gitarista i autor pesama. Teško je reći ko je u tom trenutku bio prvi električni gitarista, ali Walker, Christian, Eddie Durham i Floyd Smith počeli su uviđati prednosti pojačanog volumena gitare u klupskom okruženju. Bio sam tamo četiri ili pet godina pre nego što su svi počeli  svirati s pojačalima, rekao je Walker u beleškama zvanim T-Bone Walker: Classics of Modern Blues. Snimio sam svoj T-Bone Blues s Les Hiteom 1939. godine, ali već dugo pre toga svirao sam gitaru s pojačalom.

    Walkerove pesme su bile elegantno romantične i duhovite, čime je blues izveo iz seoskih krčmi i uveo ga u najotmenije gradske noćne klubove. Njegova mešavina britke električne gitare, uzbudljive koreografije i podrške velikog orkestra, bila je inspiracija generacijama blues muzičara. Poput BB Kinga, Walker je bio mnogo kompleksniji i sofisticiraniji muzičar. BB King je rekao za Walkera: T-Bone je bio prvi električni gitarista kojeg sam čuo na nosaču zvuka. Odmah sam znao da ću da kupim električnu gitaru.

 

    Walker je u svakom slučaju bio najbitniji blues gitarista, uzor većini koji će posle njega postati slavni - kao recimo jazz legenda Christian ili blues-rock legenda Hendrix. Slavni bluzer Freddie King je za njega rekao: I believe it all comes originally from T-Bone Walker. Walkerovi blues standardi – Call it stormy monday, Mean old world, T-Bone blues, That evening train, (You’ll never find anyone) To be a slave like me govore više od bilo kakvih reči!

This is a mean old world
Baby, to live in by yourself
This is a mean old world
Baby, to live in by yourself
Can't get the woman you love
'Cause you know she's lovin' someone else

Well, I drink to keep from worryin'
Baby and I smile to keep from cryin'
Yes, I drink to keep from worryin'
And you know I smile to keep from cryin'
That's to keep the public from knowin'
Just what I have on my mind

   T-Bone Walker je bio taj koji je podigao status bluesa na viši nivo, ali životni stil koji je zahtevao status zvezde zasigurno mu je uzeo danak. Nakon enormnog uspeha 40-ih, frenetičnih nastupa kao prvi gitaristički heroj i vanvremenskih hitova – Mean old world i Call it stormy monday, Walker je boravio u južnoj Kaliforniji tokom 1950-ih i beskrajno putovao u narednoj dekadi. Stres zbog putovanja u kombinaciji s jakim pićem, kockanjem i lošim poslovnim odnosima uzeo je danak. 16. marta 1975. T-Bone Walker podlegao je upali pluća, što je okončalo jednu od najspektakularnijih i najinovativnijih muzičkih karijera ikad.

BIG JOE TURNER (1911.-1985.)

 

     Rođen 1911. godine, Turner je započeo karijeru vodeći slepe ulične pevače i slušajući sve ploče od Ethel Waters do Leroy Carra. Ipak, puni glas Bessie Smith ostavio je na njega najviše uticaja, pa je postao prototip kanzaškog pevača  shouters (vikača). Oko 1930. udružio se sa Peteom Johnsonom, klaviristom čiji su čvrsti bas ritmovi levom rukom stvorili jedan od temelja neverovatne popularnosti boogie-woogiea (svirački stil koji se razvio iz bluesa i za koji je karakteristično osminsko-ostinato figuriranje leve šake po bas registrima, koji nadopunjuje snažno i ritmičko soliranje desnice). Nastupao je kao pevač i radio kao barmen u popularnim noćnim klubovima. Krupan, zabavan, slavan zbog snage svog glasa i nepresušnog izvora stihova, postao je veoma uticajan na generaciju pevača Midwesterna.

 

Corrine, Corrina, where you been so long?

Corrine, Corrina, where you been so long?

I ain't been no loving since you been gone.

 

Corrine, Corinna, where'd you stay last night?

Corrine, Corinna, where'd you stay last night?

Come in this morning, sun was shining bright.

 

I met Corrina way across the sea,

I met Corrina way across the sea,

She wouldn't write no letter, she didn't care for me.

 

Corrine, Corrina, what you're gonna do,

Corrine, Corrina, what you're gonna do,

Just a little bit of lovin' let your heart be true.

 

I love Corrina, tell her what I do,

I love Corrina, tell her what I do,

Just a little bit of lovin' let your heart be true.

 

Corrine, Corrina you're a pal of mine

Corrine, Corrina you're a pal of mine

Now she left me walkin', tears are rollin' and cryin'.

 

Corrine, Corrina, what's the matter now?

Corrine, Corrina, what's the matter now?

You wouldn't write no letter, you didn't love me no how.

 

Good-bye, Corrina, it's fare you well.

Good-bye, Corrina, it's fare you well.

When I'll came back, can't anyone tell.

 

    On i Pete Johnson su prve snimke napravili 1938., nakon što ih je John Hammond doveo u New York na prvi u seriji koncerata From spiritual to swing. Bio je to ključni događaj u predstavljanju izvođača bluesa, gospela i jazza beloj intelektualnoj publici, a samog Turnera je vodio na vrh R&B lestvica (termin rhythm & blues postao je standardan 1949. nakon što ga je Billboard prihvatio kao novi eufemizam za muziku namenjenu prvenstveno afroamerikancima).

 

ELMORE JAMES (1918.-1963.)

 

     Elmore James rođen je 27. januara 1918. u Elmore Brooksu u Richlandu, okrugu Holmes, Mississippi, kao vanbračni sin 15-godišnje Leole Brooks. Njegov otac bio je Joe Willie Frost James, koji se preselio k majci i bio razlog zbog kojeg je Elmore uzeo njegovo prezime. U dobi od 12 godina počeo je stvarati muziku koristeći jednožičane instrumente. Vremenom je Elmore do svoje 18. godine postao solidan muzičar. U tom je razdoblju upoznao izvesnog muzičara, bluzera, trubadura, lutalicu koji je postao jedan od njegovih najjačih uticaja. Ovo nije bio niko drugi nego legendarni Robert Johnson. Ovaj se sudbinski susret desio u Belzoniju u Mississippiju, gde je upoznao jednog od svojih dobrih prijatelja Alecka Millera koji je ubrzo postao poznat pod imenom Sonny Boy Williamson II. Pre ovog sastanka Elmoreov stil sviranja gitare bio je manje slajd. Međutim, Robert Johnson pokazao mu je kako svirati gitaru koristeći metalni naprstak (nešto što omogućuje vibrirajući zvuk gitare) na prstu koji je ubrzo postao klizač (slider). Takođe je počeo obrađivati ​​pesme muzičara Chicago Bluesa Tampe Reda, koji je imao još jedan uticaj na Elmorea u razvoju njegovog prepoznatljivog zvuka slide gitare (slide gitara tehnika je sviranja gitare koja se često koristi u blues muzici. Uključuje sviranje gitare držeći klizač uz žice koji proizvodi duboki vibrato i glissando efekte. U suštini, klizač može da bude mnogo šta – od grlića flaše do nečega gde vas mašta odvede). Iz svog je benda nasledio i dva muzičara koji će preći u njegov prateći bend, The Broom Dusters, koji su činili Little Johnny Jones na klaviru i Odie Payne na bubnjevima.

I'm gon' get up in the mornin', I believe I'll dust my broom
I'm gon' get up in the mornin', I believe I'll dust my broom
Girlfriend, the black man you been lovin', girlfriend, can't get my room

I'm gon' write a letter, telephone every town I know
I'm gon' write a letter, telephone every town I know
If I can't find her in West Helena, she must be in East Monroe I know

I don't want no woman, wants every downtown man she meet
I don't want no woman, wants every downtown man she meet
She's a no good doney, they shouldn't 'low her on the street

I believe, I believe I'll go back home
I believe, I believe I'll go back home
You can mistreat me here, babe, but you can't when I go home

And I'm gettin' up in the mornin', I believe I'll dust my broom
I'm gettin' up in the mornin', I believe I'll dust my broom
Girlfriend, the black man you been lovin', girlfriend, can't get my room

I'm 'on' call up Chiney, see is my good gal over there
I'm 'on' call up Chiney, see is my good gal over there
If I can't find her on Philippine's Island, she must be in Ethiopia somewhere

  Godine 1943. godine Elmore James pozvan je u američku mornaricu tokom Drugog svetskog rata i sudelovao je kao kormilar tokom invazije na Guam. Na kraju se vratio u Mississippi na Božić 1945. godine, gde se na kraju naselio sa svojim usvojenim bratom Robertom Holstonom, koji je posedovao električnu radnju. James je kreirao svoj originalni potpis na zvuku električne gitare, koji je osmišljen pomoću delova iz trgovine i neobičnog postavljanja dva DeArmond pikapa. Takođe je primenio svoje novostečene elektrotehničke veštine na pojačalo kako bi mu dao više snage i izobličenja, pa bi za razliku od većine gitarista tog doba doista mogao moćno pojačati svoj zvuk gitare. To je njegovoj slide gitari dalo jedinstveni zvuk, koji je bio uparen s njegovim melodramatičnim, gotovo mahnitim glasom koji ga je obeležio kao retkog talenta. Zvuči pomalo neverovatno, ali mnogi smatraju da bi Elmorovi eksperimenti i tadašnji zvuk mogli predstavljati rođenje ili prethodnicu garažnog rokenrola kakvog mi danas poznajemo. Po povratku u Mississippi, još je jednom sarađivao sa  Sonny Boy Williamson II, gde su svirali po Delti i Memphisu. Međutim, uprkos rastućim priznanjima, Elmore nije baš imao imidž kakav ima bluesman, klasični, raskalašni boem, lutalica. Umesto toga, patio je od srčanih tegoba i više je izgledao poput učitelja s velikim teškim naočarima i konzervativnim odelima.

... The sky is crying

look at the tears roll down the streets

i’m looking for my baby

and i wonder where can she be.

I saw me baby one morning

and she was walking on down the street

made me feel so good

until my poor heart would skip a beat.

I got a bad feeling

my baby, my baby don’t love me no more

now, the sky is been crying

the tears rooling ...

 

    Iako je Muddy Waters bio taj koji je Delta-slide gitari dao autentičan zvuk, Elmore James je sviranje slide gitare uzdigao do nivoa umetničke forme (jedan od mnogih njegovih vatrenih sledbenika, pokojni gitarista originalnih Stonesa - Brian Jones, najbolje je prikazao sav sjaj Jamesove tehnike sviranja gitare u čuvenom blues standardu Little red rooster). Pored Briana Jonesa, svirali su njegove pesme i poštovali ga kao umetnika mnogi cenjeni rock gitaristi kao Jeremy Spencer (Fleetwood Mac), Duanne Allman (Allman brothers band) ili Mick Taylor (ex Bluesbreakers by Mayall, ex the Rolling Stones). Njegova jedinstvena sposobnost kao pevača, tekstopisca, instrumentaliste i gitariste donela mu je prestižnu titulu – King of the slide guitar. Treperavi, klizeći zvuk gitare, koji prodornom snagom karakterističnog, ponavljajućeg riffa klizi poput grlića flaše preko zategnutih žica odzvanja već decenijama u Elmore Jamesovim blues standardima: Comming home, Dust my broom, The sky is crying, One way out, Fine little mama ili Something inside of me.

 

... Something inside of me that just won’t let me be

my baby is gone and left me and my heart’s in misery

i wake up in the morning in my bedroom all alone

i don’t find my baby and i wonder, i wonder,

where she gone, yeah.

My baby’s gone, and i’m so tired, it’s a cryin’ shame

ever since she been gone,

you know my life don’t feel the some ...

 

      Godine 1952. uz pomoć Sonny Boy Williamsona sklapa ugovor sa Trumpet records i snima antologijsku Dust my broom, trag u večnosti budućeg kralja botlleneck ili slide gitare, stila koji ća ga proslaviti širom sveta. Sledile su potom: I believe,The sky is crying,Shake your moneymaker,Done somebody wrong, Can’t stop loving my baby, Anna Lee, Help me baby last night, My bleeding heart, Stranger blues. Moćni R & B standardi prštali su uz slajd majstorije i ubedljiv, sugestivan vokal sve do 24. maja 1963. godine – srčani udar je bio fatalan, ugasivši po ko zna koji put pre vremena još jedno veliko srce. Iako je otišao mlad, sa svega 45 godina, njegov uticaj na svet bluza i rokenrola bio je ogroman.

 

Elmore James će zauvek ostati najuzbudljiviji, najdramatični blues pevač i gitarista kojeg sam ikad imao priliku videti kako nastupa, prisećao se njihovog susreta legendarni blues man Muddy Waters, pričajući nadahnuto o Elmore Jamesu. Na putu smo ga slušali na radiju dok je Big Bill Hill emitovao svirku direktno s tog mesta. Gorio sam od želje da vidim Elmorea Jamesa i pre nego što smo uopšte otvorili vrata kluba, mogli smo čuti Elmoreov silovit zvuk gitare. Iako je mesto bilo pretrpano, uspeli smo pronaći prostor blizu bine i blues se obrušio na mene kao nikada pre. Gledajući Elmorea kako peva i svira, iza kojeg je stajao solidan blues bend (Homesick James, JT Brown, Boyd Atkins i Sam Cassell), osećao sam se stvarno dobro. Noseći debele naočare, Elmoreovo je lice uvek imalo izražajan i dramatičan izgled, pogotovo kad je stvarno nestao u sporom bluesu. Pevajući snažnim i grubim glasom, doista mu nije trebao mikrofon. Na tako sporim bluesovima kao što su I’m worried,  - Make my dreams come true – ​​It hurts me, njegov je glas dosegao vrhunac i stvorio napetost koji je  bio tako moćan blues. Bez obzira na taj sirovi glas, Elmore je svoj blues otpevao s određenim osećajem, osećajem i dubinom koja je pokazala njegov blues background. Njegovo je pevanje bilo  pojačano vlastitom pratnjom gitare koja je bila jednako gruba, nasilna i izražajna kao i njegov glas. Koristeći tehniku ​​bottleneck, Elmore je zaista pustio da njegova gitara zvuči moćno jer nikada pre nisam čuo takav zvuk gitare. Jednostavno niste mogli mirno sediti! Morao si se pokrenuti.

Uvek je svirao za plesnu publiku i terao je ljude da skaču. Bobby's Rock je u to vreme bila jedna od omiljenih pesama publike, a Elmore je svirao petnaest minuta i više. Jednostavno niste mogli podneti taj histerični zvuk koji se spušta na vas. Mesto se ljuljalo, ljuljalo se! , prisećao se jedan od Jamesovih bliskih prijatelja.

 Nakon pročitane gornje rečenice može se shvatiti da Elmore James nije bio samo bluesman, već i pionir i inovator. Bez njega ni Rock ’n’ Rolla ne bi bilo. Njegov se uticaj čuje u radu gotovo svakog posleratnog muzičara, a njegov se izvor nadahnuća može smatrati klasičnim primerom umetničkog prenosa, inspirativnosti, nadahnuća. Mnogi blues gitaristi poput Homesicka Jamesa, Johna Littlejohna, Hounda Dog Taylora, JB Hutta i mnogih drugih navodili su ga kao izvor inspiracije.

Because you're sweet and lovely girl I love you
Because you're sweet and lovely girl it's true
I love you more than ever girl I do
I want you in the morning girl I love you
I want you at the moment I feel blue
I'm living every moment girl for you

(Walk, walk cat walk.
Go, Johnny, go.
Same old the twelve bar blues.

Elmore James got nothing on this baby.)

I've loved you from the moment I saw you
You looked at me that's all you had to do
I feel it now I hope you feel it too

Because you're sweet and lovely girl I love you
Because you're sweet and lovely girl it's true
I love you more than ever girl I do
Rhythm and blues

  John Mayall mu je odao počast pesmom Mr. James na albumu iz 1969. Looking back. Mnoge Elmoreove pesme poput Dust My Broom, Done Somebody Wrong, One Way Out obrađivali su popularni bendovi poput benda Allman Brothers, Fleetwood Mac, Stevie Ray Vaughan & Double Trouble. Najuočljivija obrada bila je The Sky Is Crying, koju je obradio bluesman Albert King, a koja je nastala kao inspiracija za obrade pesme Stevieja Raya Vaughana i Erica Claptona. Prema njegovom bivšem partneru za snimanje i kolegi iz benda Lonnie Youngbloodu, Jimi Hendrix se u ranoj karijeri nazivao Maurice James, a kasnije i Jimmy James, u znak priznanja Elmore Jamesu. Fotografija postavljena na omot Hendrixovog albuma Blues prikazuje Hendrixa u Londonu u kojem se nalazi Jamesov UK LP Najbolje od Elmore Jamesa. Čak je obrađivao Bleeding heart na koncertu Experienceovog Royal Albert Halla 1969. godine, a takođe i s bendom Gypsys na njihovim novogodišnjim koncertima u Fillmore East 1969.-1970. Postoje čak i studijske snimke te pesme. Treba li na kraju posebno naglasiti da ga i čuveni George Harrison i The Beatles spominju u pesmi sa albuma Let it be – For you blue. Elmore James got nothin’ on this, baby, dok John Lennon nadahnuto praši slajd na havajskoj Steel gitari.

DINAH WASHINGTON (1924.-1963.)

 

... You made me leave my happy home

you took my love and now you’re gone

since i feel for you

Love brings such misery and pain

i guess i’ll never be the same

since i feel for you

It’s too bad, it’s too sad

i’m in love with you

you loved me, than you snubbed me

but why can i do

i’m still in love with you

i guess i’ll never see the light

i get the blues about every night

since i feel for you ...

 

     Najbolja pevačica džeza i još sijaset pravaca: bluza, ritam i bluza, soula, bi bapa, svinga, gospela, spirituala, pop muzike. Rođena kao Ruth Lee Jones, 29. avgusta 1924. godine, u mestu Tuscaloosa, Alabama , USA, umrla veoma mlada kao legendarna Dinah koja peva blues, 14. decembra 1963. godine u Detroitu.

   Ruth Lee Jones, rođena u Alabami, odrasla je u baptističkoj porodici u Chicagu, pevajući i svirajući klavir u horu u lokalnoj crkvi te brzo postajući vešta u karakterističnim gospel ritmovima, sinkopiranim ritmovima i kliznim notama (blue tonovi, koji predstavljaju nejasne ili glissando tonove, negde između sniženih i prirodnih, koji proizilaze iz načina pevanja bluesa i koji u intervalima neprimetno prelaze (klize) između dura i mola). U petnaestoj godini izvela je pesmu I Can't Face The Music na lokalnom amaterskom takmičenju koje je bilo domaćin u čikaškom Regal Theatreu, pobedila i uskoro nastupala u noćnim klubovima u Chicagu, poput Dave's Rhumboogie i Downbeat Room hotela Sherman (nastupala je s legendarnim jazz pijanistom Fats Wallerom).

Now you say you're lonely
you cry the long night through
well, you can cry me a river
cry me a river
i cried a river over you
now you say you're sorry
for being so untrue
well, you can cry me a river
cry me a river
i cried a river over you

   Njezin se proboj dogodio 1942. godine kada je primetio Joe Glaser, menadžer Louisa Armstronga, dok je pevala u baru Garrick. Na Glaserovu preporuku pridružila se bendu Lionela Hamptona 1943. godine, uzevši ime Dinah Washington, koje joj je dao ili Glaser ili Joe Sherman, vlasnik Garrick Bara, u što niko nije sasvim siguran. Godine 1943. Washington je snimila blues seansu s malim ansamblom izvučenim iz Hamptonovog benda. Snimila je potom pesmu Evil Gal Blues koja je postala hit. Nakon tri godine u bendu Hamptona, popularnost Washingtonove je rasla i počela je voditi R&B setove.Washington je na sesijama 1946 snimila album Slick Chick (On The Mellow Side) za Mercury Records; bluesy osećaj ove ploče bio je predložak za veći deo njene buduće karijere. Kao samostalna umetnica u godinama koje su sledile, postigla je zapažen uspeh, postigavši ​​impresivan broj hitova na R&B lestvicama, uključujući Ain't Misbehavin 1948. i Am I Aso Too Much, koji su bili na vrhu R&B-a lista kasnije te godine. Tokom sledeće četiri godine gotovo nikada nije silazila s R&B lestvica, a Baby Get Lost postao je njezin drugi snimak broj jedan 1949. godine. Washington je stekla širu popularnost glavnim uspehom na Billboard pop lestvici sa svojim snimkama iz 1950. I Wanna Be Loved, koji je dosegao 22. mesto. Među mnogim vrhunskim albumima u njezinoj karijeri bio je Dinah Jams (1954.), snimljen s Cliffordom Brownom i Maxom Roachom. To je razdoblje uključivalo sesije s impresivnim nizom muzičara, poput Ben Webstera, Clifforda Browna, Clarka Terryja, Cannonball Adderleyja, Jimmyja Cobba, Maxa Roacha, Wyntona Kellyja i Joea Zawinula, koji će s Washingtonovom putovati i snimati od 1959. do 1961. godine. Kad je 1959. godine objavila svoju verziju pesme Dorses Brothers What A Difference A Day Makes, ploče koja je zauzela 8. mesto na pop lestvicama, Washington je smatrana uglednim mainstream umetnikom. Washington nikad nije napustila svoju prvu ljubav prema jazzu i često joj se vraćala na jazz festivalima; njezin nastup sa pesmom All Of Me iz 1959. godine, u filmu Jazz On A Summer's Day (1959.), snimljen na festivalu u Newportu, savršeno je pokazao njene vokalne vrednosti, talenat i posvećenost muzici. Iako je bila poznata kao Queen of the Blues, u svojoj kasnijoj karijeri postala je i istaknuta pevačica pop standarda. Njezine neusporedive glasovne mogućnosti i interpretativne veštine pomogle su da svaki njezin standard postane jedinstven, poput recimo numere When I fall in love, koja je snimljena u izdanju Victora Younga i Edwarda Heymana 1961. godine.

     Legendarna lejdi Washington gotovo je sama samcata vratila na scenu tradiciju blues kraljica (nastupima četrdesetih godina). Karijeru je započela kao obožavateljica još jedne istinske legende - harlemskog anđela, jazz dive Billie Holiday, a završila uspesima sa hitovima na pop lestvici poput već pomenute What a difference a day makes. Redovno su je najavljivali kao kraljicu bluesa i većina uspešnih pevačica koje su dolazile, uključujući i Esther Phillips, Ruth Brown i Etta James, započele su karijeru strogo sledeći lady Washington.

 

... What a difference a day made

twenty-four little hours

brought the sun and the flowers

where there used to be rain.

My yesterday was blue, dear

today i’m part of you, dear

my lonely nights are through, dear

since you said you were mine.

What a difference a day makes

there’s rainbow before me

sky above can’t be stormy

since that moment of bliss, that thrilling, kiss ...

 

       Ona je svoj najveći pop uspeh postigla pri kraju karijere, no njezino je najuticajnije razdoblje bilo krajem 40.-ih i tokom ranih 50.-ih. Njena dominacija na lestvicama R&B započela je 1948. s baladom o nesretno zaljubljenoj ženi Am i asking too much, a 1949. je usledio moćni blues Baby get lost. Nakon izvrsnog Long John bluesa, još 20 njenih pesama je tokom sledećih pet godina završilo na Billboardovim top ten lestvicama. Uporedo sa jazz i pop pesmama, uvek se iznova vraćala bluesu i 1952. dospela na 4. mesto standardom Trouble in mind. Godine 1957. godine snimila je The Fats Waller Songbook, a kasnije iste godine The Bessie Smith Songbook, te je učvrstila dodeljeni joj naziv Queen of the Blues. Jedan od njenih poslednjih albuma bio je Back to the blues, na kojem se nalaze obrade bluz standarda poput How long, how long Leroya Carra i Key to the highway Big Bill Broonzya.

 

... Alone, alone with a sky of romance above

i’m alone, alone on a night that was meant for love.

Here must be someone waiting, Lord, who feels the way i do

whoever you are, please tell me are you, are you alone?

Alone on this night that me too could share alone

alone with your kiss that could make me care,

and when you come i’ll promise to be your very own, yeah,alone...

 

   Život Dinah Washington izvan scene, kao i život mnogih vrhunskih umetnica i zvezda pre i posle nje bio je veoma složen i buran, obeležen raskalašnošću i autodestrukcijom. Živela je brzo, vremenom sve raskalašnije i autodestruktivnije, stalno je bila u pokretu. Ljudi koji su je poznavali znali su da bi mogla biti budna celu noć do 8 sati ujutro, a zatim snimati u 10 sati ujutro. Uzela bi tablete za spavanje kako bi smirila nemirni um i naspavala se, a volela je piti brendi kad nije snimala. Ali to nije bio najgori deo života zvezde. Pored problema sa snom, Dinah je  bila duboko nezadovoljna svojim izgledom (viškom kilograma koji su se gomilali usred neurednog i preteranog života, konzumiranja sve veće količine alkohola i narkotika). Pevačica je uzimala ogromne količine dijetalnih tableta, pa čak i koristila opasne inekcije žive, za koje je verovala da crpe vodu iz tela.  Nevolje u spavanju i nesigurnost doveli su Washington do još jednog poroka: alkohola. Uvek zabavnu i strastvenu devojku, umetničku dušu punu života  piće je polako odvodilo na opasnu teritoriju (kao i mnoge slavne umetnike pre nje). Vremenom je Washington postala toliko ovisna o alkoholu da bi tokom svojih snimanja pila šampanjac. Toliko da su je ponekad morali voditi van kako bi je spasili da se ne spotakne. Bila je udata osam puta, a boreći se s težinom veći deo svog života, tragično je okončala od posledica fatalnog srčanog udara u 39. godini, potaknutog kombinacijom dijetalnih tableta, alkohola i sedativa (u decembru 1963. Dinah Washington je otišla u Detroit provesti Božić s Dickom Laneom (svojim poslednjim suprugom) i njegovom decom. Par je tokom noći zajedno gledao televiziju, a Lane je potom zadremao nekoliko sati. Kada se probudio  njegova voljena supruga Dinah ležala je u nesvesti na podu. Kraljica bluza je zauvek otišla zbog slučajnog predoziranja tabletama za spavanje. Imala je samo 39 godina)

Yes, Willow weep for me
Willow weep for me
Bend your branches green along the stream that runs to sea
Listen to my plea
Listen willow and weep for me

Yes, Gone my lovers dream
Lovely summer dream
Gone and left me here to weep my tears into the stream
Sad as I can be
Hear me willow and weep for me

Oh, Whisper to the wind and say that love's a sin
Leave my heart a-breaking, and making a moan
Murmur to the night to hide her starry light
So none will find me sighing, crying all alone

Oh, willow weep tree
Weeping sympathy
Bend your branches down along the ground and cover me
When the shadows fall, bend over willow and weep for me

Whisper to the wind and say that love is sin
Leave my heart a-breaking, and making a moan
Murmur to the night to hide her starry light
So none will find me sighing and crying all alone

Yes, willow weep tree
Weeping sympathy
Bend your branches down along the ground and cover me
When the shadows fall, bend over willow and weep for me
Yes

 

       Dinah Washington je otvorila put mnogim pevačima. Bila je inspiracija za pevače poput Raya Charlesa, Little Esther Phillips, a najpoznatije, za Arethu Franklin. Franklin je čak snimila tribute album za Washington obrađujući njene najpoznatije pesme. Među novijim pevačima, sada već pokojna Amy Winehouse priznala je da joj je Washington bila boginja i da je imala velik uticaj na njeno pevanje.       

      Ako vam se život ne svodi na jurcanje za novcem, karijerom i zgrtanjem nepotrebnih stvari, otrova za dušu, ako volite muziku i predivan osećaj bogatstva da ugodite sebi i bližnjima lirskim bluz i džez osećanjima muzike i poslušate Since i feel for you u izvođenju lejdi Washington – nagrada koja u tim trenucima ispunjava dušu i srce neprofitabilnim feelingom vredna je svakog truda, odricanja, iskušenja i žrtve u životu. Vredna je trenutka koji svemu daje dublji smisao i nadživljava nas u našoj materijalnoj prolaznosti, obeležava poput poteza četkice vrhunskog umetnika na platnu života i duše ispunjene srećom davanja, nesebičnog delenja lepote i ponovnog rađanja kroz umiranje za druge i umetnost. Vredna je trenutka lirskog ugođaja vanvremene lepote, nežnosti, dodira topline i neizrecivosti osećanja koji vibrira i dira dušu svakog iole senzibilnog slušaoca, ljubitelja muzike i muzičkog nadahnuća koji se oseti u glasu Dinah Washington dok izvodi besmrtne numere poput Willow weep for me, Cry me a river, What a differce a day made i Since i feel for you.

 

   U beskraju kosmosa, umetničkog ili bilo kog drugog, postoje mnoge vrste zvezda – male, koje blistaju sjajno i dugo, i velike one najveće, koje eksplodiraju kao supernova neizrecivo blještavim intenzitetom rađajući nakon vlastitog odlaska neke nove, čudesne svetove. Dinah Washington, Queen of the Blues, pripadala je ovoj drugoj, veličanstvenoj vrsti zvezda koje najsjajnije bljesnu i brzo sagore, ostavljajući za sobom neizbrisiv trag u beskraju vremena.

 

HOWLIN’ WOLF – (Chester Burnett) (1910.-1976.)

 

        Bio je ogroman čovek, grčevitog, hrapavog i bolno senzibilnog glasa, sledbenik blues legendi Delte – Son Housea i Charlie Pattona. Autor niza blues standarda: Sitting on the top of the world, Poor boy, Smokestack lightning, Killing floor. Široj publici postaje poznat tek nakon kultnog sešn albuma - London session iz 1971., snimljenog uz pomoć blues sledbenika Claptona, Winwooda i ritam sekcije Stonesa - Wyman-Watts. Između ostalih, njegovu slavu su proneli blues-rock obradama njegovih blues klasika velikani rock and roll sazvežđa - Led Zeppelin, Cream, Yardbirds, Jimmi Hendrix.

     Howlin’ Wolf rođen je kao Chester Burnett u srcu Delte, gradu West point, država Mississippi, 10. juna 1910. Kao mladić učio je svirati gitaru gledajući i slušajući legendarnog Pattona. Vremenom su se upoznali, sprijateljili i Howlin’ je postao Pattonov učenik – krenuo je u svet bluesa Pattonovom pesmom Pony blues (istovremeno skidajući njegove izazovne scenske pokrete i egzibicije sa gitaom po kojima je, između ostalog, Patton bio čuven na pozornicama i krčmama širom Delte). Bio je još pod uticajem slavnih Tommy Johnsona, SB Williamsona, Lonnie Johnsona, Ma Rainey, Blind Blakea i Jimmy Rogersa, legendi rađajuće Delta blues scene dvadesetih i tridesetih godina prošlog veka. Sviranje usne harmonike skinuo je od Sonny Boy Williamsona II.  Tokom 1930-ih Burnett je nastupao na Jugu kao solo izvođač i s brojnim blues muzičarima, uključujući Floyda Jonesa, Johnnyja Shinesa, Honeyboya Edwardsa, Sonny Boy Williamsona II, Roberta Johnsona, Roberta Lockwooda Juniora, Willieja Browna, Son Housea i Williea Johnsona. Na kraju decenije bio je stalni izvođač u klubovima, s usnom harmonikom i ranom električnom gitarom. Period 1941.- 1943. provodi kao američki vojnik, potom se vratio porodici koja se preselila u Arkanzas (blizu zapadnog Memfisa), pomagao im u poljoprivrednim  radovima i povremeno nastupao kao tridesetih godina... 1948. godine osnovao je bend u kojem su bili gitaristi Willie Johnson i Matt Guitar Murphy, harmonikaš Junior Parker, pijanista zapamćen samo kao Destruction i bubnjar Willie Steele. Radio stanica KWEM u zapadnom Memphisu započela je s emitovanjem njegovih živih nastupa.

It could be a spoonful of diamond
Could be a spoonful of gold
Just a little spoon of your precious love
Satisfy my soul

Men lies about little
Some of 'em cries about little
Some of 'em dies about littles
Everything fight about a spoonful
That spoon, that spoon, that sp

It could be a spoonful of coffee
Could be a spoonful of tea
But a little spoon of your precious love
Good enough for me

Men lies about that
Some of 'em dies about that
Some of 'em cries about that
But everything fight about a spoonful

That spoon, that spoon, that

Ooh ooh, fight about spoonfuls
Ooh ooh, fight about a spoonful

   Početkom pedesetih otkrio ga je Ike Turner i doveo u Memphis na snimanje. Vremenom Howlin’ Wolf postaje slavan i nastupa sa bendom u kojem su bili gitaristi Willie Johnson i Pat Hare. Snima svoje prve singlove: Moanin’ at midnight & How many more years (kompanija Chess records), a potom i Riding in the moonlight & Morning at midnight i Passing by blues & Crying at daybreak (RPM records). Nakon toga prelazi u Chicago i sklapa ugovor sa slavnom Chess records. Howlin’ Wolf je u Chicagu okupio novi bend i za prvog gitaristu izabrao  Jodyja Williamsa iz benda Memphis Slima. U roku od godinu dana nagovorio je legendarnog gitaristu Huberta Sumlina da napusti Memphis i pridruži mu se u Chicagu; Sumlinova solo gitara i iznenađujuće suptilni izrazi savršeno su nadopunjavali Burnettov snažan vokal. Postava benda Howlin’ Wolfa često se menjala tokom godina. Upošljavao je mnogo različitih gitarista, kako na snimanjima, tako i u izvođenjima uživo, uključujući Willieja Johnsona, Jodyja Williamsa, Leeja Coopera, LD McGheeja, Otisa Big Smokey Smothersa, njegovog brata Little Smokey Smothersa, Jimmyja Rogersa, Freddieja Robinsona i Buddy Guya , između ostalih.

   Usledila je više nego uspešna saradnja sa briljantnim blues autorom – Willie Dixonom koji je istovremeno sarađivao i sa njim i sa njegovim glavnim konkurentom – slavnim Muddy Watersom. Prvi veliki hit Howlin’ Wolfa bila je upravo pesma Willie Dixona iz 1954. – Evil. Tokom pedesetih Wolf je imao pet pesama na prestižnoj Bilboard listi: Moanin’ at midnight, How many more years, Who will be next, Smokestack lightnin’ & I asked for water. Njegov prvi album, LP, kako se to tada zvalo u doba vinila (long play) – Moanin’ in the moonlight bio je uobičajena kolekcija sastavljena od prethodno objavljenih singlova. U januaru 1962. sledio ga je Howlin’ Wolf album, koji se ponekad naziva i albumom Rocking Chair. Greil Marcus iz časopisa Rolling Stone nazvao ga je najboljim od svih blues albuma u Chicagu.

   Početak šezdesetih, doba ekspanzije rhythm & bluesa, rock and rolla i povratka istinskim blues vrednostima bio je za Howlin’ Wolfa više no uspešan – usledio je niz od nekoliko njegovih najpoznatijih pesama: Wang dang doodle, Back door man, Spoonful, The Red rooster, I ain’t superstitious, Goin’ down slow & Killing floor (mnoge od njih autorske su pesme Dixona).

Whoa, smokestack lightning
Shinin', just like gold
Ah, don't ya hear me cryin'?
A-whoo-hoo, ooh
Whooo...
Whoa-oh, tell me, baby
What's the, matter here?
Ah, don't ya hear me cryin'?
Whoo-hoo, whoo-hoo
Whooo...

Whoa-oh, tell me, baby
Where did ya, stay last night?
Ah, don't ya hear me cryin'?
Whoo-hoo, whoo-hoo
Whooo...
Whoa-oh, stop your train
Let a, poor boy ride
Why don't ya hear me cryin'?
Whoo-hoo, whoo-hoo
Whooo....

Whoa-oh, fare ya well
Never see, a you no more
Ah, don't ya hear me cryin'?
Ooh, whoo-hoo, whoo-hoo
Whooo...
Whoa-oh, who been here baby since
I-I been gone, a little, bitty boy?
Girl, be on
A-whoo-hoo, whoo-hoo
Whooo...

   U septembru 1964. Wolf je putovao Evropom u sklopu American Folk Blues Festivala 1964. godine, putujući s blues umetnicima kao što su Sonny Boy Williamson, Lightnin’ Hopkins, Willie Dixon i Sleepy John Estes. Pesma Smokestack Lightnin’ bila je veliki hit u Velikoj Britaniji. Burnett je stekao širu popularnost kroz folk pokret i British Invasion rimejkove svojih klasičnih blues pesama. 1965. godine pojavio se u emisiji ABC TV Shindig s Rolling Stonesima. U Engleskoj je imao hit broj jedan s Dixonovom pesmom Red Rooster. Tokom sledećih nekoliko godina svirao je na prestižnom Newport Folk Festivalu, Berkeley Folk Festivalu i Ann Arbor Blues Festivalu. U tom je razdoblju objavio albume Real Folk Blues (1966) i More Real Folk Blues (1967). Godine 1968. objavio je kontroverzni album čudesnog naziva – This is Howlin’ Wolf’s new album. He doesn’t like it. He didn’t like electric guitar at first either (Ovo je novi album Howlin’ Wolfa. Ne sviđa mu se. Na početku mu se nije sviđala ni električna gitara), koji se često naziva i električnim albumom Howlin' Wolfa.

   Kada je prvi put dobio priliku da snimi vlastite pesme i snove, kao i mnogi drugi bluzeri Delte, imao je već preko 40 godina. Svoju harizmu i znanje, sticane mukotrpno u srcu Delte, preneće tokom šezdesetih godina na buduće rock and roll velikane – The Rolling Stones, Cream, Led Zeppelin, The Yardbirds, Captain Beefheart, istovremeno sarađujući sa nekim od rock muzičara iz pomenutih bendova. Bio je jedna od mnogih bitnih spona između korena moderne muzike - bluza i njegovog komercijalnog čeda - rokenrola... duh Delte naelektrisan, propušten kroz par hiljada vati i pušten iz  boce da osvoji svet zaraznom groznicom - kotrljajućom i bučnom.

   Početkom 1971. Wolf je objavio album Message to the Young, koji se smatrao njegovim psihodeličnim zapisom, kao i vrhuncem njegove snimateljske karijere. U maju 1971. Wolf je imao drugi srčani udar, a lekari su otkrili da mu bubrezi otkazuju. Počeo se lečiti hemodijalizom, a lekari su mu naredili da prestane s nastupima. Ali on to nije učinio, već je tri meseca kasnije bio glavni gost na Ann Arbor Blues Festivalu. Početkom 1972. Wolf  snima live album Live and Cookin’. U avgustu 1972. godine dobio je počasni doktorat na čikaškom Columbia Collegeu.

  Wolfov poslednji album bio je The Back door Wolf 1973. godine. Potpuno sastavljen od novog materijala, snimljen je s muzičarima koji su ga redovno podržavali na pozornici, uključujući Huberta Sumlina, Detroit Juniora, Andrewa Blueblood McMahona, Chico Chism, Lafayette Shorty Gilberta i vođu sastava Eddieja Shawa. Album je bio kraći (malo više od 35 minuta) od bilo kojeg drugog koji je snimio, što je rezultat njegovog narušenog zdravlja (srčani problemi i konačno problemi sa bubrezima koji će ga nakon operacije i potonje komplikacije, 1976., odvesti u smrt 10. januara.

   Album koji je nadahnuo mnoge bitne muzičare, generacije ljubitelja kvalitetnog zvuka i ovu skromnu posvetu jednom od velikana veličanstvene blues scene, duge preko jednog veka, bio je upravo London session – savršen spoj duha tradicije i siline energije vremena rock and roll poleta kada se pisala istorija jednog u nizu buntovnih pokreta koji su obeležili uzburkani dvedeseti vek, još od doba dadaizma, s početka veka sve do današnjih dana i šokantnih, postmodernističkih eksperimenata unutar muzike ili bilo kojeg drugog oblika stvaralaštva ili društvenog angažmana.

 

 

Howlin’ Wolf – London sessions (1971.)

 

      Howlin’ Wolf (Chester Burnett) predstavlja jednog od najbitnijih umetnika sveta američkog bluesa, poniklih u samom srcu delte Mississippija, kolevci bluesa. Bio je jedna od presudnih spona između duha muzičke tradicije Juga Amerike svojim ranim snimcima u legendarnim studijima Sun (Memphis) i Chess (Chicago), početkom pedesetih godina 20. veka i ranog, izvornog rock and rolla.

 

   Svojim grčevitim stilom pevanja i klasičnim blues numerama: How many more years, Sittin’ on the top of the world, Smokestack lightnin’, Poor boy, ’Killing floor, bitno je uticao na razvoj i uspon ranog rock and roll zvuka, muzičkog pravca nastalog spojem rhythm & blues i country & western muzike. Njegova električna blues gitara, podržavajući njegov moćan, zavijajući glas, pomogla je oblikovanju rock and rolla. Rock and roll bendovi poput The Rolling stones, The Yardbirds, Cream“ ili Led Zeppelin veštom su transformacijom pesama starih bluzera uspeli da ostvare neke od najbitnijih snimaka unutar rock muzike, transponujući duh Clarksdalea, New Orleansa, Memphisa, Greewooda, Vicksburga, Tupela, Detroita ili Chicaga u nešto sasvim novo – duh moderne Amerike i Britanije, te potom i ostatka sveta, plesne ritmove silne duhovne energije, siline, elektriciteta i otpora ustajaloj žabokrečini mediokriteta i licemera. Duh divljine, slobode, lutalaštva, boemštine i obespravljenih postao je pedesetih godina 20. veka muzikom mladih generacija Zapadnog sveta.

 

I'm a poor boy, I'm a long way from home
I'm a poor boy, I'm a long way from home
What the others do, the world can't do me no harm
I'm a poor boy, a long way from home Babe I can't stay here long, babe I can't stay here long
What the others do, the world can't do me no harm
I'm a poor boy, I'm a long way from home Well my, baby's dead and gone
Well my, baby's dead and gone
Well, well, well, well I'm a long way from home
I'm a poor boy, I'm a long way from home And the world, can't do me no harm
And the world, can't do me no harm
Oh, no no no no, I'm a long way from home World can't do me no harm
World can't do me no harm
World can't do me no harm

 

      Decenijama šire nepoznati i nepriznati blues veterani i majstori zvuka, šezdesetih su godina napokon dobili kakvu takvu šansu, satisfakciju, potom i priznanje i mogućnost da ovekoveče i unovče svoje esencijalne muzičke blues kreacije. Jedan od bitnih albuma te revival ere , blues booma i eksplozije nekomercijalne muzike bio je i Howlin’ Wolfov London sessions (1971.) album, snimljen za novooformljenu kompaniju Rolling stones records. Uz  malu pomoć gitarskog slowhand heroja šezdesetih, blues čistunca Erica Claptona, briljantnog pevača i klavijaturiste Stevie Winwooda i ritam sekcije legendarnih The Rolling stones – Bill Wyman(bas) i Charlie Watts( bubnjevi), Wolf snima malo remek-delo čudesne, duhom prošlosti i iskrenom emocijom obojene atmosfere, album koji je u potpunosti uhvatio suštinu i sve lepote koju blues muzika nosi u sebi oplemenjujući ljude širom sveta.

 

   Rockin’ daddy pleni plesnim ritmovima, moćnim, promuklim blues vokalom grčevitog i ogromnog vuka koji zavija i veže dušu i srce slušaoca, te briljantnom, prepoznatljivom kleptonovskom, odmerenom blues gitarom. Standard I ain’t superstitious nastavlja u duhu razlomljenih ritmova, naglašenih duvačkom linijom i rezantnim Claptonovim gitarskim intervencijama koje veličaju snagu duha Wolfove harizmatične ličnosti. Lagane blues vode, setna plovidba lenjavim klavirskim deonicama, gitarom, treperavim zvukom Wolfovog grčevitog glasa i usne harmonike, prigušenim moćnom stonesovskom ritam sekcijom. Muzika mirno teče, naglašena u refrenu predivnom slowhand solažom i otužnim, hrapavim wolfovskim vokalom velikog čoveka i još veće, sveobuhvatne emotivne duše koja ume da pati, voli i prašta. Tempo se ubrzava rhythm & blues vodama, talasanjem Worried about my baby, ritmične, britke, eksplozivne blues numere, dodatno naglašene zvucima usne harmonike i klavirskim triliranjem. Glas sugestivno odvodi jednostavnu ljubavnu priču u nepoznatom pravcu stavljajući akcenat na čistotu duše i bogatstvo iskrenih emocija. What a woman u duhu tužbalice iskonske Delte kotrlja se stazama utabanim dalekom prošlošću. Poor boy pije vodu sa pročišćenih blues izvora, pričajući priče siromašnih i obespravljenih ali duhom i empatijom bogatih ljudi. Built for comfort uzleće na klasičnim ritmovima dvanaestice – skakutave, ritmične i razigrane duvačima, klavirom i Claptonovom briljantnom blues gitarom ustreptale teme, jedinstvenog blues ugođaja koji veliča radost života i poziva na ples.

 

Was all the summer, and all the fall,
Just trying to find my little all in all
But now she's gone, I don't worry
I'm sitting on top of the world

Was in the spring, one summer day
Just when she left me, she's gone to stay
But now she's gone, I don't worry
I'm sitting on top of the world

An' you come here runnin', holdin' up your hand
Can't get me a woman, who can just kill a man
But now she's gone, I don't worry
I'm sitting on top of the world

It have been days, I didn't know your name
Why should I worry and prayer in vain
But now she's gone, I don't worry
I'm sitting on top of the world

Goin' to the station, down…

 

       Ples se nastavlja sa Who’s been talking?, mrvećim ritmovima koji diraju dušu i telo, hammondiziranim i strasno otpevanim u vatrenom duhu latinoameričkih korena. Esencijalni blues još jednog velikana – Willie Dixona (čije se pesme pojavljuju u nekoliko navrata na ovom albumu) – The Red rooster lagano se otvara kroz neobavezno ćaskanje session atmosfere albuma, dijalog Wolfa sa ostatkom bande, a onda mirnim i snažnim blues tokovima kreće na duhovno putovanje, srcem i dušom duž Mississippija – od New Orleansa do Chicaga. To je jednostvano toliko puno duše da obara s nogu i u potpunosti obuzima čoveka. Do the do pruža uvid u neizmernu sugestivnu snagu Wolfovog vokala i tutnji svojim unutrašnjim tokovima, nadovezujući se dodatnom ritmičkom snagom na Highway 49, jednom od ruta kojom je blues dopro do srca svih ljudi dobre volje spremnih da razumeju, prihvate i podele sve ono što imaju i sve ono što nemaju, oslobađajući se balasta koji osiromašuje i uništava dušu malih, velikih ljudi.Wang dong doodle valja se u tmini uzavrele studijske session atmosfere albuma, odvodeći na kraju lutalačkim duhom i čistotom, iskrenom emocijom slušaoce i putnike oslobođene predrasuda sveta daleko i duboko u noć, ka nekoj novoj blues priči i voljenoj ženi. All night long, all night long.

 

JOHN LEE HOOKER (1917.-2001.)

 

       Legendarni Delta blues man, John Lee Hooker, rođen je 22. avgusta 1917.  godine blizu Clarksdalea, Mississippi, USA. Bio je najmlađi od jedanaestoro dece Williama Hookera, nadničara i baptističkog propovednika (čoveka koji nije voleo blues, nazivajući ga đavoljom muzikom) i Minnie Ramsey. Poticao je iz muzičke porodice, a ujak mu je bio Earl Hooker (takođe briljantni blues man i gitarista, jedan od članova slavnog benda Muddy Watersa). Zajedno s braćom i sestrama, bio je školovan kod kuće. U četvrtoj godini roditelji su mu se rastali, a majka se brzo preudala. Očuh, William Moore – južnjački ruralni bluz muzičar, pridoneo je Johnovom prvom susretu s gitarom i drugom vrstom bluesa. Moore je naučio Hookera kako svirati gitaru, pokazujući dečaku njegov minimalistički, ali vrlo ritmičan stil sviranja. Ubrzo su Moore i Hooker zajedno svirali na kućnim zabavama i plesovima u blizini svog rodnog grada. Iako je Hooker uživao igrati se sa svojim očuhom, nesretno je živeo u Mississippiju i kad je imao 14 godina pobegao je od kuće. Kasnije je John očuhu pripisao zasluge za svoj jedinstveni stil sviranja.

Svaka pesma koju pevam, rekao je Hooker, nešto je što se dogodilo mom životu ili tuđem životu na ovom svetu. Možda izgubite novac ili automobil ili ne možete platiti stanarinu - svaka je osoba imala te bolove u srcu i nevolje. Zbog toga svi osećaju i razumeju blues. Kad pevam ove pesme, osetim ih duboko i dosegnem vas duboko.

 

   Tridesetih godina pojavljuje se na sceni svirajući sa briljantnim bluzerom Robertom Nighthawkom. Tokom četrdesetih, nakon boravka u Memphisu i Cincinnatiju (gde je počeo blues  odiseju kombinujući svoju ruralnu blues tradiciju sa urbanim ritmovima, izdržavajući se dnevnim poslovima kao što je redar u bioskopu, perač sudova, radnik u čeličani) seli se u Detroit gde provodi vreme pišući pesme, svirajući po tamošnjim klubovima i radeći u fabrici automobila kao domar. Noću je zabavljao prijatelje i susede svirajući na kućnim zabavana (prešavši sa ruralnog, akustičnog stila sviranja, na urbaniji, stil sviranja na električnoj gitari),  stekavši vremenom brojne obožavatelje po gradu, uključujući vlasnika lokalne diskografske kuće Elmera Barbeea. Barbeea je mladi muzičar toliko impresionirao da ga je upoznao s Bernardom Besmanom, producentom, distributerom ploča i vlasnikom Sensation Recordsa. Do 1948. Hooker, koji je sada svoj stil usavršio na električnoj gitari, snimio je nekoliko pesama za Besmana, koji je zauzvrat unajmio pesme Modern Recordsu. Među tim prvim snimkama bila je Boogie Chillun (ubrzo nakon što se pojavila kao Boogie Chillen) koja je postala hit broj jedan, prodavši više od milion primeraka.

 

   Opisujući svoj zvuk, Hooker je jednom rekao Johnu Collisu iz Independenta: Ne volim nijedan otmeni akord. Samo bugi. Vožnja. Osećaj. Mnogi ljudi sviraju fensi, ali nemaju stila. To je dubok osećaj - jednostavno ne možeš prestati slušati taj tužni blues zvuk. Moj zvuk.

 

  Na svom prvom studijskom snimanju gde je stvorena hit pesma Boogie Chillen, namerno koristeći izraz stvaranje John Lee Hooker je kao nepismen, svaki put kad bi svirao, smišljao svoju muziku i tekstove u glavi. Njegov producent Besman jednom je primetio da nikada nije dvaput pevao istu pesmu na isti način. Ubrzo je usledio niz hitova, uključujući I am in the mood, Crawling king snake i Hobo Blues. Tokom sedećih 15 godina John Lee Hooker potpisao je ugovor s novom izdavačkom kućom Vee-Jay Records i održavao plodan raspored snimanja izdajući preko 100 pesama.

 

Well, my mama, she didn't allow me just to stay out all night long
Oh Lord
Well, my mama didn't allow me just to stay out all night long
I didn't care what she didn't allow
I would boogie-woogie anyhow

When I first came to town, people, I was walkin' down Hastings Street
I heard everybody talkin' about the Henry Swing Club
I decided I'd drop in there that night
And when I got there, I said: "Yes, people"
Yes, they was really havin' a ball
Yes, I know
Boogie Chillen

One night I was layin' down
I heard mama and papa talkin'
I heard papa tell mama to let that boy boogie-woogie
'Cause it's in him and it got to comе out
Well, I felt so good
And I went on boogiе-woogiein' just the same
Yes

      Godine 1949. John Lee Hooker snima (neke već pomenute), antologijske singlove: Boogie chillen, Sally Mae, Highway blues i Wednesday to evening, otvarajući širom vrata vlastitoj, pola veka dugoj karijeri i nečemu, što će kroz početnu formu zvanu rhythm and blues vremenom prerasti u invanzivni fenomen koji će ubrzo osvojiti svet – rock and roll (pre svega ritmom u čije korene je duboko utkan blues i muzičari poput Hookera).

  Nakon što je početnu popularnost stekao 1948. pesmom Boogie Chillen, rano je razdoblje njegove karijere obeležilo nekoliko inovativnih izvedbi aranžiranih uz solo električnu gitaru (Crawling King Snake, Hoogie Boogie, Weeping Willow Boogie). Vrhunac početne etape numera je I’m in the Mood (1951.), jedna od najuspešnijih u povesti rhythm and bluesa; njezina pionirska važnost ogleda se u inventivnoj tehnici nasnimavanja gitarističkih i vokalnih deonica. Svoje dramatične, intenzivne i ritmične izvedbe, objedinjene stilskom oznakom boogie, Hooker u pravilu gradi na jednome ili dvama akordima izbegavajući uobičajenu dužinu trajanja takta.

   Mnoga Hookerova rana izdanja uticala su na druge bluesmene poput Buddyja Guya i smatraju se ranim prethodnicima rock and rolla. Njegove blues pesme ugrađivale su tradicionalni blues zvuk s ritmovima jumpa i jazza. Iako je Hooker snimao svoju muziku s malo rezervnih kopija, nastupao je i sa živim bendom u klubovima u Detroitu i šire. Zahvaljujući svom talentu, marljivom radu i odlučnosti, Hooker je bio uspešan u R&B krugu tokom 1950-ih. Iako je Hooker uspeo nastupiti na električnoj gitari, otkrio je novu publiku za svoj akustični blues tokom kasnih 1950-ih. Folk muzika tada je proživljavala zanimanje (i imala svoju prezentaciju na čuvenom Newport festivalu), a grupe poput Weaversa i pevača bluesa poput Odette postajale su sve popularnije među mladim belim studentima. Hooker se počeo pojavljivati ​​u folk klubovima, kafanama, u kampovima univerziteta i na folk festivalima kao samostalni umetnik te je snimio nekoliko snimaka prateći se akustičnom gitarom. Mnoge njegove pesme napisane i snimljene tokom tog razdoblja odražavaju njegovu pozadinu u Mississippiju. Hooker je 1959. godine izdao svoj prvi album, I'm John Lee Hooker, za Riverside Records, njegovu novu izdavačku kuću. Ovaj novi zaokret u karijeri 42-godišnjeg bluesa donio mu je još širu publiku, ne samo među belim obožavateljima folka, već i na međunarodnim tržištima gde su objavljene i njegove ploče.

  Hooker je jednom prilikom razgovarao o promeni električnog benda u samostalnu folk muziku s Peterom Watrousom, rekavši u intervjuu za New York Times: Dugo sam svirao solo, tako da znam tapkati nogama kako bi zvučalo poput bubnja. Mogu se prebaciti na bilo koji stil, moraš biti svestran kao muzičar. Znao sam da je bela publika vani, ali nisam znao kako doći do nje. Kako godine odmiču, stvari su se promenile i za mene su to bili samo ljudi. Nisam ni pomislio da će britanski pevači početi pevati moje pesme, nisam imao pojma šta će s tim doći. Ljudi su postali civilizovaniji.

   Kad su mladi boemski umetnici šezdesetih godina prošlog stoleća otkrili Hookera, među ostalim značajnim začetnicima bluesa, on je pokrenuo svoju karijeru u novom smeru. S folk pokretom u naglom usponu, Hooker se vratio svojim solo, akustičnim korenima (poput veličina kao što su bili Skip James, Mississippi John Hurt, Muddy Waters, Son House) i bio je vrlo tražen na nastupima na koledžima i folklornim festivalima širom zemlje. Preko Atlantika, novonastali britanski ritam i bluz bendovi idolizovali su Hookerov rad. Umetnici pionirske britanske ritam i bluz scene poput Rolling Stones, Animals i Yardbirds predstavili su Hookerov zvuk novoj i nestrpljivoj publici, čije su im divljenje i uticaj pomogli da Hookeru dodele status superzvezde. Do 1970. Hooker se preselio u Kaliforniju i bio zauzet saradnjom na nekoliko projekata s rock bendovima.

   Istovremeno sarađujući s mnoštvom izdavačkih kuća i koristeći se različitim pseudonimima (John Lee Cooker, Delta John, The Boogie Man), proširuje popularnost među ljubiteljima bluesa i rocka. Godine 1962. objavljuje jednu od prelomnih snimaka kojom privlači pop-publiku (Boom Boom), a prva važna saradnja s rok muzičarima (sastav Canned Heat) zabeležena je na dvostrukom albumu Hooker ’n’ Heat (1971); godinu posle ostvario je saradnju i s Vanom Morrisonom na albumu Never Get Out of These Blues Alive. Iako je ugled stekao u području amplificiranog bluza, ostao je vezan i uz njegove izvorne, folk-stilove, objedinjujući duh Mississippija i električne inovacije koje će biti ugrađene u britanski blues (The Rolling Stones, Them, The Animals) te u blues rock (ZZ Top, Canned Heat, Ten Years After ).

I love the way you walk
I love the way you walk
I'm crazy 'bout your walk
I love the way you walk
You my babe, I got my eyes on you

I like the way you switch
I like the way you switch
I like the way you switch
I like the way you switch
You my babe, I got my eyes on you

You got dimples in your jaw
You got dimples in your jaw
You got dimples in your jaw
You got dimples in your jaw
You my babe, I got my eyes on you

Well I see you every day
Well I see you every day
In your neighborhood
Well I see you every day
Well I see you every day
You my babe, I got my eyes on you

 

    Hookerov je pristup pesmama bio krajnje arhaičan. Mnoge njegove pesme su bile bliže holler napevima od bilo kojeg ranijeg blues hita. Sastojale su se od nerimovanih stihova s ubačenim ugođajnim jecajima. Većinu svojih najvećih pesama ostvario je sam, svojim glasom, električnom gitarom i ponekad uz udaranje nogama o pod (stvorio je na taj način vlastiti-boogie man style, zaštitni znak u svetu bluesa). Pesmama: Boom, boom i Dimples ostvario je nemerljiv uticaj na ekspanziju britanske ritam i bluz scene ranih šezdesetih (dovoljno je čuti zapaljive obrade ovih pesama od momaka iz The Animals). Čuvene je njegova saradnja sa bendom Canned heat iz 1970., i sjajni album Hooker and heat. Bio je to impresivan spoj blues tradicije i snage rock and roll muzike koja se tih godina bližila vrhuncu. Sledi kratko podsećanje na ovaj vanvremeni biser, sponu dvaju svetova koja je ostavila neizbrisiv trag u vremenu, svetu muzike i šire.

 

Canned heat & John Lee Hooker – Hooker & heat

 

    Ovaj antologijski album bio je još jedna besmrtna priča o fatalnom spoju duha tradicije Delte i rock and rolla, priča o genijalnom John Lee Hookeru – gitaristi, pevaču i plodnom autoru, te belačkom američkom blues bendu oslonjenom na izvorište iz kojeg je sve poteklo krajem 19. veka. Američki beli blues bend Canned heat, široj publici poznat pre svega po hitu On the road again, osnovali su sredinom šezdesetih pevač Bob The Bear Hite, te gitarista, pevač i usni harmonikaš Alan Blind owl Wilson (1943.-1970.), jedan od vodećih svetskih stručnjaka za blues svog vremena, vrsni autor.

 

  Godine 1970. Canned heat ulaze u studio sa blues veteranom John Lee Hookerom i snimaju izvanredni blues album. Bilo je to pravo malo remek - delo i kako je neko pronicljivo primetio snimljeno je samo uz pomoć Hookerove gitare, noge koja je davala klasični boogie ritam i improvizovanih solaža na usnoj harmonici veličanstvenog Wilsona. Hooker je nakon snimanja albuma Hooker & heat (1970.) fasciniran izjavio kako nikada do tada nije imao posla sa boljim harmonikašem. Ostatak priče je nezaobilazni deo istorije moderne muzike, vrhunski album neverovatno pun duha, pozitivne energije i uzavrelog ritma, vreline Delte i praiskonskog duha izniklog iz krvi i znoja robova plantaža Juga. U njega je utkan suštinski Hookerov boogie man style, neprestano cupkanje i lupkanje nogom o pod u boom-boom ritmu i arhaični duh predaka, duh njihovih field holler napeva. Kada čujete neke od Hookerovih standarda: Boogie chillen, Dimples, Boom boom, Crawling king snake, Whiskey and wimmen, Big legs tight skirt, One bourbon, one scotch, one beer, naprosto osetite neverovatnu dozu prejakih emocija koje u vama raspale rhythm & blues feeling i teraju vas da zaplešete na njihovoj rasplamsanoj vatri. Takav je slučaj i sa albumom Hooker & heat.

 

    Već sa uvodnom Messin’ with the hook uplovljavate u čarobni svet prastare Delte i Hookerovih gitarskih zaraznih ritmova, neprestanog pokreta, stalne promene ritma i glasa koji vas poziva da se priključite hipnotičkoj magiji, a odmah potom zagrmi ogoljenim akordima The Feelin’ is gone koja se prikrada, rafalno i moćno odzvanja iz dubina srca, solažom secira dušu i neprimetno ulazi pod kožu žrtve, čineći je nemoćnom da odoli izazovu i katarzičnom iskustvu. Iskustvu između šapata i zvučnog udara Hookerove impresivne gitarske tehnike, ogoljene, ritmične, neodoljive, strasne, nelogične, svojeglave. Ritam ubrzava i pojačava ubitačna Send me your pillow, brutalno pojednostavljena, boogie woogie napaljena, emotivna tužbalica, razarajuća kombinacija modernog hollera, arhaičnog ritma močvarne Delte i glasa koji nadire u talasima iz neistraženih dubina ranog bluesa. Sittin’ here thinkin’ glas je iz srca indijanske, razorene Amerike, iz duha afričkih predaka, sugestivan, hipnotički i moćan, ispresecan iznenadnim oštrim i zvečećim akordima, jecajima gitare unutar potmule, voodoo atmosfere predaka i njihovih kostiju razasutih diljem američke prerije. Meet me in the bottom poskakuje u klasičnom Hookerovom boogie man stilu, rafalno ispaljuje moćne akorde i neodoljivim blues vokalom starih majstora sa izvorišta obuzima dušu iskrenom emocijom. Teško je odoleti moćnom duhu jednostavnosti forme i neposrednosti duha koji razoružava emocijom srce na prvi dodir, otkucaj ustreptale gitare i noge neprestano daje naglasak na pokretu i ritmu. Alimonia blues izvire iz zvuka tišine, nestvarna, daleka, na momente ekstatična, prenaglašena nizovima oštrih i snažnih akorda, zvučnog udara gitarskog čekića. Pritajeno razarajuća, narativna, smeštena između krajnosti smiraja dana i uzavrele atmosfere letnje noći. Šapat i grmljavina, noć i dan. Ceo album odiše atmosferom smeštenom između krajnosti čudesne tišine i mirnoće i naglih survavanja, ustreptale vatrenosti, bola, straha i neodređene sreće. Poput plovidbe pučinom noću i borbe sa izazovima skrivenih hridi i iznenadnih oluja. Drifter odzvanja iz tame blues sete, jeca u ritmu stravično emotivne usne harmonike Alana Wilsona, uzdiže se, ponire, ustaje i ponovo pada, isprepletena snažnom mrežom ogoljenih Hookerovih akorda, a potom se poigrava glasom na vrelini uzburkane harmonike. You talk too much nastavlja priču u razigranom boogie ritmu, obojena neverovatnom improvizatorskom energijom i melodijom Wilsonove iskričave harmonike. Oni plešu u transu, prepliću se, zavode, reže, cvile, ubrzavaju ritam. Napetost pesama ublažava neobavezna priča Hookera i benda u kratkom predahu između dve oluje.

 

    Burning hell u pravom smislu reči gori i sagoreva snagom Hookerovih ritmova, ukrašena impresivnim partijama bravuroznog i hipersenzibilnog harmonikaša Al Wilsona. On Hookerovu snažnu baražnu vatru ritmike dodatno raspiruje i ubrzava, stvarajući požar u srcu i duši blues čistunaca, svih onih koji dobrovoljno pristaju da sagore dušu i telo na vatri paklenog bluesa Delte. Elektrificiranom, pojačanom i ubrzanom do samog usijanja. Bottle up and go u ležernom stilu nastavlja da praši rhythm & blues stazama prašnjavih letnjih drumova, od krčme do krčme, sa podignutom flašom i srcem punim radosti, jednostavnog, bezrazložnog osmeha.

 

Mini skirts and tight dresses,
you know they're so tight they can hardly wiggle
Ha, and big legs too you know)
Everywhere I go, there's a mini skirt there
Everywhere I go, there's a mini skirt there
Tight skirts, tight skirts, everywhere
Oh yeah
I go walkin' in the park, there's a mini skirt there
I go walkin' in the park, there's a mini skirt there
Mini skirt, tight skirts, everywhere
Yeah yeah, mini skirt, mini skirt, way up above the knee
Way up, above the knee, yeah yeah, yeah yeah, above
I go to strollin' in the park, I see mini skirts out there
I go out in the park, I see mini skirts out there
Mini skirts, mini skirts, everywhere
Yeah, look-a here now
I go walking down the avenue, I see out there, mini skirts
Way up 'bove the knee
Mini skirts, mini skirts, everywhere
Yeah, I'm talkin' 'bout, mini skirt
And tight, skirt,
and big legs
Strollin' down the avenue
I can't stand it

 

   Drugi deo priče počinje sa The World today, tihom blues besedom, na koju se nadovezuje klasični hookerovski blues šablon, vatreni boogie dodir koji pleni snagom ritma i energičnošću – I got my eyes on you tutnji poput besmrtne Boogie chillen, jecajući između mnoštva naglašenih i razornih tonova, između ponora tišine i tame i razigranih vrhova nade i iznenadne svetlosti, prelivajući se u Hookerov suštinski standard Whiskey and wimmen, mikrokosmos čitave jedne jednostavne i srčane životne filozofije, smešten između topline, nežnosti i inspirativne neizvesnosti odnosa muškarca i žene, večne igre natopljene zadahom alkoholnih isparenja, večne igre iz koje proizilazi život zvani blues. Just you and me deo je istovetne igre, obojen melanholijom i krajnostima surove snage koja je prilagođava nežnosti i toplini žene, istovremeno se gušeći u titrajima vlastite oholosti i taštine. Gitara prigušeno jeca, bori se, isijava energiju nepresušnih životnih sokova i pomirljivo, mirno plovi putevima novih izazova, do granica bola i ljubavne tuge. U stilu Boom boom klasika kreće se i poletna Let’s make it, poigravajući se dinamikom ritmova, glasa i gitare. Ona nemilosrdno prži preostale emocije nakon burnih ljubavnih igara. Wilsonova harmonika leluja i poskakuje u duhu boogie man stylea nestajući u beskraju ogromne blues duše. Pea vine special još energičnije se kotrlja nizom moćnih akorda, eksponirajući bit rhythm & blues magije, retko viđene srčanosti i borbenog duha bluesmana sa obala večnog Mississippija i Hookerovog rodnog Clarksdalea.

 

    Neprestanom promenom ritma Hooker gradi nepresušni izvor inspiracije i jedinstven mikrokosmos blues magije, završavajući ovaj antologijski album besmrtnom blues himnom Boogie chillen. Duh Delte izvire iz svake njegove pore i uz pomoć Wilsonove fantastične usne harmonike odvodi muziku stazama besmrtnika i beskraja, tamo gde stižu samo oni odabrani – sa jakom verom i još čistijim srcem.

 

One bourbon, one scotch, and one beer

One bourbon, one scotch, and one beer

Hey mister bartender, come here

I want another drink and I want it now

My baby, she gone, she been gone two night

I ain't seen my baby since night before last

One bourbon, one scotch, and one beer

And then I sit there

Gettin' high

Mellow

Knocked out

Feeling good

And by the time

I look on the wall

At the old clock on the wall

By that time

It was ten thirty daddy

I looked down the bar

At the bartender

He said

"So what do you want, Johnny?"

One bourbon, one scotch, and one beer

Well, my baby she gone, she been gone two night

I ain't seen my baby since night before last

I want to get drunk till I'm off of my mind

One bourbon, one scotch, and one beer

And I sit there

Gettin' high

Stoned

Knocked out

And by the time

I looked on the wall

At the old clock again

And by that time

'T was a quarter to two

Last call

For alcohol

I said "hey, mister bartender!"

"Well what do you want?"

One bourbon, one scotch, and one beer

One bourbon, one scotch, and one beer

One bourbon, one scotch...

   Vremenom je euforija koja je pratila bluz ekspanziju šezdesetih, a samim tim i rad Hookera, tokom sedamdesetih naglo splasnula, ali... Tokom kasnih 1970-ih i 1980-ih  John Lee Hooker  je kontinuirano obilazio SAD i Evropu. Njegova pojava u legendarnom filmu Blues Brothers (1980.) rezultirala je još većim ugledom. Tada je u svojoj 72. godini objavio najveći album u svojoj karijeri, The Healer (1989.). Nagrađivani album iz 1989. godine spajao je savremene umetnike (Bonnie Raitt, Carlos Santana, Los Lobos, Robert Cray, Charlie Musselwhite i George Thorogood, između ostalih) s  Hookerom  na nekim od njegovih najpoznatijih pesama – I’m in the mood, Baby Lee, Sally Mae. The Healer je hvaljen od kritike i prodan u više od milion primeraka. Hooker je zaokružio deceniju kao gostujući izvođač s Rolling Stonesima, tokom njihove turneje Steel wheels 1989. godine.

Blues a healer, all over the world
Blues a healer, healer, all over the world, all over the world
It healed me, it can heal you
The blues can heal you, early one morning
It can heal you
The blues can heal you
Yeah, yeah
It healed me, healed me
It healed me
I was down
I was down
It healed me
Lord, Lord, Lord, Lord, Lord, yes it did, yes it did
Look now
My woman left me
The blues healed me
My woman left me, left me early one morning
Hmm, hmm
The blues healed me, it healed me, healed me
Yeah, yeah!
Lord, Lord, Lord, Lord, Lord, Lord, Lord, Lord
Hmm, have mercy
The blues , the blues is a healer
Blues, blues, is a healing healer
It healed, healed, healed
Heal!
Heal, heal, heal!
All over the world, all over the world
It's a healer

    Tokom devedesetih je izdao niz bitnih blues albuma – Mr. Lucky (1991.), Chill out (1995.) i Don’t look back (1997.), sarađujući sa većinom bitnih imena rock scene poput Carlosa Santane, Ry Coodera, Johnny Wintera, Keitha Richardsa i Van Morisona, a potom i bluzerima Albert Colinsom, Robert Crayom, Terry Evansom, Booker T Jonesom i bluzerkom Bonnie Raitt. Na njima su se našle mnoge moćne blues pesme, održavajući večni Hookerov kreativni plamen i nakon pola veka stvaralaštva. Bili su to biseri poput One bourbon, one scotch, one beer, Tupelo, Annie Mae, I cover the waterfront, Crawlin’ king snake, Dimples, Blues before sunrise, Red house. Za većinu afroameričkih muzičara Hookerove generacije naziv  Gospodin Srećni ( Mr. Lucky) bio bi barem malo ironičan, ali John Lee Hooker uživao je u mnogo više darova sreće (zaštitivši mudro i na vreme, za razliku od većine svojih crnih prijatelja, autorska prava i vremenom naplativši sav uloženi trud i znanje) nego što se to obično dešavalo ostalim legendarnim  bluesmanima. Za to što je mogao privući ka sebi, čak i u starosti, gomilu kolega muzičara i potencijalnih saradnika, uveliko je zaslužan hipnotički učinak njegove magične, ritmične muzike, mantri poput skandiranja nad nemilosrdno ponavljajućim ritmom gitare i stopala.

 

 Kroz decenije rada Hookerovo veliko delo i doprinos modernoj muzici prepoznali su ne samo njegovi vršnjaci, već i mlađa generacija. Postao je poznato lice popularne kulture, nastupima u emisijama The Tonight Show i Late Night s Davidom Lettermanom. 1990. godine u njujorškom Madison Square Gardenu održao se masovan tribute koncert na kojem su nastupali Hooker i njegovi slavni gosti. Godinu dana kasnije, John Lee Hooker uvršten je u Rock & Roll Hall of fame, dok mu je 1997. dodeljena zvezda na hollywoodskom Walk of fame. Nakon izlaska Chill Out- a 1995. povukao se s redovnih nastupa, iako se još uvek povremeno pojavljivao na pozornici. 1997. otvorio je blues klub u San Franciscu pod nazivom Boom Boom Room Johna Leea Hookera.

 

      Hooker je svetu muzike u nasleđe ostavio niz remek-dela, vanvremenskih blues pesama: Crawling king snake, Bootle up and go,  Hobo blues, Frisco blues, Big legs, tight skirt, One bourbon, one scotch, one beer, Whiskey and wimmen, I am in the mood, Hobo blues, Annie Mae. Bio je i ostao vanvremena veličina, blues div čiji su sirovi glas i jedinstvena gitara premostili sve generacije, pretvorivši jedinstvenu zvučnu magiju močvarne i mračne Delte u lepršav zvučni ritam i bluz ugođaj. Otišao je mirno, putem svojih pesama, u snu, 21. juna 2001. u svom domu u Los Altosu, California.

 

Svi moramo otići jednog dana. Živimo ovaj život koliko god možemo i pokušavamo to najbolje iskoristiti. To sam i učinio. Celi svoj život samo pokušavaj to najbolje iskoristiti.

 

ALBERT KING (Albert Nelson) (1924. – 1992.)

 

      Levoruki gitaristički virtuoz, jedan iz vrhunske  kraljevske bluz  porodice (BB King, Freddie King, Albert King – nisu ni u kakvom srodstvu) i impresivnih majstora zvuka koji će proslaviti moć gitare (setimo se samo imena poput T-Bone Walkera, Tampa Reda, Earl Hookera, Elmora Jamesa, Muddy Watersa, Jimmy Rogersa, Buddy Guya, Jimi Hendrixa, Johnny Wintera ili Stevie Ray Vaughana), jedan je od mnogih bluz velikana iz hola slavnih, rođenih u državi Mississippi, jedan od besmrtnih koji su obojili svet jedinstvenim blues feelingom.

 

  Godine 1953. King je prvi put okusio snimanje kad je ušao u studio vlasnika diskografske kuće (Parrot) Al Bensona. I tada sam snimio prve melodije koje sam ikad snimio u životu – Walking from door to door i Lonesome in my bed. Pesma Bad Luck Blues takođe je jako dobro poslužila za Kingovu reputaciju. Trebalo je potom proći još šest godina pre nego što će King ponovno snimati. Od 1959. do 1962. objavljeno je preko desetak singlova na etiketama Bobbin i King, a najpoznatiji je bio Don't Throw Your Love On Me So Strong.

 

  King je postao glavna blues figura tek nakon što je potpisao ugovor sa Stax Recordsom 1966. Sarađujući s producentom i bubnjarom Al Jacksonom Juniorom, gitaristom Steveom Cropperom, asom klavijatura Bookerom T. Jonesom i basistom Donaldom Duck Dunnom, King je stvorio blues zvuk koji je protkan dušom Memphisa, mekom južnjačkog zvuka Delta bluesa. Njegov debitantski album Born under a bad sign, bila je kolekcija njegovih najboljih singlova iz prethodne dve godine, uključujući Crosscut saw, Oh, pretty woman, As the years Goes passing by, Personal manager, The Hunter i naslovnu pesmu. Pokazalo bi se da je to jedan od najpopularnijih Kingovih albuma i možda njegov najuticajniji. Iako je blues bio dominantan u pesmama poput Laundromat Blues i klasiku Born Under A Bad Sign, melodije su imale podloge u Memphisu koji je Kingu pružao privlačnost. Ne samo da je bio prvi blues umetnik koji je svirao na legendarnoj rock pozornici, dvorani u San Franciscu, Fillmore West, već je bio i na albumu, deleći pozornicu 1968. s Jimi Hendrixom i Johnom Mayallom. King je nastavio snimati u u Fillmoreu; njegov album Live wire / blues power snimljen je tamo 1968. King je takođe jedan od prvih bluesmana koji je snimao sa simfonijskim orkestrom: 1969. nastupio je sa St. Louis Symphony orchestra, trijumfalno okupljajući blues i klasičnu muziku, makar samo na trenutak.

 

Born under a bad sign
Been down since I began to crawl
If it wasn't for bad luck, you know I wouldn't have no luck at all

Hard luck and trouble is my only friend
I been on my own ever since I was ten
Born under a bad sign
Been down since I began to crawl
If it wasn't for bad luck, I wouldn't have no luck at all

I can't read, haven't learned how to write
My whole life has been one big fight
Born under a bad sign
I been down since I began to crawl
If it wasn't for bad luck, I said, I wouldn't have no luck at all

That ain't no lie
You know if it wasn't for bad luck I wouldn't have no kind o' luck
If it wasn't for real bad luck, I wouldn't have…

 

      Pesmama Born under a bad sign,The hunter, Laundromat blues, Blues power ili  Blues at sunrise jednostavno je oborio svet s nogu i zarazio zadivljujućom snagom i tehnikom imena kao što su bili Hendrix, Clapton, Taj Mahal ili SRV. Bilo kakva dalja priča činila bi se suvišnom. Muzika je najuniverzalniji jezik koji spaja ljude i briše sve granice. Muzika je skrivena lepota za kojom ceo život tragamo, pronalazeći je ponekad unutar nas samih i deljenju sa nama dragim ljudima dobre volje.

 

FREDDIE KING (1934.-1976.)

 

       Freddie King (1934.- 1976.) jedan je od bitnih teksaških velemajstora blues gitare (poput Wintera ili SR Vaughana), prefinjeni, elegantni i energični stilista i autor, odrastao pod uticajem veličina kao što su T-Bone Walker ili BB King.

 

       Freddie King, rođen je 3. septembra 1934.  u Gilmeru, Texas. S gitarom se upoznao u dobi od šest godina. Odrastao je siromašan na poljima pamuka, ali u porodici gde su, kako je sam jednom prilikom rekao, svi svirali blues. Gitaru je počeo učiti od majke i ujaka. King se preselio u Chicago kad je bio tinejdžer, tamo je osnovao svoj prvi bend Every Hour Blues Boys s gitaristom Jimmieem Lee Robinsonom i bubnjarom Frankom Sonny Scottom. Mada su mu prvi idoli bili T- Bone Walker i BB King, susret s Lightnin’ Hopkinsom bio je taj koji ga je opredelio da postane muzičar. Međutim, ljubav prema Muddy Watersu  i Howlin’ Wolfu naterala ga je da se preseli u već pomenuti Chicago, obećanu zemlju električnog bluesa. Tu je, zajedno s drugim gladnim blues vukovima poput Buddyja Guya, Otisa Rusha i Magic Sama, stvorio živopisnu scenu na West Sideu. Njegov zvuk bio je nepogrešiv od samog početka, mešajući teksašku i čikašku školu s riffovima, akordima i melodičnim fraziranjem stapajući udaraljke u stilu Chicaga u vlasništvu Wolfa, u čijem je bendu kratko svirao. U to je vreme King bio jedan od najpoznatijih lovaca na glave u gradu; potražio bi druge gitariste, popeo se s njima na binu  i onda bi vodili dvoboj. Ipak, čak i tada, kad je otišao na audiciju u vodeću gradsku izdavačku kuću Chess, odbili su ga rekavši da zvuči previše poput BB Kinga.  Budući da ga je Chess Records u više navrata odbijao, potpisao je ugovor sa Federal Records.

 

 Zanat je ispekao svirajući u bendu Little Sonny Coopera, a potom i Blues cats Earla Paytona tokom prve polovine pedesetih. Šezdesetih je postao značajno ime znamenite čikaške scene (proboj su mu omogućile vanvremenske pesme Have you ever loved a woman? & Hide away), snimivši niz značajnih blues albuma: Freddie King is a blues master i My feeling for the blues. Nakon nastupa u Londonu povezao se sa britanskom blues scenom, uzletivši na krilima afirmativnog blues revivala. Svojim intuitivnim stilom, koristeći uglavnom Gibson Les Paul gitare, stvorio je jedinstven, moćan zvuk, liričnu i strasnu kombinaciju teksaškog i čikago bluesa.

 

Have you ever loved a woman
So much you tremble in pain?
Yee-es!
Have you ever loved a woman
So much you tremble in pain?
Yee-es!
All the time you know
She bears another man's name

You just love that woman
So much it's a shame and a sin
Yee-es!
You just love that woman
So much it's a shame and a sin
Yes, you know, yes you know
She belongs to your very best friend

And yee-es!
Have you ever loved a woman
One that you know you can't leave her alone?
And yee-es!
Have you ever loved a woman (sing!)
One you know you can't leave her alone?
A-yee-es!
But there's something deep inside a-you
Won't let you wreck yo best friend's home

 

   Kako legenda kaže, King je stigao u Chicago 1952. godine, u dobi od 18 godina, i nakon što je video svoje omiljene velikane - Muddy Watersa, Howlin’ Wolfa, T-Bone Walkera, Elmore Jamesa i Sonny Boy Williamsona, osnovao je svoj prvi bend, nazvan The Every Hour Blues Boys. 1956. godine snimio je svoju prvu ploču s izdavačkom kućom El-Bee Records, Country Boy, u duetu s Margaret Whitfield. Ali najbolje od Freddyja i dalje se moglo čuti i videti  na pozornicama West Sidea. Tek kada je potpisao ugovor 1960. godine, sa Sydom Nathanom, pronašao je savršeno mesto - iako će njegove ploče biti objavljene u  Federal Recordsu.  29. avgusta 1960. Freddy (u vreme dok se još uvek nije promenio ime u Freddie) otišao je u studio s izvanrednim bendom, kojeg su činili: Bill Willis na basu, Phillip Paul bubnjevi, Sonny Thompson na klaviru i Freddie Jordan na ritam gitari. Snimili su pesme koje će u njegovoj karijeri postati klasici: Hide away, I love the woman, Have you ever loved a woman?, I am tore down, Whistle blues.

 

 Godina 1961. je bila Kingova najbolja komercijalna godina sa 6 singlova koji su se plasirali na R&B lestvice na Bilbordu. Kingov stil, snagom svojih instrumentala, uz čuveni polagani ritam i duševnost svog pevanja, postao je voljen od svih vrsta publike. 1962. godine doneo je odluku koja će ga odvesti s puta uspeha: napustiti Chicago i vratiti se u Teksas podizati svoju decu. Uprkos tome što je još uvek snimao u Federalu do sredine 60-ih, materijal nije dosegao uspešne brojke njegovih prvih ploča, nastojeći se stopiti s drugim stilovima poput bossa nove i surf rock sounda. Ipak, učinio je neke izvanredne stvari poput instrumentalnog albuma iz 1965. King je 24. oktobra otišao na turneju s nekim od najvećih R&B imena poput Sama Cookea, Jackieja Wilsona i Jamesa Browna, gde je otvorio jedan od najlegendarnijih koncerata u svojoj karijeri, u pozorištu Apollo u New Yorku, ovekovečen  na albumu Live at Apollo.

 

  Godine 1966. okončan je Kingov ugovor s kompanijom Federal i on je ostao bez snimanja dve godine dok ga King Curtis nije spasio, potpisavši ga na svojoj etiketi Cotillion Records, ispostavi Atlantic Recordsa. Sa saksofonistom kao producentom snimili su 2 albuma, Freddie King is Blues Master 1969. i My Feeling for the Blues 1970.. U to je vreme King već imao novu publiku - rockere. A do tada je Freddy već postao Freddie. Drugo zlatno doba u njegovom životu nastupilo je kad je potpisao za Shelter Records, izdavačku kuću Leon Russella, još jednog od njegovih sledbenika u rock svetu. Tamo su se prema njemu ponašali kao prema zvezdi (uz veliku pomoć Eric Claptona, velikog gitariste, blues posvećenika i čoveka koji je pomogao mnoge stare nepravedno zapostavljene i zaboravljene crne blues legende, konstantno radeći na promociji bluesa i obrađujući mnoge blues standarde), a on je snimio bitni  Getting ready u Chess studijima u Chicagu, koji je objavljen 1971. Svirao je zajedno s elitnim muzičarima poput Russella na klaviru, Donalda Duck Dunna na basu i njegovog kolege Don Nixa koji je bio zaslužan za uspeh sesije Going Down. King pokazuje sposobnost prilagodbe svog stila, novom vremenu i donosi ploču s jasnom vezom između bluesa i rocka iz poslednjih nekoliko godina. Napravio je još 2 ploče s istom etiketom, Texas Cannonball (album koji mu je dao nadimak koji će se uvek pamtiti) 1972. i Woman Across the River sledeće godine.

 

   S preko 300 koncerata godišnje, King je držao dijetu uglavnom sa čuvenim koktelom Bloody Mary (izvorom hrane po njegovom mišljenju) i njegovo je telo dovoljno govorilo o posledicama dijete. Godine 1976., dok je svirao u New Orleansu, onesvestio se tokom solo deonice i morao je biti hospitalizovan. Imao je nekoliko čireva na želucu, ali King je nastavio putovati i svirao je u New Yorku na Božić. Po povratku u Dallas ponovno je primljen u bolnicu i gde je umro 28. decembra 1976. u 42. godini.

 

   Bio je jedan od glavnih uzora gitarskom heroju šezdesetih – Ericu Claptonu (uz recimo nenadmašnog Albert Kinga), a razvojna linija uticaja i širenja blues magije prenela se preko Mick Taylora i Petera Greena tim putem sve do bitnog heroja osamdesetih – teksašanina Stevie Ray Vaughana (1955.-1990.). Claptonova verzija Kingove Have you ever loved a woman? sa albuma E.C. was here (1976.) jedan je od najsnažnijih, najlepših i najemotivnijih trenutaka u prebogatoj istoriji blues muzike – vokal i stilska odmerenost i prefinjenost Freddie Kinga na pravi način transponovani su Claptonovom muzikom i gitarskim umećem u besmrtnu blues odiseju. Zanimljiva je i činjenica vezana za najuticajniji bend čuvenog british blues booma, sredinom šezdesetih – John Mayall’s bluesbreakers i trojicu gitarista koji su svojim radom obeležili čitav pokret i rad znamenite grupe britanskog oca (dede) bluesa – John Mayalla. Naime, radeći kao solo gitaristi sa Mayalom u bendu – Eric Clapton, Peter Green i Mick Taylor, pored sjajnih partija na albumima, svaki od njih uradio je obradu po jedne pesme junaka ove priče – Freddie Kinga: Clapton je na albumu John Mayall and the bluesbreakers with Eric Clapton obradio pesmu Hide away, Peter Green je na albumu A hard road obradio The Stumble, i napokon, mladi, tada devetnaestogodišnji gitarista Mick Taylor (ekstra talentovani blues posvećenik koji će dve godine kasnije zameniti u The Rolling Stones legendarnog Briana Jonesa) obradiće na albumu Crusade (1967.) Kingovu pesmu Driving sideways.

 

      Jedan od kompilacijskih albuma koji na najbolji mogući način predstavljaju svu raskoš Kingovog talenta – autorsku i sviračku – King of the blues nepregledno je polje neizrecivih emotivnih i duhovnih užitaka, nešto toliko sofisticirano, setno, puno duše i iskrenih emocija da oduzima dah. Sećajući se života i rada jednog od trojice kraljeva bluesa i pišući ovaj sentimentom obojen tekst nadahnjivao sam dušu i pero upravo ovim albumom. Neke od impresija našle su se na papiru kao svojevrsni muzički intermezzo unutar biografskog teksta o Freddie Kingu.

 

I don't want you to be no slave
i don't want you to work all day
i don't want your money too
i just want to make love to you
love to you
love to you
love to you
I don't want you to wash my clothes
i don't want you to keep our home
i don't want you to be true
i just want to make love to you
love to you
love to you
love to you
I can tell by the way you switch and walk
i can tell by the way you baby talk
i can see by the way you treat your man
i can love you baby until it's a crying shame
I don't want you to cook my bread
i don't want you to make my bed
i don't want you cause i'm sad and blue
i just want to make love to you
love to you
love to you
love to you
I can tell by the way you switch and walk
i can tell by the way you baby talk
i can see by the way you treat your man
i can love you baby until it's a crying shame
I don't want you to cook my bread
i don't want you to make my bed
i don't want you cause i'm sad and blue
i just want to make love to you
love to you
love to you
love to you
Let me make love to you
let me make love to you
let me make love to you

 

      Od setne, prefinjenom emocijom i liričnošću natopljene Same old blues, gde uz klavirsku pratnju, prateće vokale i dirljiv vokal Kingova gitara nežno jeca i ispisuje isti stari blues iz dubine srca, preko elmorejamesovskog klasika Dust my broom koja prosto treperi i lebdi na uzburkanim talasima gitarskih ritmova, zvukova koji seciraju lomove i damare duše i srca, poletnog Worried life blues prošaranog iskričavim kraljevskim solo deonicama i plesnim ritmovima, radošću blues duše koja ume da se uzdigne iznad svake nepravde, straha, patnje i bola, melanholičnog, sporog ritma prepunog blue nota Five long years koja se lagano kotrlja vlastitom unutrašnjom logikom i tempom života, a potom uzleće u nebeske visine nošena dahom Kingove lirske solaže i glasom koji vas u potpunosti uvlači u priču, još jednog vanvremenskog klasika – Key to highway, čiste blues esencije – tako ležerne a opet veoma impresivne u svoj svojoj tehničkoj savršenosti, pritajenoj iskričavosti i energiji koja neprimetno obuzima, tutnjajućeg, silovitog Going down, naglašenog bas linijom i snažnim vokalom, harmonične Living on the highway, predivne Jimmy Rogersove Walking by myself, zaogrnute setnom liričnošću i senčenjem moćne blues akustike, rhythm & blues snage Tore down, Palace of the king, te boogie manira Lowdown in lodi, pritajene snage sete Reconsider baby, preplitanja lirike i snage vokala i gitare i poniranja u dubine duše koja pati i cvili poput kraljevskog tretmana gitare – fluidnog, lebdećeg, melanholičnog i nesalomivog. Standardne Big legged woman, posvećene ženi dugih nogu, jednoj od večnih blues inspiracija svakog muškarca. Nadahnute Me and my guitar, agresivne, pržeće i jetke u svom gitarskom intenzitetu i poletnosti, zatim I’d rather be blind i Can’t trust your neighbor koji dolaze kao smirenje i uvod u još jedan klasični blues udar – You was wrong, ležerno blues putovanje koje gitarskom rafiniranom tehnikom i odmerenim soliranjem prerasta u predivnu, uzbudljivu melodiju i blue touch.

 

Morning rain keeps on falling
Like the tears that fall from my eyes
As I sit in my room
Staring out at the gloom
That's the rain in the same old blues

I can't help, I can't help but thinking
When the sun used to shine on my back door
Now the sun is turned to rain
All my laughter is turned to pain
Yes it's the same, the same old blues
Sunshine, sunshine is all you see now
But it all, it all looks like clouds by me…

 

      U istom ritmu se nadovezuje još jedan Freddie King klasik – How many more years, veličanstvena, emotivna i lirski nadahnuta do granica mogućeg, melem za svaku sentimentalnu, znatiželjnu i senzibilnu dušu, blues usamljenika i večnog putnika neutabanim stazama slobode, nemira i potrage za srećom. Ain’t no sunshine nastavlja još bolnije i dublje završnu nisku bisera ove neverovatne, nadahnute i reprezentativne blues kolekcije, intenzivnog duhovnog iskustva prepunog ljubavi, nenadmašne gitarske virtuoznosti, prefinjenosti, inspirativnosti. Sve podrhtava pred senzualnim naletima sofisticirane gitarske blues magije, vokala koji miluje dušu  i raznežuje srce. Sledi još jedan  kraljevski preoblikovani Elmore James standard – The Sky is crying, remek-delo na granici čulnosti i sete koja razdire unutrašnjost bića i završni trenutak vanvremenske sreće, blues postojanosti, titraja duše dobrog čoveka koji voli, pati i oseća se loše, ovekovečen u pesmi – That’s all right, pomirljivim, sudbinskim nazivom kada shvatite da samo unutrašnjom lepotom i lirikom kraljevske duše možete pobediti zlo. Unutrašnjom lepotom magije Freddie Kinga i njemu sličnih velemajstora muzike koja dolazi direktno iz srca čistog izvorišta bluesa.

 

   Freddie King bio je div u svakom smislu te reči, visok 2 metra i težak 136 kg. U trenutku kad bi izašao na pozornicu, bilo je nemoguće skrenuti pogled s ovog muzičara koji je svojim jedinstvenim stilom spojio dve velike škole bluesa u povesti: Texas blues i Chicago blues, a pokazalo se da nadahnjuje novu generaciju fenomenalnih britanskih rock & blues gitarista poput Claptona  i Petera Greena. Nikada nije dobio priznanje koje je njegova eksplozivna muzika zaslužila, ali nakon njegove prerane smrti njegovo veličanstvo našlo se tamo gde boravi s druga dva blues kralja, BB Kingom i Albertom Kingom. Njegova je muzika poslužila kao most između bluesa i rocka, a jedan je od prvih koji je stvorio mešoviti bend, razbijajući stereotipe iz sveta bluesa. Bio je najmlađi i prvi koji je napustio svet od čuvena 3 kralja – King-a bluesa, ali niko ne sumnja da je njegovo nasleđe jednako neophodno i uticajno kao i ostalo dvojice.  

 

BLUES BOY KING – RILEY KING ( Itta Ben, 1925.- Las Vegas, 2015.)

 

      BB KING je čovek koji je obeležio poslednjih pola veka savremene muzike, hodajuća blues legenda koja je poslužila kao inspiracija mnogim umetnicima. Odrastajući pod uticajem starih blues i jazz majstora T-Bone Walkera, Charliea Christiana i Lonnie Johnsona, izgradio je jedinstven gitarski stil, prepun emocija sa posebnim lirskim ugođajem. Zvuk njegove Lucille - Gibson ES-355 gitare podseća na ljudski glas i po rečima Kralja on svakodnevno komunicira sa njom. Iz te posebne vrste komunikacije vremenom je proizašao jedinstven, sofisticirani stil soliranja zasnovan na fluidnom savijanju žica, svetlucavim vibracijama i staccato-picking tehnici okidanja žica prigušujući note do nivoa njihove lirske nežnosti, laganog treperenja, gotovo senzualnog šapata, romantičarske prefinjenosti.

 

    Autor je čuvenih blues klasika: Wake up this morning, Lucille, Sweet little angel, Hummingbird, Eyesight to the blind, How blue can you get,The thrill is gone, Every day i have the blues, You upset my baby, Three o’clock blues, Sweet sixteen, Don’t answer the door, Why i sing the blues, Riding with the king, Help the poor,Blues man.

 

The sound that you're listening to is from my guitar
that's named Lucille. I'm very crazy about Lucille.
Lucille took me from the plantation. Oh you might say,
brought me fame.
I don't think I could just talk enough about Lucille.
Sometime when I'm blue seem like Lucille try to help
me call my name.

I used to sing spirituals and I thought that this was
the thing that I wanted to do. But somehow or other
when I went in the army I picked up on Lucille, and
started singing blues.

Well, now when I'm paying my dues, maybe you don't
know what I mean when I say paying dues, I mean when
things are bad with me. I can always, I can always,
you know like, depend on Lucille.

Sort of hard to talk to you myself. I guess I'll let
Lucille say a few words and then.

You know, I doubt if you can feel it like I do. But
when I think about the things that I've gone through,
like, well for instance, if I have a girlfriend and
she misuses me, and I go home at night, maybe I'm
lonely, well not maybe, I am lonely, I pick up Lucille
and it bring out those funny sounds that sound good to
me, you know. Sometime I get to the place where I
can't even say nothing.

Look out.

Sometime I think it's crying.

You know, if I could sing pop tunes like Frank Sinatra
or Sammy Davis Junior, I don't think I still could do
it, 'cause Lucille don't wanna play nothing but the
blues. I think I'm, I think I'm pretty glad about
that. Cause don't nobody sing to me like Lucille.
Sing, Lucille.

Well, I'll put it like this. Take it easy, Lucille. I
like the way Sammy sings and I like the way Frank
sings, but I can get a little Frank, Sammy, a little
Ray Charles, in fact all the people with soul in
this.

A little Mahalia Jackson in there.

One more, Lucille!

Take it easy now.

You know, I imagine a lot of you wanna know, a lot of
you wanna know why I call the guitar Lucille. Lucille
has practically saved my life two or three times. No
kidding, it really has.

I remember once I was in an automobile accident, and
when the car stopped turning over, it fell over on
Lucille, and it held it up off me, really, it held it
up off me. So that's one time it saved my life.

The way, the way I came by the name of Lucille, I was
over in Twist, Arkansas, I know you've never heard of
that one, have you? And one night the guys started a
ball over there, you know, they started brawling, you
know what I mean. And the guy that was mad with his
old lady, when she fell over on this gas tank that was
burning for heat, the gas ran all over the floor.

And when the gas ran all over the floor, the building
caught on fire, and almost burned me up trying to save
Lucille. Oh I, I imagine you're still wondering why I
call it Lucille, the lady that started that brawl that
night was named Lucille.

And that's been Lucille ever since to me. One more
now, Lucille.

Sounds pretty good to me. Can I do one more?

Look out, Lucille.

Sounds pretty good. I think I'll try one more.
All right.

 

    Njegov pročišćen, rafiniran, lirski, gotovo jazzistički stil razlikovao ga je od sirove jednostavnosti bluzera poput Muddy Watersa ili Elmore Jamesa.

 

     Što se same istorije i njenih činjenica tiče, ona je o Blues Boy Kingu zabeležila sledeće. Kao i većina standardnih životnih blues priča jednog teškog vremena i priča o počecima većine bluzera s početka dvadesetog veka, ni priča o mladiću čije je kršteno ime bilo Riley King nije se puno razlikovala. Odrastao je u jednoj od razorenih porodica, čiji su roditelji kao i većina crnih ljudi tog vremena radili na poljima pamuka. Do sedme godine radio je posao odraslog čoveka na polju. Imao je samo devet godina kad mu je majka umrla. Inspiraciju je pronašao u muzici afroameričke crkve. Sanjao je da postane pevač gospela i naučio je početke gitare od svog propovednika. Mladi Riley odrastao je pohađajući školu Elkhorn, koja je bila preko puta ceste i bila povezana s baptističkom crkvom Elkhorn. Tamo je upoznao učitelja po imenu Luther Henson, koji je imao velik uticaj na njegov mladi život, učeći ga o veličini Crnaca poput Booker T. Washingtona, Mary McLeod Bethune i Fredericka Douglasa. Gospodin Henson naučio ga je da su naporan rad, upornost i vera važne stvari u njegovom karakteru, a mladi Riley prihvatiće te vrednosti do kraja svog života. Zavoleo je muziku slušajući unutar lokalne crkve crnačke spirituale i gospele (pesme koje su govorile na jedinstven način, uz horsko pevanje i zvuk orgulja, stare biblijske priče), da bi odrastanjem svoje interesovanje za muzikom potražio po mestima gde su se crni ljudi, nakon napornog rada tokom večeri okupljali uz piće i muziku – lokalnim krčmama i barovima. Kao mlad King je zavoleo pevanje unutar crkvenog hora baptističke crkve, a tu  se prvi put susreo i sa zvukom gitare izvesnog sveštenog lica od koga je naučio prvih nekoliko akorda. Godine 1941. lokalna radio stanica  omogućila mu je da prvi put čuje zvuke bluesa Delte Mississippija. Magija muzike sve više ga je uzimala pod svoje u jednom prelomnom vremenu kada je ruralni zvuk Delte ustupao pred naletima elektrificiranog, urbanog zvuka i u doba migracije crnog stanovništva sa juga ka severu u potrazi za poslom u velikim industrijskim centrima poput Chicaga i Detroita. Sve se naglo menjalo, a mladi King samo je pratio vlastiti put i snove.

 

   Godine 1946. King je sledio bluesmana Bukku Whitea do Memphisa u državi Tennessee. White ga je primio sledećih deset meseci. Međutim, King se ubrzo vratio u Mississippi, gde se odlučio pripremiti za sledeću posetu... Inspirisan radijskim šou programom Sonny Boy Williamsona, mladi King stiže u meku ruralnog, ranojužnjačkog bluesa, grad Memphis, 1948. godine. Čuvena Beale street (opevana u jednoj od prvih snimljenih blues pesama – Beale street blues Williama C. Handyja) bila je srce slobode izražavanja i kulture obojenih i obespravljenih ljudi, potomaka bivših robova (a ništa manje i sadašnjih) sa kojima je i krenula priča o bluzu na poljima pamuka i obali Mississippija, kao čuvena radio stanica WDIA. Memphis je jednostavno bio obećana zemlja i san mnogih mladih crnih ljudi, sanjara i muzičara svih vrsta koji su dolazili u potrazi za poslom, zabavom i srećom. Krajem 1940-ih i početkom 1950-ih, King je postao deo blues scene u ulici Beale. Za mene je u ulici Beale sve počelo, rekao je King. Nastupao je s Bobbyjem Blandom, Johnnyjem Aceom i Earl Forestom u grupi poznatoj kao Beale Streeters.

 

    Godine 1951. jedan od mladih blues entuzijasta – Blues Boy King (čuveno BB – Blues Boy je dobio u Memphisu) ostvaruje svoj prvi san, snimivši Three o’clock blues, verziju bluz pesme Lowell Fulsoma. Pomenuta pesma 29. decembra 1951. godine dospeva na sam vrh prestižne R & B liste hitova, gde ostaje narednih pet nedelja. Jedan san je ostvaren, dok je drugi upravo bio započeo i trajao je sve do današnjih dana. Verovali ili ne! Čarobni Kingov Gibson lirikom boji svet i ne posustaje, uprkos čudima isprazne muzičke industrije, pomodarstvu i komercijalizaciji svega, svakoga i svačega. Lucille je još uvek tu, iza ugla neočekivanog. A kako je Lucille zapravo dobila ime?.

 

   BB King svirao je na plesu u Twistu u Arkansasu kad je na plesnom podiju izbila tučnjava. Pao je petrolejski lampion i drvena zgrada se zapalila. Isprva je King pobegao zajedno s mnoštvom, no uletio je natrag u zapaljenu zgradu kako bi spasio svoju cenjenu gitaru i jedva je živ pobegao. Kada je saznao da se muškarci tuku zbog žene po imenu Lucille, dao je ime svojoj gitari u znak sećanja na taj događaj. Otada je svaku svoju zaštitnu marku Gibson gitare nazivao Lucille.

 

   Nakon početnog uspeha sa Three o’clock blues, Blues Boy King postaje jedno od najznačajnihih imena američke razigrane i ekspanzivne rhythm and blues scene pedesetih (u njenom punom zamahu i usponu). Sledio je njegov impresivan niz hitova: You know i love you, Woke up this morning, Please love me, When my heart beats like a hammer, Whole lotta love, You upset me baby, Every day i have the blues, Sneakin’ around, Ten long years, Bad luck, Sweet little angel, On my word of honor i Please accept my love. Nakon svega, veoma brzo je postao veoma cenjeno i plaćeno ime u svetu bluesa. 1956. je postala rekordna godina, s 342 rezervisana koncerta i tri snimanja. Iste je godine osnovao vlastitu izdavačku kuću Blues Boys Kingdom sa sedištem u ulici Beale u Memphisu.

 

   Album Live at Regal (snimljen u istoimenom čikaškom teatru), stručnjaci smatraju njegovim vrhunskim, možda i najboljim ostvarenjem, snimljenim početkom šezdesetih (tačnije novembra 1964.) u Chicagu, dok je Live and well iz 1969. godine jedan od bisera njegove blistave koncertne aktivnosti, snimljen delom u New Yorku i Los Angelesu. Kingova se sreća počela menjati sredinom 1960-ih, kada ga je nova generacija muzičara s obe strane Atlantika zahvalno navela kao glavni uticaj na vlastitu muziku (bio je to pre svih mladi gitarista Paul Butterfield blues banda, sada već legendarni Mike Bloomfield). Mladi rokeri poput Georgea Harrisona, Erica Claptona, Jimija Hendrixa i Jeff Becka pokazali su njegov uticaj u njihovom sviranju, a BB King osvojio je novu publiku među mladim ljubiteljima rocka. King je od nastupa u manjih blues klubovima prešao na veća jazz i rock mesta. 1968. svirao je na Newport Folk Festivalu, a 1969. otvorio je 18 američkih koncerata na zajedničkoj turneji sa the Rolling Stones. Nastupi na nacionalnoj televiziji u emisijama The Tonight Show i Ed Sullivan Show doneli su mu najveću publiku do tada. 1970. njegova pjesma The Thrill Is Gone prešla je na pop lestvice. Bila je to njegova najuspešnija pesma, evergreen, spori molski blues, dvanaestotaktna blues isposvest, tako setna i nadahnjujuća, znak raspoznavanja, lirski ugođaj po kojem će, između ostalog, ostati zauvek upamćen.  BB King vremenom je postao nacionalna institucija. Na turnejama su ga sada vodili po koncertnim dvoranama, univerzitetima i amfiteatrima, gde je publika tražila njegove brojne favorite, poput Every day i have the blues ili Why i sing the blues. U 70-ima i 80-ima svirao je gotovo 300 koncerata godišnje, vodeći svoj bend u Evropu, Aziju, Afriku, Južnu Ameriku i Australiju.

 

Nestala je je draž

Izašla iz nas

Dušo, nestala je draž

Izašla iz nas

Povredila si me, dušo

Žalićeš, doći će čas

 

Nestala je draž

Izašla iz mene

Dušo, nestala je draž

Napustio me plam

Mada ću gurati dalje

Biću tako sam

 

Draž je nestala

Nestala zauvek

Dušo, nestala je draž

Nestala zauvek

Kako treba, znam da nekad

Pronaći ću lek

 

Slobodan sam, dušo, sada

Skinuo sam čini tvoje

Slobodan sam, slobodan sada

Skinuo sam čini tvoje

I sada kad je kraj

Želim ti sreću, znaj

 

    King je primljen u Blues Hall of Fame 1980., Rock and Roll Hall of Fame 1987. i National Rhythm & Blues Hall of Fame 2014. Godine 2004. dobio je međunarodnu Polar Music nagradu, dodeljenu umetnicima kao priznanje za izuzetna postignuća u stvaranju i napretku muzike. Znameniti muzički magazin Rolling Stone svrstao je Kinga na 6. mesto na listi 100 najvećih gitarista svih vremena.

 

  Jedan od onih koji mojoj blues duši i setnom feelingu godi bio je album B.B.King in London. Njegova magija poslužiće ovoj reminescentnoj priči kao poseban muzički ugođaj za predstavljanje zvučne čarolije jednog od najvećih bluesmana u istoriji bluesa dugoj više od jednog veka.

 

      Sudbina je htela da se početkom sedamdesetih godina prošlog veka na istom mestu, u isto vreme i na istom projektu nađe nekolicina više nego bitnih imena iz sveta rock and rolla i bluesa. Povod je bio snimanje novog albuma istinske američke blues legende – gitariste i pevača Blues Boy Kinga. U britanskoj prestonici našli su se Peter Green – gitarista, pevač i glavni autor vodećeg britanskog blues benda tih godina Fleetwood mac, jedan od vodećih muzičara i stvaraoca druge polovine šezdesetih (ex Bluesbreakers, bend Johna Mayalla), zatim Alexis Korner, jedan od pionira ostrvskog rhythm & blues pokreta, osnivač legendarnih Blues incorporated (1961.), benda kroz koji će prodefilovati mnoga značajna imena rock scene šezdesetih (Jagger, Brian Jones, Richards, Clapton, McLaflin, Charlie Watts, Ginger Baker, Jack Bruce), Steve Marriott, gitarista i pevač nekih od bitnih bendova (Small faces, Humble pie), i napokon, legendarni bubnjar Beatlesa – Ringo Starr.

 

The thrill is gone
The thrill is gone away
The thrill is gone baby
The thrill is gone away
You know you done me wrong baby
And you'll be sorry someday

The thrill is gone
It's gone away from me
The thrill is gone baby
The thrill is gone away from me
Although, I'll still live on
But so lonely I'll be

The thrill is gone
It's gone away for good
The thrill is gone baby
It's gone away for good
Someday I know I'll be open armed baby
Just like I…

 

      Bila je to poštovanja vredna postava, koja će predvođena BB Kingom učestvovati u realizaciji jednog od bisera blues muzike - albumu BB King in London. Dve decenije iskustva bile su već tada iza BB Kinga, jednog od najbitnijih muzičara koje je dao svet muzike 20. veka, pre svega bluesa njegove rodne delte Mississippija. BB King, prefinjeni blues stilista kreirao je uz pomoć svoje voljene Lucille – Gibson ES - 335 gitare niz blues klasika: The Thrill is gone, Lucille, Caldonia, Sweet little angel, Wake up this morning, Blues man, Poor boy i jedan kristalno čist, džezerski, pročišćen, prefinjen i prepun emocija sa lirskim blues ugođajem stil kojim je u poslednjih pola veka obojio i osvojio svet bluesa, postavši živom legendom. Daleke 1971. godine bio je već dovoljno čuven i značajan da okupi oko sebe neke od najboljih muzičara epohe i snimi istinski blues album, prepun kvalitetne muzike i emotivnog naboja.

 

    Već sa dinamičnom, džeziranom i uzavrelom Caldonia bilo je jasno da BB King stvara istoriju moderne muzike i kreira još jedan bitan blues album – duvačka sekcija uzletala je na dinamici razigrane ritam sekcije i vrelini Kingove senzualne gitare, otvarajući prostor za furiozne solaže usne harmonike, saksofona i ustreptale, Lucille. Prefinjeni, elegantni, lirski tonovi preplitali su se tužnim senkama melanholične Blue shadows afirmišući sofisticiranost jedne nežne blues duše. Setni Kingov glas izranjao je iz dubina lirskih gitarskih tonova BB King – Peter Green vanvremenskog tandema senzualnih autora i vrhunskih blues stilista. Alexis boogie pritajeno se prikrada reskim, akustičnim prelivima gitare i basa, uznoseći se u visine snagom usne harmonike i solažom gitare koja dira duh lepršavim blue notama. Jedinstven poetski doživljaj kada duša mora da ustreperi i raduje se umeću majstora.We can’t agree lagano prebira po žicama gitare i vokalom boji setu što izvire iz dubina duše – Lucille se poigrava, treperi, odzvanja i jedinstvenom bojom senči zgusnutu strukturu pesme. Poetika dostojna najvećih majstora. Još setnijim, prigušenijim tonom kotrlja se Ghetto woman i nošena ehom bola odzvanja iz krvarećeg srca. Kao svetlost ponoćne lampe baca prigušeno svetlo na čula slušaoca, a onda se uzdiže iznad ponora tame i beznađa nudeći nadu i toplinu iskre ljubavi – nema tenzije, nema preterivanja. samo mirenje sa čarima sudbine, tako nesaznatljivom i neizvesnom.Wet hayshark nadahnuta je skica vedrine, čista radost stvaranja i postojanja, odmereno džezirana, instrumentalna i prijateljski neposredna, topla ruka. Part time love nudi uobičajenu kraljevsku poetiku, naizgled suzdržanu i hladnu, odmaknutu od vrelih izvora bluesa. The Power of the blues zvučno je platno jedne životne filozofije i Kingov energetski, raspojasani blues odušak, uzavreo energijom solo deonica, preliv na torti koju na kraju ukrašava predivna, besmrtna Ain’t nobody home, ustreptala balada sa nežnim ženskim pratećim vokalima koji miluju dušu muškarca i odvode je stazom ljubavi, sentimenta, senzualnosti i čulnosti koju može da pruži samo jedinstvena lirika genijalnog BB Kinga.

    Bio je to jedan od albuma za nezaborav i melem na svaku ranu, perforaciju duše izazvanu ljubavnim bolom ili prostom glupošću starog zlog sveta.

 

    Svirati sa hodajućom legendom – BB Kingom, odavno je već postalo stvar prestiža – bilo da su u pitanju veličine kao slavni irski rock and roll bend U2 ( album Rattle and hum s kraja osamdesetih i pesma When love comes to town) ili pak slowhand God, gitaristički heroj koji traje već pola veka - Eric Clapton (album Riding with the king iz 2001. i pesme, blues standardi Worried life blues i Key to the highway- nepoderivi klasici). Godine 2006. King je otišao na oproštajnu svetsku turneju, iako je i nakon toga ostao aktivan. Turneju je delom podržao severnoirski gitarista, Gary Moore, s kojim je King prethodno gostovao i snimao. Potom je nastupao na brojnim značajnim festivalima, sve dok mu je to zdravlje dozvoljavalo – od Nashvillea i Memphisa do New Orleansa i Chicaga.

 

... I’ve traveled for miles around

it seems like everybody wanna put me down

because i’m a blues man

but i’m a good man, understand.

Looked up on the wall

my money was too light, people

couldn’t go nowhere at all

i’m a blues man

but a good man, understand ...

 

 BB King je umro u snu 14. maja 2015. u 89. godini života  od vaskularne demencije uzrokovane nizom malih moždanih udara kao posledice dijabetesa tipa 2. Dana 27. maja 2015. Kingovo telo prevezeno je u Memphis. Pogrebna povorka krenula je ulicom Beale, a limena muzika marširala je ispred mrtvačkih kola, svirajući legendarnu When the saints go marching in. Hiljade ljudi se ređalo po ulicama da odaju poslednju počast velikom Kingu. Njegovo telo potom je odvezeno cestom 61 (Route 61, jedan od čuvenih blues autoputeva diljem Amerike) do njegovog rodnog grada Indianole, Mississippi. Položen je u mirovanje u muzeju BB King i Delta Interpretativnom centru u Indianoli, da ljudi mogu pogledati njegov otvoreni kovčeg.Sprovod se održao u misionarskoj baptističkoj crkvi Bell Grove u Indianoli, 30. maja. Pokopan je u muzeju BB King (Kingov blues muzej čija je svrha, pored obrazovne, podeliti sa ostatkom sveta bogatu kulturnu baštinu Delte Mississippija).

 

    Ma u kom pravcu krenuli muzika i svet, Kralj lirike i bluza uvek ostaje jednako dobar i neponovljiv. Jer kao što je i sam jednom prilikom otpevao, u sjajnoj pesmi Blues man: Because, i am blues man, i am good man, understand.

 

ARTHUR BIG BOY CRUDUP (1905.-1974.)

 

      Arthur Crudup započeo je svoju muzičku karijeru pevajući jevanđelja u crkvenim zborovima. Bio je samouk i vremenom je stvorio vlastiti, originalni stil. Počeo je svirati blues za zabave u Clarksdaleu u državi Mississippi 1939. godine, ali Crudup se potom preselio u Chicago u nadi da će bolje živeti. Neko je vreme svirao blues na uličnim uglovima Chicaga, ali ono što je zaradio nije bilo dovoljno za život. Živeo je bedno, sve dok ga nije pronašao producent bluesa Lester Melrose. Crudup je potom angažovan da svira na zabavi u kući Tampa Reda 1941. godine, a kao rezultat te noći potpisan je album za RCA / Bluebird. Međutim, odnos s Melroseom pogoršao se nakon što je Crudup saznao da mu se ne isplaćuju honorari za pesme koje je napisao 1947. godine (kao što neće videti ni novac koji mu je sledovao po osnovu autorskih prava nakon Elvisovih verzija njegovih pesama). U to je doba Crudup postao inovator jer je njegov zvuk bio originalan. Vratio se u Mississippi nakon prekida s Melroseom. Nastavio je snimati s RCA krajem 1940-ih i 50-ih, a takođe je gostovao i sa Sonny Boy Boy Williamsonom (Rice Miller) i Elmoreom Jamesom. Crudup se nije ograničio na jedan muzički stil. Njegovi hitovi uključuju R & B, Electric Delta Blues i Delta Blues. Svirao je gitaru, usnu harmoniku i bavio se vokalima. Big Boy Crudup napisao je druge blues klasike koje su obrađivali poznati umetnici kao što su BB King, Big Mama Thornton, Bobby Blue Bland i Elvis Presley. Tri Crudupove pesme snimio je Elvis Presley, ali Crudup je najpoznatiji kao autor To je sve u redu, mama, što je bila prva pesma koju je Presley snimio 1954. godine.

    Crudup, koji se 1945. proslavio s Rock me mama i nastavio s uspesima do 1951. (That’s all right, My baby left me, So glad you’re mine, Mean old Frisco blues, Who’s been foolin’ you) bio je mississippijski tekstopisac, pevač svetlog glasa i uobičajenog gitarskog stila, svetlosnim godinama udaljen od Hookerovog zlokobnog jecanja i sablasnih električnih improvizacija. Uz podršku basa i bubnjeva stvarao je zarazni plesni ritam, a to otpevao razigranom radošću. Zvučao je iskusno i mladalački, ali s ruralnim štihom - kombinacija slična onoj koju će deceniju kasnije predstaviti Jimmy Reed, još jedan muzičar Mississippija.

 

Obojeni su ljudi tako svirali u straćarama i krčmama i niko na to nije obraćao pažnju sve dok nisam ja počeo svirati, rekao je Elvis Presley, dve godine nakon što je započeo svoju karijeru žestokom verzijom Crudupove Thats all right, mama, i nastavio : Dobio sam to od njih. Dole u Tupelu, u Mississippiju, slušao sam starog Arthura Crudupa kako udara u gitaru kao ja sada pa sam rekao da ću, ako ikad uspem doći do mesta gde ću osećati sve što je Arthur osećao, biti muzičar kakvog nikad niko nije video. Istina je da je Crudup, kao mnogi crni ljudi bio žrtva pohlepne industrije iskorištavanja i da mu nikad nije pripalo zasluženo priznanje i materijalna nadoknada. Zli stari svet oduvek je stvarao tamnu stranu bluza.

 

    Postojala je, naravno, ogromna razlika između Prislija - sa svim ruralnim elementima koje je usvojio - i  down home izvođača poput Lightnin’ Hopkinsa, Hookera te mase misisipljanskih doseljenika u Chicago, koji su se gromko oglasili s čikaške južne strane na krilima Muddy Watersa. Presley, koji se pojavljivao i na R&B listama, slavljen je kao divlji i primitivan pevač čiji je glas podsećao na crnački.

 

Well, that's alright, mama, that's alright for you
That's alright mama, just anyway you do
Well, that's alright, that's alright
That's alright now mama, anyway you do

Mama she done told me, papa done told me too
"Son, that gal you're foolin' with, she ain't
No good for you" but that's alright, that's alright
That's alright now mama, anyway you do

I'm leaving town, baby, I'm…

 

    Razlog zašto su se neki izvođači svrstavali u rock and roll, drugi u R&B, a treći u blues, zavisio je više od toga ko ih je prihvatio, koliko su bili slavni, nego kako su zvučali. Bo Didley je npr. uvrštavan među rock zvezde, premda je u muzičkom smislu imao isto toliko zajedničkog s Hookerom i Watersom koliko i s Presleyem i Chuck Berryjem.

 

JIMMY REED (1925.- 1976.)

 

    Rođen u Lelandu, Mississippi, vremenom je postao vrstan bluesman – gitara i usna harmonika bili su instrumenti njegove jedinstvene melanholične, lepršave lirike. Gitaru je učio svirati od bluzera Eddie Taylora. Nakon seobe u Chicago i rata, počinje svirati po klubovima, prešavši sa akustičnog na električni zvuk. Godine 1953. pravi prve snimke, zatim 1955. debituje na R&B listi pesmom You don’t have to go, a već 1957. dospeva među prvih sto pesmom Honest i do, velikom The Rolling Stones inspiracijom, jednom od bitnih sa njihovog debi albuma. Početkom šezdesetih snima niz kultnih pesama – Bright light big city, Big boss man, Shame, shame, shame, Baby What You Want Me to do, Ain’t That Lovin’ You Baby i You got me dizzy, te postaje najprodavanijim bluzerom u Americi tih godina.

 

Bright light, big city, gone to my baby's head
Whoa, bright light, an'big city, gone to my baby's head
I tried to tell the woman, but she don't believe a word I said

It's all right, pretty baby, (gonna) need my help someday
Whoa, it's all right, pretty baby, gonna need my help someday
Ya' gonna wish you had a-listened, to some a-those things I said

Go ahead, pretty baby, a-honey, knock yourself out
Oh go ahead, pretty baby, honey, knock yourself out
I still love ya baby…

      Jimmy Reed ostavlja vlastitim pesmama dubok trag u razvoju rock muzike. Njegove pesme obrađuju mnogi bitni autori – od Elvisa i Little Richarda, do Stonesa i Animalsa. Njegov stil gitare našao se u brojnim rock and roll pesmama, dok su njegove rifove na harmonici često kopirali svirači poput Micka Jaggera iz the Rolling Stonesa. The Rolling Stones naveli su Reeda kao glavni uticaj na njihov zvuk, a njihove rane set liste sadržavale su mnoge Reedove pesme. U svojim ranim godinama Stonesi su snimali pesme Reeda poput Ain't that lovin’ you baby, The Sun is shining, Close together, Bright lights, big city i Shame, shame, shame kao demonstracije koje se nude izdavačkim kućama. Njihov hit singl iz februara 1964. Not fade away podržao je Little by little, očiti remake Reedove Shame, shame, shame. Njihov prvi album, The Rolling Stones, objavljen u aprilu 1964. godine, sadržavao je obradu Reedova hita Honest i do. Reedov stil bio je prepoznatljiv - često je svirao dronske akorde koji su bili varljivi u svojoj iluzijskoj jednostavnosti. Keith Richards iz Rolling Stonesa žalio se u svojim  memoarima da su Reedovi akordi bili najlenja i najlepša pojedinačna stvar koju možete čuti i  jedan od najbriljantnijih muzičkih izuma svih vremena.

 Na žalost, godine 1957. otkriveno je da boluje od epilepsije, što će ga (u kombinaciji sa alkoholizmom) omesti u daljem razvoju tokom godina koje su usledile. Podmukla bolest bila je uzrok i njegove prerane smrti, 29. avgusta 1976. godine. Nekoliko godina kasnije, 1981. uvršten je u slavni blues Hall of fame.

 

OTIS RUSH (1934.-2018.)

 

    Još jedan levoruki mag bluz gitare, rođen 29. aprila 1934. godine, pogodite gde?. Državi Mississippi, naravno! Član je bluz Hall of fame od 1984., učitelj veličina kao što su Clapton, Peter Green, Mick Taylor, Jeff Beck, Jimmy Page.

 

Lay awake at night,
Oh so low, just so troubled.
Can't get a job,
Laid off and I'm having double trouble.

Hey hey, to make you've got to try.
Baby, that's no lie.
Some of this generation is millionaires,
I can't even keep decent clothes to wear.

Laugh at me walking,
And I have no place to go.
Bad luck and trouble has…

 

    Bežeći od farmerskog života, godine 1948. Rush stiže u središte elektrificiranog blues booma – Chicago, gde 1953. formira sopstveni bend. Bilo je to ključno, posleratno vreme poleta, uspona rhythm & bluesa, elektrike, bendova, klubova i prvih snimaka starih bluz majstora, posebno zahvaljujući formiranju i entuzijazmu legendarne izdavačke kuće Chess records koja je imala sluha i znanja da prepozna kvalitet i duh jednog kreativnog vremena. Nadahnut izvedbama Muddy Watersa i Jimmyja Rogersa uživo, Otis Rush počeo je proučavati gitaru 1953. U roku od godinu dana Rush je predvodio bend pod imenom Little Otis, svirajući s gitaristom Bobom Woodfolkom iz Arkansasa. Pod snažnim uticajem zvuka gitare T-Bone Walkera i BB Kinga, Rush je u svoj duboki mississippi zvuk ugradio moderne ritmičke ideje. Sećam se kad je Otis svirao baš kao Muddy Waters, objasnio je Luther Tucker u Blues Guitarists magazinu. T-Bone Walker dao je Otisu neke ideje. Zadržao je osećaj Muddy Watersa, ali dodao je malo modernije progresije akorda.

 

Otisa Rusha pronašao sam dole u 47. ulici i znao sam da je dobar, ali Leonard Chess smatrao je da zvuči suviše slično Muddy Watersu, seća se tih godina u svojoj čuvenoj autobiografiji I am the blues slavni Willie Dixon.

 

   Bilo je to zlatno doba bluesa, be bop jazza i stvaranja atmosfere za nastanak crno-belog mešanca nazvanog rock and roll. Zahvaljujući pre svega bluzeru i kreativcu Willie Dixonu mnoga značajna imena dobijaju svoju životnu šansu – jedan od njih bio je i Otis Rush.

 

Well, I can't quit you baby,

but I got to put you down for awhile

Well, you know, I can't quit you baby,

but I got to put you down for awhile

Well, you know, you messed up

my happy home baby,

made me mistreat my only child

Yes, you know I love you, baby,

my love for you I'll never hide

Oh, you know I love you, baby,

my love for you I'll never hide

Yes, you know I love you, baby,

well you just my ordered size.

 

Well, I'm so tired I could cry,

I could just lay down and die

Oh, I'm so tired I could cry,

I could just lay down and die

Yes, you know you my only darling,

you know you my desire

When you hear me moaning and groaning,

you know it hurts me deep down inside

Oh, when you hear me moaning and groaning,

you know it hurts me deep down inside

When you hear me holler, baby,

oh, you know your my desire.

    Godine 1956. Otis Rush snima I can’t quit you baby, sa Walterom Hortonom na čarobnoj, lepršavoj usnoj harmonici. Usledili su, za njom, biseri – My love will never die, All your love (i miss loving), Double trouble, So many roads, so many trains i bluz storija koja traje do današnjih dana. Za razliku od kolege iz Chicaga, gitariste Buddyja Guya, besprekornog šoumena, gospodin Rush nije plesao, svirao gitaru iza leđa niti prolazio kroz gužvu s dugim gitarskim kabelom. Radije je pustio da njegova muzika govori sama za sebe.

Kad je nadahnut, savija i izvrće svaku notu u frazi toliko osetljivoj da se čini da njegov instrument tvori stvarne reči, napisao je muzićki kritičar New York Timesa Robert Palmer 1982. godine. Kvalitet i osećaj sviranja njegove gitare, fini delovi načina na koji koristi jezik, slušaocu daju do znanja kako se oseća i o čemu razmišlja određene noći.

     Uprkos svom tihom i prikladnom raspoloženju izvan pozornice, Rush ostaje moćan izvođač. Koristeći gitarističku tehniku levorukog gtariste sa naopako okrenutom gitarom za dešnjake (poput Alberta Kinga), Rush savija note koje podsećaju na tonove slajd gitare. Vežbao sam da bih dobio taj zvuk bez korištenja klizača, objasnio je Rush u Blues guitar časopisu. Još uvek pokušavam razviti tu tehniku sviranja. Imitirajući slajd zvukove Roberta Nighthawka i Earla Hookera, razvio je lirski žičani vibrato, obojen punim akordima nadahnutim snimkama jazz gitarista Kennyja Burrela.

STEVIE RAY VAUGHAN (1954.-1990.)

 

    U trenutku kada je napokon uspeo da se izvuče iz paklenih kandži droge i doživljenog nervnog sloma, albumom In step se vrati na staze bluz virtuoza, gitariste koji je obeležio osamdesete svojim stilom(opisivali su ga kao moćnog gitaristu koji je dao snažan zamah bluzu osamdesetih, sarađujući sa legendama poput Alberta Kinga. Badi Gaja ili Dejvida Bouvija), eksplozivnošću i kreacijom, nošen duhom legendarnog Hendriksa, 24. avgusta 1990. godine helikopter kojim je uzleteo u nebo srušio se i odvezao ga put legende. Imao je svega 35 godina, status poslednjeg velikog gitarskog bluz heroja i neispričanu priču o životu zvanom nothing but the blues. Ovo je kratko podsećanje na jednog velikog čoveka i umetnika, gitaristu koji je svu svoju ljubav i senzibilnost utkao u umeće sviranja gitare i njome preneo iskrene bluz emocije svog velikog srca na sve istinske ljubitelje i poštovaoce života zvanog bluz. Ovo je priča o Stiviju Rej Vonu, jednoj od poslednjih istinskih legendi rokenrola i bluza, još jednom od tragičnih junaka koji su otišli prerano ostavivši samo nagoveštaj svega onoga čime su mogli da obasjaju svet muzike i umetnosti uopšte.

 

Well you've heard about love givin' sight to the blind

My baby's lovin' cause the sun to shine

She's my sweet little thing, she's my pride and joy

She's my sweet little baby, I'm her little lover boy

 

Yeah I love my baby, my heart and soul

Love like ours won't never grow old

She's my sweet little thing, she's my pride and joy

She's my sweet little baby, I'm her little lover boy

 

Yeah I love my lady, she's long and lean

You mess with her, you'll see a man gettin' mean

She's my sweet little thing, she's my pride and joy

She's my sweet little baby, I'm her little lover boy

 

Well I love my baby like the finest wine

Stick with her until the end of time

She's my sweet little thing, she's my pride and joy

She's my sweet little baby, I'm her little lover boy

 

Yeah I love my baby, my heart and soul

Love like ours will never grow old

She's my sweet little thing, she's my pride and joy

She's my sweet little baby, I'm her little lover boy

 

    Teksašanin, rođen je u Dalasu, Stiv Rej Von je odrastao uz bluz veličine kao što su Vili Dikson i Badi Gaj, učeći umeće sviranja gitare od starijeg brata Džimija. Drugi Džimi, duhovni brat, Hendriks, preuzeo ga je nešto kasnije - Voodoo chile i Little wing postaće zaštitni znak prepoznavanja za obojicu majstora, gde je svako na svoj, autentičan i  divlje lepršav način izneo duh tih pesama i stigao na vrh sveta. Teško je pomisliti da ima dalje i bolje od toga- ma čiju verziju pomenutih pesama čuli.

 

Stivi Rej Vonov zvuk gitare bio je suv kao leta San Antonia i blistavo čist kao debitanti Dalasa, proizvod prirodnog zvuka pojačala sa dovoljno jakim promenama. Ipak, Von povremeno koristi pedale da pojača svoj zvuk, uglavnom kao podršku signalu, iako je povremeno dodavao rotirajuće kabine za gitaru i wah pedale za dodatne teksture talenta.

 

                                                                                            Kris Gil, časopis Guitar world

 

     Ispekavši zanat i izbrusivši vanredni talenat u mnogim lokalnim teksaškim grupama i krčmama, SRV i Double trouble, legendarna blues ekipa nastala 1981.godine( ime benda nastalo je po nazivu starog bluz standarda Otisa Raša), uzleću 1982. (prvo preko koncerta na džez festivalu u Montreu, Švajcarska, potom poznanstvom sa Dejvidom Bovijem i na kraju saradnji na njegovom izvrsnom Let’s dance albumu) u zvezdano nebo bluza i naredne godine objavljuju ključni,Texas flood album – izvrsnu kombinaciju agresivnosti, liričnosti i nežnosti inspirisanu američkim i britanskim bluz rokom, kao i niz sjajnih pesama: Pride and joy,Texas flood, Mary had a little lamb, Dirty pool. Nagrada je stigla u vidu priznanja na godišnjoj listi časopisa Guitar player – za najboljeg novog izvođača, blues album godine i najboljeg električnog bluz gitaristu. Posthumno, godine 2000. Von je primljen u prestižnu Bluz kuću slavnih, a potom, i 2015 . u Rokenrol kuću slavnih. Ugledni časopis Rolling stone postaviće ga na 12. mestona listi Sto najvećih gitarista svih vremena.

 

Mary had a little lamb

His fleece was white as snow

Everywhere that child went

Your little lamb was sure to go

 

He followed her to school one day

And broke the teacher's rule

What a time did they have

That day at school.

 

Tisket tasket baby

A green and yellow basket

Sent a letter to my baby

On my way I passed it

 

    Usledio je potom klasični rokenrol scenario: nagli uspeh, rasprodat album i turneja, prekomerni rast ega, razbijanje gitara na sceni i sviranje u svim (ne)mogućim pozama, još jedan sjajan album Couldn’t stand the weather (gde  razvaljuje Voodoo chile i lebdi senzibilno u Tin pan alley), hlađenje drogama, sagorevanje alkoholom, dva slabija, nedorečena albuma i pad. Potom, par godina praznine, povratnički album In step (sa novim klasicima - Crossfire, Tightrope), još jedan pripremljen album -  Family style, turneja i ...

 

Well there's floodin' down in Texas

All of the telephone lines are down

Well there's floodin' down in Texas

All of the telephone lines are down

And I've been tryin' to call my baby

Lord and I can't get a single sound

 

Well dark clouds are rollin' in

Man I'm standin' out in the rain

Well dark clouds are rollin' in

Man I'm standin' out in the rain

Yeah flood water keep a rollin'

Man it's about to drive poor me insane

 

Well I'm leavin' you baby

Lord and I'm goin' back home to stay

Well I'm leavin' you baby

Lord and I'm goin' back home to stay

Well back home are no floods or tornados

Baby and the sun shines every day

 

    Sudbina najvećih je da sagore pre ostalih, manje hrabrih, senzibilnih, opasnih i autodestruktivnih, jer su, jednostavno, od rođenja  u vatri koja bukne kao prasak supernove, stvori novi svet, obasja život lepotom i vanvremenskim delom i ugasi se, umre stvarajući večni život za druge ljude i sopstveno besmrtno delo. Teksaški gitarski heroj, Stiv Rej Von, je svakako bio jedan od najvećih, neko ko je čudesnom igrom sudbine naglo sagoreo pre nego što je izbledeo, ne rasprodavši sopstvene snove i ideale.

 

BUDDY GUY

 

Izražavanje kroz muziku bilo je nešto za šta sam jednostavno znao da moram raditi.

 

       Legendarni bluz gitarista, harizmatični šoumen i plodan autor, George Buddy Guy rođen je 30. jula 1936. godine u Lettsworthu, Louisiana. Pored činjenice da se našao na prestižnoj listi uglednog američkog muzičkog magazina Rolling stone među sto najvećih gitarista svih vremena, a svojom pesmom Stone crazy među sto najvećih gitarskih pesama svih vremena, Buddy Guy ostaće upamćen kao jedan od najuticajnijih blues gitarista svih vremena – dovoljno je pomenuti imena najvećih rokenrol gitarsta na koje je uticao - od Jimi Hendrixa, Erica Claptona, Jimmy Pagea, Jeff Becka, SRV-a do neuništivog Keitha Richardsa, kao i to da je bio deo jednog od ultimativnih sastava Muddy Watersa, jednog od najuticajnijih blues muzičara svih vremena. Njegov gitarski zvuk i pesme postale su utelovljenje klasičnog čikaškog blues stila, stvorivši od njega jednog od najslavnijih blues gitarista.

 

The first time I met the blues
People, you know I was walkin', I was walkin' down through the woods
Yes, the first time, the first time I met you, blues
Blues you know I was walkin', I was walkin' down through the woods
Yes, I've watched my house burnin' blues
Blues, you know you done me, you done me all the harm that you could

The blues got after me
People, you know they ran me from tree to tree
Yes, the blues got after me
Blues, you know you ran me, ran me from tree to tree

Yes, you should-a heard me beg ya, blues
Ah, blues, don't murder me

Yes, good mornin', blues
Blues, I wonder, I wonder what you're doin' here so soon
Yes, good mornin', good mornin', good mornin', mister blues
Blues, I wonder, I keep wonderin' what you're doin' here so soon
Yes, you know you'll be with me every mornin', blues
Every night and every noon
Oh, yeah

 

       Krenuo je vrlo rano putem muzike koju je osećao u sebi – u početku učeći sam (Guy je izradio vlastitu gitaru s 13 godina i naučio se svirati pokušavajući reprodukovati zvukove bluesa poput Johna Lee Hookera koje je čuo na radiju), da bi već sa sedamnaest godina svirao u klubu Baton rouge, sa muzičarima poput Lightnin’ Slima i Lazy Lestera.

 

Sve do svoje dvanaeste godine nisam znao šta je električna energija, a ni do šesnaeste godine nisam znao šta je tekuća voda; moja je porodica pila kišnicu koja je bila pohranjena u bačvama, priseća se u autobiografskoj knjizi Buddy Guy. Sećam se kako sam s braćom i sestrama šetao do škole dok su bela deca išla autobusom. Prašina je izgledala poput magle koja dolazi, a mi bismo pobegli sa strane ceste kako bismo izbegli prašinu sa šljunka. Pljuvali bi nas i dobacivali nam stvari, ali nikada nismo dopuštali da nas to muči. S devetnaest godina napokon sam se zaposlio. Radio sam na pokretnoj traci u fabrici piva, na benzinskoj pumpi i kao čuvar na Državnom univerzitetu Louisiana. Dok sam radio, slušao bih radio. Čuo sam Muddy Watersovu Hoochie Coochie Man i Elmore Jamesovu Dust My Broom. Jedva sam čekao da napokon počnem štedeti za vlastitu gitaru, uz sav novac koji sam zarađivao od svoja tri posla. Ubrzo nakon svega ovoga, kupio sam prvu akustičnu gitaru. Vežbao sam svirati svoje omiljene pesme na gitari dok sam bio u pauzama na poslu. U jednom sam trenutku saznao da je većina mojih omiljenih muzičara na radiju bila iz Chicaga u državi Illinois. Od tog trenutka, ako bih ikad dobio priliku, znao sam da želim biti u Chicagu i da ću krenuti ravno tamo. U međuvremenu sam počeo svirati u klubovima u i oko Baton Rougea. Tamo sam proveo godinu i po svirajući s bendom Johna Big Poppa Tilleyja. Nakon što sam poslao traku sa vlastitim snimkama u Chess Records, stigao sam u Chicago 25. septembra 1957. Taj datum nazivam svojim drugim rođendanom. Isprva sam odseo kod porodičnog prijatelja po imenu Shorty, koji se takođe preselio iz Louisiane. Danju sam se srušio na Shortyjev krevet dok je bio na poslu; a noću sam šetao gradom, pio kafu u barovima, čekajući da se Shorty probudi. Jedva sam čekao da čujem kako sviraju Muddy Waters i Howlin’ Wolf. Mladi muzičar poput mene bio je nestrpljiv biti u gradu s više mogućnosti, ne samo da bi se dokazao već i izrazio kroz svoju muziku. Mnogi su klubovi dopuštali muzičarima da besplatno dođu svirati na njihove pozornice; naznačeno da neće zarađivati ​​novac, ali barem je to bila prilika. Šest meseci nakon dolaska u Chicago bio sam švorc. Bio sam spreman nazvati roditelje po kartu za povratak kući.

 

   Buddy Guy potom odlazi u Čikago, svira na ulici, gladuje, ali se grčevito bori za vlastite snove. U Čikagu ga je otkrio legendarni Muddy Waters, omogućivši mu da dobije posao u klubu 708, gde upoznaje druge bluz legende poput Willie Dixona i BB Kinga.

 

Nisam mogao verovati da nastupam u klubu 708 i bio sam počašćen što sam napokon uspeo upoznati svog idola, Muddy Watersa. Waters je bio preterano impresioniran onim što sam stvarao. Publika je volela moju muziku, što je dovelo do toga da mi se nudi više koncerata u klubu. Muddy Waters postala je moja očinska figura. Naučio me je kako piti. Dao mi je prvu čašu viskija i rekao mi da će me to sprečiti da budem sramežljiv. Brže nego što sam očekivao, dobivao sam popriličnu pažnju. Vlasnici klubova i diskografske kuće bili su zaprepašteni i mislili su da sam jedinstven. Nisam se želeo menjati zbog poslovne ideje ili zato što nisam bio dovoljno konzervativan. Jednog dana, dok sam nastupao u klubu 708, primetio me kompozitor Willie Dixon. Uz Dixonovu pomoć i kontakte, napokon sam potpisao ugovor za sebe s izdavačkom kućom Chess Records. Sad kad smo se Chess Records i ja dogovorili, postao sam kućni gitarista kompanije. Svirao sam podržan od Muddy Watersa, Howlin 'Wolfa, Little Waltera, Sonny Boy Williamsona, Koko Taylor i mnogih drugih. Nije svaki moj dan bio tako svetao kao dan kad sam upoznao Muddy Watersa. Zapravo, u mnogim mojim ranim muzičkim godinama dominirali su izbori koje je donosila izdavačka kuća. Bio sam nesretan što su me neprestano prikazivali kao nekoga ko nisam. Chess je postao poznat po tome što je naterao umetnike da odjavljuju svoja autorska prava. Svaki put kad bih ušao u Chess s pesmom koju sam napisao, rekli bi mi da to pustim Willieju Dixonu. Dixon je bio glavni Chessov A&R čovek, zadužen za talenate, producent i tekstopisac. Dixon bi rekao, To je prilično dobra pesma, ali trebaš jaču liniju ovde. A ako bi promenio samo jednu reč pesme, to bi onda bila njegova pesma.

 

   Buddy Guy biva potom zapažen na čikaškoj klupskoj sceni i dobija 1958. šansu da snimi svoje prve pesme. Bile su to: Sit and cry the blues i Try to quit you baby, u saradnji sa Willie Dixonom i Otis Rushom. Nakon njih došle su First time i met the blues i Stone crazy, pesme koje će obeležiti čitavu njegovu bogatu blues karijeru. Sarađivao je i sa Howlin’ Wolfom, Little Walterom, Koko Taylor, ipak posebnu pažnju privuće saradnja sa maestralnim usnim harmonikašem Junior Wellsom. Uprkos neospornom talentu i kvalitetu, kompanija Chess records nije mu pružila pravu priliku za snimanje, smatrajući njegovu muziku previše bučnom, koristeći ga više kao pratećeg muzičara na snimanjima mnogih, već pomenutih, blues legendi.  Trebalo je proći mnogo vremena dok Buddy Guy nije dobio zasluženu šansu i priznanje. Chess records  nije izdao Guyev album sve do izdanja I left my blues 1967. u San Franciscu, a kad mu je istekao ugovor s tom izdavačkom kućom, odmah je potpisao ugovor s Vanguardom, koji je izdao A Man and the Blues 1968. godine. Kako je sve veći broj ljubitelja rocka otkrivao blues, Buddy Guyu je njegova slava rasla kako s tradicionalnim ljubiteljima bluesa, tako i s mlađom belom publikom, a njegove snimke za Vanguard dale su mu više prostora za čvršći i agresivniji zvuk koji je bio zaštitni znak njegove emisije uživo (Jimi Hendrix ga je izuzetno cenio i hvalio, bio pod snažnim uticajem njegovog harizmatičnog scenskog nastupa i zvuka, na koji je opet prethodno uticao zvuk Muddy Watersa, previše divljeg za ukus prethodne, prefinjenije izdavaćke kuće, legendarnih blues misionara Chess records).

 

Woman you must be stone down crazy
Either you're going to lose your mind
Yes I said baby you must be stone crazy
Either you're going to lose your mind
Yes I wanna know how could you treat me so dirty baby
You must think my little heart is made of iron

Lord as I sit here in my dark room
Tears rolling down from my eyes
Yes I sit, I sit here in my dark room
Tears rolling all down from my eyes
Yes you know my little baby looked at me and said daddy
Ooh, God knows you're the hurted child

Oh yeah
Somebody come and get me

Yes I think I'm going back down south
People where the weather suits my clothes
Yes I said I'm going back down south
People where the weather suits my clothes
Yes you know playing around in this big city so long man
Ooh, 'til I'm almost just done…

 

   Tokom sedamdesetih i osamdesetih godina dvadesetog veka Buddy Guy je nastavio snimati i često nastupao s blues sviračem usne harmonike Junior Wellsom (vrhunac njihove saradnje bio je album Hoodoo man blues), ali bio je i žrtva rastuće popularnosti rok muzike (kao i mnoge, gotovo nepoznate blues legende, čija je muzika korišćena nepotpisana, bez zaštite autorskih prava, gotovo prepevana od strane belih izvođača u komercijalne svrhe. Ta će nepravda ostati neispravljenom za mnoge crne blues legende, jer samo su retki dočekali svetlost dana priznanja njihovog rada – napokon potpisanog, plaćenog i autorskim pravima zaštićenog). Tek kad su mlađi beli muzičari - među njima Eric Clapton , Stevie Ray Vaughan, Keith Richards i Jeff Beck prepoznali svoj dug prema Guyu i drugim bluesmenima, njegova je sreća ponovno počela rasti. Devedesetih je snimio nekoliko albuma koji su osvojili prestižnu muzičku Grammy nagradu, uključujući Damn Right, I'm Got the Blues (1991.), Feels Like Rain (1993.) i Slippin 'In (1994.).

 

Dve godine kasnije, objavio sam Feels Like Rain 1993. godine. Na ovom su albumu sudelovali Bonnie Raitt, Travis Tritt i John Mayall. Kasnije iste godine, dobio sam prestižnu nagradu Century za istaknuta umetnička dostignuća od časopisa Billboard. 2003. godine osvojio sam nagradu Grammy za svoj akustični album pod nazivom Blues Singer. Nastavio sam snimati i nastupati zajedno s Johnom Mayerom, Carlosom Santanom i drugim muzičarima na visokom nivou. Svi moji najveći i najsmeliji snovi su oživljavali tih godina, napokon. Sve što sam ikad želeo bilo je biti izvrstan muzičar i svirati blues. Nikad nisam očekivao da ću ići toliko daleko da sam primljen u Kuću slavnih rokenrola, niti sam imao veću čast no nastupiti u Beloj kući za predsednika Baracka Obamu, ali tu sam. Došao sam toliko daleko od mesta gde sam započeo. I dan danas idem snažno sa značajnim albumima koji su blues muzici dodali novu dimenziju.

 

       Godine 2003. Guy je objavio svoju prvu akustičnu blues snimku, Blues Singer, a dodatne je grammyje osvojio za svoje albume Living Proof (2010.), Born to Play Guitar (2015.) i The Blues Is Alive and Well (2018.). Primljen je u Kuću slavnih bluesa 1985. godine, a u Kuću slavnih rokenrola 2005.. Njegov nastup u Njujorku, na skupu gde su se okupila sva bitna imena bluesa današnjice, povodom proslave stogodišnjice bluesa, bio je više nego moćan i dirljiv. U sećanju mi je posebno ostala posveta gitarskoj legendi – Jimi Hendrixu pesmom Red house, posveta momku koji ga je tako cenio i voleo i na kojeg je neizmerno uticao. Dirljivi filmski dokumentarni kadrovi koji idu u pozadini dok Buddy izvodi moćni Hendrixov blues, koji prikazuju nastupe Muddy Watersa, potom mladog Buddyja na sceni dok ga iz publike posmatra Jimi Hendrix nešto su neizmerno emotivno i moćno, divan prikaz jedne jedinstvene priče, zvane blues i saznanja koliko je sve povezano, koliko je svaki bitan muzičar uticao na  buduće generacije. Ređaju se nizovi moćnih snimaka od blues prapočetaka sa Delte Mississippija do današnjih dana.

Čak i sa svim usponima i padovima svog života ne bih ga menjao ni za šta. Tako sam zahvalan za sve dobre ljude koji su mi pomogli da postignem sve svoje ciljeve. Bili su toliko uticajni na moju strast prema muzici. Mogućnost izvođenja bluesa bio mi je najveći san i preterano me raduje obilje prilika kojima sam bio blagoslovljen. Imao sam priliku doći u Chicago i trčao sam za tim. Nadam se da blues muzika nikada neće nestati. Nadam se samo da sam uticao na neke ljude i druge muzičare onako kako su me drugi muzičari nadahnuli. Danas ne bih bio gde sam i ko sam bez ljudi na koje sam se ugledao. Svi su mi bili učitelji i učili su me kako da budem najbolji momak koji mogu biti. Tako sam ponosan i na sebe što sam prevladao svoje strahove. Mogli su potrajati neke godine, stotine kilometara, tone neuspeha, ali na kraju sam stao tačno tamo gde sam zamišljao. Jako sam ponosan blues muzičar. Neki čak kažu da bih, ako me otvore, krvario  Plavo (igra reči – Blue, kao alternativni Blue tonovi koji su u osnovi blues muzike, duhovito aludiranje Badija da mu venama teče blues, melanholični blue(s) tonovi, muzika kada se dobar čovek oseća loše, tužno, BLUE).

WILLIE DIXON (1915.-1992.)

 

       Willie Dixon (William James Dixon), legendarni američki bluesman, rođen je 1. jula 1915., u jednom od ključnih mesta u istoriji blues muzike Delte Mississippija, Vicksburgu. Kao dečak okušao se u gospel horu, učeći kroz rad prve značajne lekcije o harmoniji, ritmu i melodiji. Dixon je svoj sluh za jezik i muziku razvio u Vicksburgu slušajući poeziju svoje majke Daisy, pevajući duhovne pesme u baptističkoj crkvi Spring Hill i uživajući u bluesu pijaniste Little Brother Montgomeryja. Pevanje harmonije naučio je od Thea Phelpsa, čelnika Union Jubilee Singers, i pevao je s kvintetom u radijskom programu WQBC emitovanom iz hotela Vicksburg 1930-ih. Kao tinejdžer, često je napuštao grad tražeći posao tokom ekonomske depresije, utovarujući teret i cepajući drva, između ostalih poslova. Sredinom tridesetih, sledeći put većine blues muzičara Delte odlazi u Chicago, buduće središte urbanog, elektrificiranog, više nego uticajnog čikaškog bluesa. Pored pevanja i pisanja muzike, kratko vreme bavio se i boksom. Možda je mladi Dixon i bio uspešan bokser, ali umesto toga okrenuo se ipak muzici, zahvaljujući Leonardu Baby Doo Castonu, gitaristi koji je Dixona video u teretani u kojoj je vežbao i povremeno pevao s njim. Njih su dvojica stvorili dvojac koji je svirao na uglovima ulica, a kasnije je Dixon uzeo bas kao instrument. Potom su osnovali grupu, Five Breezes, koja je snimala za izdavačku kuću Bluebird. Uspeh grupe zaustavljen je, međutim, kad je Dixon odbio prijem u oružane snage kao prigovor savesti. Dixon je na kraju oslobođen nakon godinu dana i osnovao je drugu grupu, Four Jumps of Jive. Međutim, 1945. Dixon je ponovno sarađivao s Castonom u grupi nazvanoj Big Three Trio, s gitaristom Bernardom Dennisom (kojeg je kasnije zamenio Ollie Crawford ). Bend Big three trio svirao je blues, boogie i pop muziku. Tih godina počinje Dixonova muzička saradnja sa nizom manje ili više poznatih muzičkih imena. Sa Muddy Watersom snima klasični blues - Hoochie coochie man, za koji je napisao tekst i odsvirao bas deonice.

 

The gypsy woman told my mother
Before I was born
"You got a boy child's comin'
Gon' be a son of a gun
He gonna make pretty womens
Jump and shout
Then the world wanna know
What this all about."

But you know I'm him
Everybody knows I'm him
Well, you know I'm the hoochie coochie man
Everybody knows I'm him

I got a black cat bone
I got a mojo too
I got the John the Conqueror root
I'm gonna mess with you

I'm gonna make you, girls
Lead me by my hand
Then the world will know
I'm a hoochie coochie man

But you know I'm him
Everybody knows I'm him
Well, I'm the hoochie coochie man
Everybody knows I'm him

Alright, darling.
Alright, darling.
Let's ...

On the seventh hour
On the seventh day
On the seventh month
The seven doctors say

"He was born for good luck."
And that you'll see
I got seven hundred dollars
Don't you mess with me

But you know I'm him
Everybody knows I'm him
Well, you know I'm the hoochie coochie man
The whole round world know we're here

 

  Život i rad Willieja Dixona bio je gotovo otelotvorenje napretka bluesa (i kao muzike i kao načina života, čitave jedne filozofije i pogleda na svet) - od slučajnog stvaranja prvih pesama, tužbalica na poljima pamuka nekadašnjih crnih robova do prepoznatljivog, vitalnog i napokon priznatog, uglednog dela američke i svetske muzičke baštine. Bio je prvi bitan kantautor američkog bluza koji je profitirao na ozbiljan, materijalni način, krenuvši putem ispravljanja nepravde nanete brojnim crnim autorima koji su bili zakinuti za svoja autorska prava. Sa Dixonom američki blues i njegovi originalni stvaraoci napokon su ugledali svetlost pravde i dobili zasluženo mesto u istoriji muzike koja je tokom druge polovine 20. veka osvojila svet i uticala na postanak i razvoj rokenrola. Dixon i masa umetnika kojima je pomogao bili su spona koja je premostila duh prošlosti Delta bluesa omogućivši njegovo priznanje i transponovanje u nešto moderno, električno, urbano i veoma uticajno, a napokon i komercijalno. Uz Muddy Watersa i ljude poput Chuck Berryja i Bo Diddleya bio je karika koja je omogućila bluesu da se preko prelazne, urbane, električne, čikaške faze četrdesetih godina prošlog veka pretvori u moderni zvuk koji će osvojiti svet kao rokenrol, a bluesu doneti ugled svetski priznate muzike, suštinski deo američke muzičke baštine, rasadnik i kolevku svega modernog - u krajnjem slučaju i jazz muzike.

 

... I had little red rooster

too lazy to crow ’fore day

he kept everything in the bawyard

eager settin’ a ready to day.

You know the dogs they begin to bark

and the, the hounds they begin to howl,

you know my little red rooster’s gone

know the little red rooster’s on the prowl.

Now, if you see my little red rooster

somebody, please drive him home

there ain’t been no peace in the bawyard

since my little red rooster been gone ...

 

    Dixon je vremenom izrastao u izuzetnog tekstopisca, basistu, producenta i aranžera muzike. Pored toga, delovao je i kao veza između muzičara i kultne kompanije Chess, brinući se za njihovu poslovnu stranu i sudelujući kao cenjeni session muzičar na većini klasičnih blues snimaka mnogih autora. Između ostalog, bio je basista kultnog sastava Muddy Watersa. Snimajući sa muzičarima poput Chuck Berryja i Bo Diddleyja, postao je najznačajnija spona između bluesa, pravca u usponu, i rock and rolla, fenomena u nastajanju. O tome svedoči i priča o jednom od albuma koji su menjali tokove moderne muzike, o jednom od albuma nastalih kao spoj jedinstvene blues tradicije i uzavrelih ritmova muzike proizašle iz tog bogatog nasleđa. Kreatori su ovaj put bili junak ove priče, Willie Dixon i ništa manje legendarni teksaški gitarista i blues man u srcu Johnny Winter. Rezultat njihove saradnje bio je više nego plodonosan i savršen dokaz o tome koliki je zapravo trag u svetu bluza ostavio Willie Dixon kao ključna karika između duha starog i energije novog muzičkog sveta koji su stvorili ovaj, kao i mnoge druge albume blues – rock muzike.

 

Willie Dixon & Johnny Winter – Crying the blues (1971.)

 

    Bio je to savršen spoj duha tradicije, čiste duše i emocije, kreativnosti i harizme blues veterana iz Vicksburga, srca Delte, s jedne, i sirove energije gitarskog virtuoza Texasa, njegove iskrene ljubavi prema tradiciji, pre svega bluesu i njegovom senzibilitetu na granici divljeg i lirskog, s druge strane. Bio je to nezaboravni session, muzička radionica i kolekcija besmrtnih velikana – Willie Dixona, jednog od najbitnijih ljudi u istoriji bluesa i moderne muzike, čoveka koji je svirajući sa Muddy Watersom, Chuck Berryjem ili Bo Diddleyjem ispisivao stranice istorije bluesa i novorođenog rock and rolla, četrdesetih i pedesetih godina 20. veka, te Johnnyja Wintera, briljantnog blues gitariste i posvećenika, čoveka koji se pojavljuje na niz ključnih albuma i snimaka u istoriji bluesa i rock and rolla.

 

    Godine 1971. objavljen je jedan od esencijalnih blues albuma – kolekcija Crying the blues, proistekla iz basa, glasa, gitare i pera dva velemajstora priče zvane blues. Willie Dixon jedno je od najznačajnijih imena te priče, jedan od ključnih (kontra)basista, pevača, producenata, session muzičara i pre svega autor velikog broja besmrtnih blues standarda:You shook me, Spoonful, Backdoor man, Little red rooster, I’m your hoochie coochie man. Johnny Winter je jedan od belih blues sledbenika, duhom oslonjen na tradiciju američke muzike, energični gitarista, pevač i autor mnogih bitnih albuma na polju bluesa i rock and rolla, čovek koji je sarađivao sa blues veteranima i misionarski širio priču vraćajući je iz nezasluženog zaborava.

 

    Plačući glasom, gitarom, basom, ritmom i klavirom njih dvojica stvorili su zajedno jednu moćnu blues priču, tako senzibilnu i punu duše. U čudesno setnoj kafanskoj atmosferi preliva se preko zvuka klavira glas Willie Dixona, natopljen Deltom i blue feelingom, setno kreirajući Sittin’ and cryin’ the blues. Duh jednostavnosti, hrapavog i promuklog glasa iz dubina srca i klavira koji ponire do samog izvorišta, jedinstvena i iskrena emocija nešto je što neuhvatljivo izmiče duhu današnjeg raslabljenog vremena trivijalnosti, površnosti, bezdušnosti i isprazne poze, mimikrije iza koje ne stoji ništa suštinsko, pre svega ništa gorčinom obojeno i istinski proživljeno. Iz bola trpeljivosti i bezgranične vere obespravljenog crnog čoveka pamučnih polja duž Mississippija i barske atmosfere razdraganosti, gustog dima i ljubavi žene umočene u alkohol izvire jedinstveni zvuk Willie Dixon bluesa, naglašen i produbljen divljinom i sirovošću duha Teksašanina Wintera, iskrenog zaljubljenika čistog i otvorenog srca. Dixonov vanvremenski standard kašike prepune sete i nade – Spoonful, plesnim ritmom i treperanjem usne harmonike izranja iz čvrstine i zgusnutosti ritma, čudesno škripavim glasom bola dostojanstva obespravljenih odzvanja kao eho brutalno krvareće duše – blues u svom izvornom, pročišćenom obliku – tako lepršavo setan, uzbudljiv i Winterovom moćnom gitarom ekstatično uobličen. Iskreno, brutalno iskreno i beskompromisno, čitav jedan život i svet transponovani kreativnom energijom Dixona u besmrtni momenat natopljen zvukom dvanaestice. Lenjavo i nepretenciozno, mrvećim ritmopm otvara se I just wanna make love to you, jednostavna bluzerska ljubavna poruka – glas i usna harmonika prosto razvaljuju, vodeći ljubav sa dušom voljene osobe. Klasičan ritam i izvanredan senzualni solo na usnoj harmonici, pretapaju se sa wah-wah silinom Winterove iskričave gitare koja reže, cvili i uzbuđeno zvečeći ispunjava atmosferu užasno senzibilnim elektricitetom. U boogie-woogie duhu tradicije ekipa praši i podiže tenziju vatrenom Chicago here i come, jureći  železnicom put Chicaga, meke urbanog i električnog blues osećaja života. Fantastično uzbudljiv skakutavi ritam, wah-wah ludilo usne harmonike i gitare, ozvučen iz pozadine pumpajućim basom i ritmom čiste petice.

 

    Nakon što su stigli u srce Chicaga i preuzeli snagu njegovog mesijanskog duha blues misije, Dixon i Winter nastavljaju da praše, lomeći ritmom Tore down, prašnjavi blues, zagušen silinom emocije i barske atmosfere zadimljenih noći, pun ludila, divlje nesputane energije i plesa na razbuktaloj vatri basom prenaglašene ritam sekcije. Tako divlje i moćno, na granici pristojnosti i sirovosti, čisti duh tradicije i zvuka lutajućih trubadura prenetih iz krčmi duž Mississippija i rute puta broj 66. U istom ritmu i uzbudljivosti atmosfere praši, pršti i valja se na ivici bas lavine You know it ain’t right ubrzana do iznemoglosti divljim duhom gitare surovog Texasa. Winter nemilosrdno ubrzava, solira i cvili, dok se ritam sekcija raspada od vlastite razularenosti i podrhtavanja Dixonove bas energije... Kipteće vrelo energije, duh Zapadne Afrike i starosedeoca iz plemena Chippewa Indijanaca, ukrašeno blue feelingom radosti i sete.

 

    Mean mistreater/Baby what you want me to do je još siroviji blues-rock Johhnyja Wintera, koji se proteže barskom atmosferom, ječi, urla i pršti od energije, ispreplitan snagom vokala i uzavrele usne harmonike. Jedinstvena produkcija ovog moćnog albuma daje autentičnosti i sirovom užitku trenutka neku neobičnu neposrednost i poziv slušaocu da u potpunosti učestvuje uživo na snimljenoj svirci dvojice majstora. Boemski ugođaj beskrajnih noći proviruje i mami iz svakog tona i neposrednosti emocije, uvlačeći slušaoca skroz u priču. Roach stew samo se nadovezuje na Winterove deliće srca i nastavlja divlju, emotivno uzburkanu plovidbu ritam sekcijom, usnom harmonikom i Winterovim prigušenim solažama. Sve podrhtava od energije, vreline ritma i bluesa, uzavrele atmosfere grada na obroncima beskrajnih, pijanih noći i ljubavne žudnje, plešući bez predaha. Čista rhythm & blues esencija, voda sa izvora nezagađenog foliranjem, prazninom u duši i komercijalnim smećem sa unapred ukalkulisanim osmehom i zaradom. Blues koreni nekadašnje Delte, krčmi i kafanica, barova Chicaga i ritmova duha gospela, spirituala, ranjene duše field hollera i afričkih, crnih korena. Killing floor, još jedan blues standard zaokružuje ovu retko dirljivu priču, prepunu ogoljenih i surovih užitaka, duha bluesa koji se nikada ne predaje i ne prodaje, bez obzira ne posledice, jer...

 

     Duša je samo jedna, a posledica, ako je izgubite mnogo, suviše mnogo. Zato, verujte u sebe i budite dobri prema svima, pre svega prema svojim neprijateljima. Ako vam na putu iskušenja ponestane snage, napunite baterije na izvorištu bluesa i vere. Jedno od moćnih izvorišta zove se Crying the blues i predstavlja mesto gde možete sresti besmrtne duše velikih ljudi poput Dixona i Wintera.

 

     Ono po čemu je Willie Dixon svakako najznačajniji u blues univerzumu, jeste njegova kreativnost. Naime, Dixon je autor preko 500 blues pesama, od kojih su mnoge obrađene, prerađene i vremenom postale klasicima. Prisetimo se samo nekih od najpoznatijih: Little red rooster, Backdoor man, You shook me, You need love, Close to you, I got to find my baby, Let me love you, Spoonful, I am your hoochie coochie man, Third degree, I cant quit you baby, I want to be loved, Crazy mixed up world, The same thing, The Big boat, Bring it on home, I ain’t superstitious, I just wanna to make love to you, I am ready, My babe, Pretty thing. Spisak izvođača iz sveta bluesa i rock and roll muzike koji su izvodili i obrađivali Diksonove pesme još je impresivniji – od blues legendi kao što su Muddy Waters, Howlin’ Wolf, Little Walter, Sonny Boy Williamson II, Buddy Guy, Otis Rush, Koko Taylor, Elmore James, Lowell Fulson, Jimmy Whiterspoon & Eddie Boyd, do gotovo svih značajnih imena rock and rolla čija je muzika bila zasnovana na blues korenima – The Doors, The Rolling Stones, Led Zeppelin, Fleetwood mac, Bo Diddley, Chuck Berry,The Animals, The Kinks, The Yardbirds, Canned heat, John Mayall, Alexis Korner, Grateful dead, George Thorogood, Van Morrison, Tom Petty, Eric Clapton, Stevie Miller, Captain Beefheart, Gary Moore, Ten years after, Jimi Hendix, Manfred mann, Johnny Winter, Jeff Beck, The Allman brothers band, Eric Burdon, Dr. Feelgood, John P. Hammond, Stevie Ray Vaughan, Roy Buchanan, Savoy Brown, Carlos Santana, The Who, Climax blues band, Robben Ford, Jeff Healey, Spencer Davis group, Paul Butterfield, Elvis Presley, The White stripes.

 

... I am the backdoor man

well, the men don’t know

but the little girls they understand.

When everybody’s tryin’ to sleep

i’m a somewhere makin’ my midnight creep

an every mo’nin when the rooster crows

he’s tellin’ me that it,s the time to go.

I am the backdoor man

well, the men don’t know

but the little girls they understand.

Well, they took me to the doctor

shot full of holes

the nurse she cried, ,, Save his soul!“

I was ’cussed of murder in first degree

the judge wife cried, ,, Let the man go free!“

The cops wife cried, ,, Don’t take him down

i’d rather be in six feet of ground“...

I am the backdoor man

well, the men don’t know

but the little girls they understand ...

  Tokom  četrdesetih godina dvadesetog veka Willie Dixon se povremeno pojavljivao kao basista na kasnonoćnim jam sessionima koji su predstavljali članove rastuće zajednice bluesa, uključujući Muddy Watersa (bio je i basista jedne od njegovih legendarnih blues grupa, prethodnice onoga što će vremenom postati rock and roll bendovi). Kasnije kada su braća Chess - koji su posedovali klub u kojem je Dixon povremeno svirao - započeli novu izdavačku kuću, Aristocrat (potom čuveni Chess records), angažovali su ga, isprva kao basistu na sesiji Roberta Nighthawka 1948. godine. Braći Chess svidelo se Dixonovo sviranje i njegove veštine kantautora i aranžera, a tokom sledeće dve godine redovno je radio za braću Chess. Morao je snimiti deo vlastitog materijala, ali je Dixon retko bio predstavljen kao umetnik na bilo kojem od ovih snimanja. Dixonovo pravo priznanje kao kantautora započelo je tek pomenutom snimkom Muddy Watersa Hoochie Coochie Man. Uz pisanje pesama, Dixon je nastavio kao basista i upravitelj snimanja mnogih sesija izdavačke kuće Chess, uključujući one Lowella Fulsona, Bo Diddleya i Otisa Rusha. Dixonova nagrada za sva ova dela, uključujući pisanje pesama, bila je minimalna - jedva je uspeo izdržavati svoju brzorastuću porodicu sa 100 dolara nedeljno koliko su mu davala braća Chess. Ni kratak rad s konkurentskom etiketom Cobra potkraj 50-ih nije mu puno pomogao. Priča o nepravdama koje su pratile blues bila je više nego bolna i teško da je do današnjih dana dobila svoj srećan kraj.

   Sredinom 60-ih, Chess records je postepeno ukinuo Dixonov bas, u korist električnog basa, smanjujući tako njegovu prisutnost na mnogim sesijama. Istovremeno, evropski promoter koncerata po imenu Horst Lippmann započeo je seriju emisija pod nazivom Američki festival folk-bluesa, za koje bi doveo neke od najboljih blues izvođača iz Amerike na turneju po kontinentu. Dixon je na kraju organizovao muzičku stranu ovih emisija tokom prve decenije ili više, snimajući i sam i zarađujući puno više novca nego što je video od svog rada za Chess records. Istovremeno, počeo je primećivati ​​sve veći interes za snimanje negovih  pesama od strane britanskih rock bendova koje je video dok je bio u Londonu - njegovu muziku redovno su koristili umetnici poput the Rolling Stones i The Yardbirds, a kad je posetio Englesku, čak se i zabavio predstavljanjem svojih najnovijih pesama njihovim izdavačkim kućama. Još u Chessu, Howlin 'Wolf i Muddy Waters nastavili su izvoditi Dixonove pesme, kao i noviji umetnici poput Koko Taylor, koja je imala svoj hit s Dixonovom Wang Dang Doodle. Međutim, postepeno, nakon sredine 60-ih, Dixon je prekidao svoj odnos s Chess Recordsom. Delimično je to bio i rezultat vremena – sve manjim interesovanjem za umetnike poput Little Waltera i Sonny Boy Williamsona smanjio se spisak starijih izvođača s kojima je godinama sarađivao, a eksperimenti izdavačke kuće Chess koji su se sve više kretali ka rock soundu (rezultat čega su, između ostalog, i dva psihodelična albuma bluzera Muddy Watersa – Electric Mud & After the rain, s kraja šezdesetih) odveli su priču u smeru kojem Dixon nije mogao pridoneti. Smrt Leonarda Chessa u jesen 1969. i naknadna prodaja firme dovela je do kraja Dixonove veze s Chess recordsom.

Could fill spoons full of diamonds,
Could fill spoons full of gold.
Just a little spoon of your precious love
Will satisfy my soul.

Men lies about it.
Some of them cries about it.
Some of them dies about it.
Everything's a-fightin' about the spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.

Could fill spoons full of coffee,
Could fill spoons full of tea.
Just a little spoon of your precious love;
Is that enough for me?

Men lies about it.
Some of them cries about it.
Some of them dies about it.
Everything's a-fightin' about the spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.

Could fill spoons full of water,
Save them from the desert sands.
But a little spoon of your forty-five
Saved you from another man.

Men lies.
Some of them cries about it.
Some of them dies.
Everything's a-fightin' about it.
Everything's a-cryin' about it.
Everything's a-diein' about it.
Everything's a-cryin' about it.
Everything's a-liein' about it.

Little old, little old spoonfull.
Die'n about it
Cryin about it
That spoon, that spoon
Little old, little old spoonfull

That spoon, that spoon, that spoonfull.
That spoon, that spoon, that spoonfull.
Everything's a-diein' about it.

 

   Krajem šezdesetih Dixon je želeo da se ponovno okuša kao izvođač, a karijera je prekinuta kad je kao producent otišao raditi u Chess. Snimio je album svojih najpoznatijih pesama I Am the Blues za Columbia Records i organizovao turneju, Chicago Blues All Stars, kako bi svirao koncerte u Evropi. Odjednom, u pedesetim godinama, počeo je stvarati glavno ime na sceni prvi put u karijeri. Otprilike u to vreme, Dixon je počeo ozbiljno sumnjati u prirodu ugovora o pisanju pesama koji je sklopio sa Chessovom izdavačkom kućom Arc Music. Video je veoma malo novca od pisanja pesama, uprkos snimanju hit verzija Dixonove pesme poput Spoonful britanske grupe Cream. Nikad nije video toliko novca koliko mu je pripadalo kao kantautoru, a tokom 1970-ih počeo je shvatati koliko mu je novca oduzeto, dizajnom ili pukim nemarom izdavača koji je radio svoj posao u njegovo ime.

 

   Arc Music tužio je britanski bend Led Zeppelin zbog kršenja autorskih prava pesmom Bring It on Home na albumu Led Zeppelin II, rekavši da je to Dixonova pesma, i dobio je nagodbu u kojoj Dixon nikada nije vidio nijedan deo dok njegov menadžer nije izvršio reviziju Arcovih računa. Dixon i Muddy Waters kasnije će podići tužbu protiv Arc Musica radi povrata tantijema i vlasništva nad njihovim autorskim pravima. Uz to, mnogo godina kasnije Dixon je podigao tužbu protiv Led Zeppelina zbog kršenja autorskih prava zbog pesme Whole Lotta Love i njene sličnosti s Dixonovom You need love. Oba slučaja rezultovala su vansudskim nagodbama koje su bile velikodušne prema Dixonu.

 

You've got yearnin' and I got burnin'
Baby, you look so, ohh, sweet and cunning
Baby, way down inside, woman you need love

Woman you need love, you've got to have some love
I'm gonna give you some love, I know you need love
Just gotta have love, gotta have some love

You make me feel so good, you make me feel all right
You make me feel so good, ohh, you make me feel all right
You make me feel so good, you make me feel all right

You're so nice, you're so nice
You're so nice, you're so nice
You're so nice, you're so nice
You're so nice, you're so nice

You're frettin' and I'm petting
A lot of good things, ohh, you ain't getting
Baby, way down…

 

  Osamdesetih su Dixona videli kao poslednjeg preživelog Chessovog blues maestra i počeo je sarađivati ​​s raznim organizacijama kako bi pomogao osigurati autorska prava na pesme u ime kantautora bluesa koji su, poput njega samoga, bili lišeni prihoda tokom prethodnih decenija. 1988. godine Dixon je postao prvi producent / autor pesama koji je počašćen kolekcijom boks setova, kada je MCA Records objavio Willie Dixon: The Chess Box, koji je uključivao nekoliko retkih Dixonovih pesama, kao i najpoznatije snimke njegovih pesama Chessovih zvezda. U svojim poznim godinama Vili Dikson je postao neumorni ambasador bluza, osnovavši Blues heaven fondaciju koja je radila na očuvanju bogatog bluz nasleđa i zaštiti autorskih prava i honorara koji su nekim čudom zaobilazili stare bluz majstore od kojih je i potekla celokupna moderna muzika Amerike i sveta. Barem jednim delom ispravljena je nepravda prema veteranima koji su decenijama zapostavljani i perfidno iskorištavani od strane pohlepne industrije i copy-paste zvezda.

 

     Godine 1989. objavljuje autobiografsku knjigu - I am the blues, dovoljno rečitog naziva. Ako postoji muzičar i čovek za koga se može reći da je sinonim za bluz, Willie Dixon je svakako jedan od najblistavijih, najvećih i najznačajnijih primera – on svakako jeste BLUES, način života, poimanja sveta i veoma senzibilan, predivan i iskren osećaj. Because, nothing but the blues, nothing but Willie Dixon.

 

      Sam Vili Dikson je jednom prilikom objasnio značaj blues muzike: U bluesu su koreni celokupne američke muzike. Blues je koren, a ostala muzika predstavlja njegove plodove.

 

   Napustio je ovaj svet 29. januara 1992., otišavši putem svojih besmrtnih blues pesama. Njegova muzika oplemenila je zauvek svet posebnom vrstom emocija, jedinstvenim osećajem lepote, slobode, stvaralaćkog nadahnuća bluzom koji nema svoj kraj u vremenu kao neiscrpni koren svega.

 

MUDDY WATERS - (McKinley Morganfield) (1915.-1983.)

 

Kada čuješ  Mannish boy  Muddy Watersa, jasno ti je da nema načina da ga seciraš. To je jednostavno neverovatno puno duha. To je u osnovi klasični blues kliše, ali postoji nešto unutra što čini da uši otpadaju. Čujem i upitam se šta ljudi čine kad čuju takvu muziku. To je toliko senzualno da me probija znoj.

 

                                                                    John Fogerthy, Creedence clearwater revival

 

    Otac električnog bluesa, Madi Voters svakako je jedno od najpoznatijih imena blues univerzuma, čikaški lider, cenjen kao gitarista i veoma plodan autor. Priča koja sledi sažeto je, sentimentalno putovanje njegovih jedinstvenim svetom, sećanje na njegovo ovozemaljsko proputovanje i muziku kojom je zauvek obojio svet.

 

     Muddy Waters je rođen kao McKinley Morganfield u Rolling Forku u Mississippiju   1915. godine, ali ga je njegova baka odgojila u Clarksdaleu u državi Mississippi,  nakon što mu je majka umrla. Nadimak Muddy stekao je jer je kao malo dete uživao igrati se pored mutnog potoka (muddy water, kao mutna voda, jedinstveno močvarno područje delte Mississippija, Delte kao kolevke bluesa). Kao malo dete vreme je provodio i pevajući dok je radio na poljima pamuka. Svirao je i usnu harmoniku. Sa sedamnaest godina naučio je svirati gitaru, a kasnije je počeo svirati na zabavama. Prva blues iskustva stiče slušajući muziku - snimci Roberta Johnsona i Son Housea, legendarnih Delta blues muzičara definitivno ga opredeljuju.  Kao dvadesetogodišnjak počinje sa časovima gitare kod majstora Son Housea.

 

   Prve snimke pravi 1941. za Alana Lomaxa, čuvenog blues kolekcionara (bile su to pesme I be’s troubled & Country blues), koji je radio snimke bluzera diljem Amerike za potrebe Kongresne biblioteke. U to vreme Muddy živi veoma bedno, radeći na Stovall plantaži pamuka. U potrazi za boljim životom odlazi u Chicago 1943., noseći sa sobom kofer, gitaru i bogato blues iskustvo Delte. Bila je to ključna prekretnica u njegovom životu. Počinje da nastupa po lokalnim klubovima, elektrificiran i pojačan do granica tada nemoguće čujnosti. Big Bill Broonzy, još jedna blues legenda, pomogao je otvoriti vrata Watersu u Chicagu priređujući mu svirke u noćnim klubovima. 1945. godine Watersov ujak dao mu je prvu električnu gitaru, iskru koja je označila početak Watersove reputacije klasičnog blues gitariste. Ubrzo se probija, biva primećen od strane braće Chess, vlasnika tada vodeće izdavačke kompanije, koji vizionarski uviđaju električni potencijal do tada akustičnog Delta bluesa. Era urbanog čikaškog bluza počinje da se rađa. Waters je obavio svoje prvo snimanje u Chicagu za Columbia Records 1946. godine, ali ove pesme objavljene su tek 1971. godine, nakon što je Waters već bio poznat. Godinu dana kasnije, desilo se Watersovo prvo snimanje za Chess Records kao gitarista iza Sunnylanda Slima, ali ni ove pesme nisu objavljene jer Leonard Chess nije bio impresioniran snimkom. 1948. Waters je napokon snimio svoje prve dve hit pesme: I Can't Be Satisfied i Feel Like Going Home. Dve pesme izvedene su u Watersovom Delta stilu, s izuzetkom električne gitare koja mu je dala novu prednost u njegovim pesmama.

 

    Istorijske, 1948.godine, daleko od Balkana i povijesnog Ne, rađa se prvi pravi, presudni električni blues bend, prethodnica i uzor svemu postojećem i budućem. Legendarnu postavu činili su: Muddy Waters - gitara, vokal, Jimmy Rogers - gitara, Willie Dixon - bas, Little Walter - usna harmonika, Otis Spann - piano i Elein Evans - bubnjevi. Njihov prvi studijski snimak bila je nezaboravna I can’t be satisfied. Pored pomenutih velikana, u Muddy Waters blues bandu svirali su još: gitaristi Luther Tucker i Earl Hooker, usni harmonikaši Junior Wells, Big Walter Horton i James Cotton, pijanisti Memphis Slim i Pinetop Perkins, bubnjar Fred Bellow, sve same blues veličine i majstori jedinstvenog senzibiliteta. Pomenuti bend, legendarna prva postava (koja na žalost nije dugo trajala zbog ličnih ambicija muzičara – početkom pedesetih prvo odlazi Little Walter, a zatim i Jimmy Rogers, odnoseći nenadoknadivi deo početne blues magije Watersovog benda) je izveo neke od najvećih blues pesama: Hoochie Coochie Man, I Just Want To Love Love To You, Mannish Boy i I’m ready.

 

   Godine 1958. godine Chess Records objavio je Watersov debitantski album The Best of Muddy Waters, zbirku nekih od njegovih najvrućih hit singlova. Kasnije te godine Waters je obišao Englesku i postigao velik uspeh (podstakavši tom posetom interesovanje za blues i potonji razvoj belačke rhythm & blues scene Britanije početkom šezdesetih, a zatim i british blues boom sredinom šezdesetih). Turneja nije samo poboljšala njegovu reputaciju u stranim zemljama, već i u njegovoj zemlji. Mnogi belci, nakon što su čuli za njegov trijumf u Engleskoj, pohrlili su u trgovine kupiti njegove albume. Potom su 1960. Waters i njegov blues u električnom stilu transformirali Newport Folk Festival.

 

  Na žalost, Chess records, više vođen komercijalnom pohlepom, nego željom za kvalitetom i znanjem je nastavio forsirati Watersa kao folk-blues umetnika kako bi stekao pažnju belih obožavaoca; ali istovremeno, Waters je gubio podršku svojih kolega crnaca. Njegovo snimljeno delo sada je bilo usmereno prema mladoj beloj publici. Bio je ljut na činjenicu da mu je vlastita rasa okretala leđa dok su bela deca igrala i poštivala njegovu muziku (pre svih britanski rhythm and blues sastavi poput the Rolling Stones, The Yardbirds, The Animals i ostali, koji su vlastite karijere upravo otpočinjali obradama pesama Muddy Watersa i mnogih drugih crnačkih blues legendi za koje svet do tada uglavnom i nije bio čuo). Sledećih dvadeset godina Waters je podvrgnut smešnim temama albuma i prisiljen svirati s novim bendovima. Iako su brojni muzičari bili izvanredno dobri i vrlo talentovani (uticaj bluesa bio je nemerljiv u Britaniji šezdesetih, vezavši svojim neodoljivim duhom gotovo sva značajnija gitaristička imena – od Erica Claptona i Jimi Hendrixa, preko Jimmy Pagea, Jeff Becka, Stan Webba, Perer Greena, Jeremy Spencera, Kim Simondsa, Rory Gallaghera, Keith Richardsa, Mick Taylora)Waters je smatrao da ne mogu svirati srcem i dušom s kojima su mu potrebni i da to nije zvuk Muddy Watersa koji proizvode. Srećom, jedan čovek, drugi Mississippian po imenu Johnny Winter, razumeo je poteškoće koje je Waters podnosio i uverio je vlastitu izdavačku kuću, Blue Sky, da potpiše sa Watersom ugovor. Za samo dva dana, Watersov povratnički album Hard Again, produciran je i uključuje poznati blues klasik Mannish Boy. Waters je nastavio nastupati u Evropi i Americi, sve više i više za mladu belu publiku. 1981. snimio je svoj poslednji album King Bee. Ne dugo zatim 30. aprila 1983. preminuo je u snu, od srčanog udara, preselivši se tiho u legendu, kojom je postao još za života.

 

    Ostatak priče čista je istorija savremene muzike. Ovekovečena, između ostalog, nizom Watersovih blues standarda: Rolling and tumbling, Hoochie coochie man, I just wanna make love to you, Mannish boy, Got my mojo working, I can’t be satisfied, Honey bee, Baby please dont go, Sugar sweet, Mean disposition, Forty days and forty nights, The rolling stone blues. Spisku valja pridodati i nazive niza esencijalnih, presudnih bluz albuma velikog Watersa: Muddy Waters at Newport (1960.), Muddy Waters folk singer (1964.), Fathers and sons (1969.), London session (1972.) i ubitačni  Hard again (1977.), u saradnji sa Johnny Winterom, teksaškom gitarističkom blues-rock legendom!

 

   Ovo je kratko, sentimentalno putovanje svetom ključnih, esencijalnih bluz albuma Madija Votersa, ključnih albuma koji su obeležili i usmerili tok savremene muzike, pre svega rokenrola čiji su koreni duboko uronjeni u bluz i dušu velikog čoveka i umetnika Madija Votersa koji je bio jedna od glavnih, ključnih spona u prenošenju i transponovanju duha bluza u moderni rokenrol univerzum.

 

Muddy Waters – Fathers and sons (1969.)

 

    Kada se nakon nastupa na Newport jazz festivalu i sjajnog albuma Muddy Waters at Newport, a potom još jednog  moćnog albuma ruralnog, akustičnog bluesa Muddy Waters folk singer briljantni Waters uspeo približiti belačkoj publici i krenuti ka potpunoj svetskoj slavi (nakon dve decenije napornog rada), usledio je njegov pokušaj ka još većem komercijalnom proboju, sa na žalost nizom pogrešnih poteza. Krajem šezdesetih objavio je albume: Muddy, brass and the blues, Electric mud i After the rain, kojima je njegova reputacija vrhunskog blues muzičara bila delimično poljuljana.

 

    Ono što je na trenutak izgubio odvajajući se od vlastite suštine i tradicije iz koje je ponikao, vratilo mu se ubrzo povratničkim albumom Fathers and sons (1969.), remek delom ostvarenim u saradnji sa nizom vrhunskih imena sveta blues i rock and roll muzike. Uz pomoć vrsnog blues gitariste Mike Bloomfielda, veličanstvenog čikaškog majstora usne harmonike – Paul Butterfielda i snažne ritam sekcije – Donald Duck Dunn & Buddy Miles, Waters je uspeo da povrati moć jednog od utemeljivača moderne muzike, vrsnog autora, pevača i gitariste sveta bluesa, predvodnika koji je svojom magijom raspalio svet rock and rolla – od ultimativnog Chuck Berryja do Claptona, Mayalla, Yardbirdsa i ključnih The Rolling stonesa.

 

Forty days and forty nights

Since my baby left this town

Sunshinin' all day long

But the rain keep comin' down

She's my life I need her so

Why she left I just don't know

 

Forty days and forty nights

Since I set right down and cried

Keep rainin' all the time

But the river is runnin' dry

Lord help me it just ain't right

I love that girl with all-a my might

 

Forty days and forty nights

Since my baby broke my heart

Searchin' for her in a while

Like a blind man in the dark

Love can make a poor man rich

Or break his heart I don't know which

 

Forty days and forty nights

Like a ship out on the sea

Prayin' for her each night

That she would come back-a home to me

Life is love and love is right

I hope she come back home tonight

 

    Dvostruki, u svakom pogledu izvrsni album (snimljen u periodu od 21.-24. aprila 1969. u Čikagu, kao dupli album, čija je prva strana bila studijski, a druga koncertni snimak – ideja za nastanak albuma potekla je od gitariste Blumfilda, koji je zajedno sa Baterfildom želeo sa legendarnim Votersom snimiti live album), obasjao je svojom unutrašnjom snagom, maštom, maestralnošću, energijom i kreativnošću tadašnji uzburkani svet moderne muzike, ostajući jednim od temeljnih dela, smernicom za mnoge buduće ljubitelje kvalitetnog zvuka i kreativne energije oslobođene čistom verom, znanjem i beskompromisnošću, stilskom čistotom uronjenom duboko u tradiciju.

 

   Oživljavanje bluesa sa sedištem u Chicagu sredinom i krajem 1960-ih došlo je s potpuno novom vrstom ikona koje su nosile baklju. Među njima je bio i električni Paul Butterfield Blues Band. Muddy Watersu (gitara i vokal) i Otisu Spannu (klavir) na albumu Fathers and sons pridružuju se tri člana Butterfield Blues Banda: Michael Bloomfield (gitara), Sam Lay (bubnjevi) i vođa, maestralni usni harmonikaš Paul Butterfield, pojačani prisustvom  Donald Duck Dunna (bas) i Buddy Miles (bubnjevi) - koji su nastupili uživo tokom finala Got My Mojo Working. Ova izvanredna sviračka postava pomogla je povratiti deo stare blues vatre maestra Muddy Watersa, koji se na kratko pogubio prethodnim albumom Electric Mud - neukusnom pseudo-psihodeličnom katastrofom.

 

  Od vatrene railroad usne harmonike u All aboard sve do razigranosti klasične Muddy Waters magije – Got my mojo working, gde sve podrhtava od ritma i energije iz dubina duše, Fathers and sons prostire se kao veličanstveni, beskrajni blues univerzum, bogato duhovno iskustvo. Mean disposition uvlači se škripavim, nategnutim do granica mogućeg bottleneck dodirom pod kožu slušaoca, trepereći, podrhtavajući, zavijajući i ječeći, nošen ehoom katarzične usne harmonike, vokala i klavira koji solira nad ponorom uzbudljive dubine ritam sekcije. Otužni, rastegljivi Muddyjev vokal podstiče čikaški duh melanholije i snage koja pronalazi uporište u nesaznatljivim izvorištima elektrificiranog snoviđenja nekadašnje Delte. Blow wind blow osvala pažnju prigušenim ritmovima, moćnim glasom naratora, međuigrama ustreptale harmonike, gitara, pumpajućih klavira i ritam sekcije koja lomi čudesnim ritmovima. Neverovatno puno duha i inspirativnosti, nikad prenaglašeno, samodopadljivo i bezidejno. Klasičnom bojom blues sete album boji Can’t lose what you ain’t never had – briljantno, odmereno soliranje, jetko, senzualno i neverovatno puno duha. Walkin’ thru the park ubrzava ritam, uvodeći atmosferu ovog neverovatno energičnog albuma ka jednom od mnogih vrhunaca – iz srca blues izvorišta izranja Forty days and forty nights, nadahnuta emocijom usne harmonike, podižući atmosferu do usijanja. Setni tonovi, tako snažni i moćni, prelivaju se preko melanholičnih stihova ljubavne blues jadikovke četrdeset dana i četrdeset noći, otkako je moja draga napustila ovaj grad sunce sija celi dan, ali i kiša neprestano pada. Ona je moj život i tako je jako trebam, zašto me je napustila, jednostavno ne znam. Svaki nerv podrhtava u ritmu blues energije, tako senzualno da svakog dobronamernog ostavlja bez daha. Standin’ round cryin’ spušta tenziju i uobičajenom dinamikom  obrće dušu slušaoca unutar sveta sete. Gitara nežno jeca, odzvanja škriputavim tonovima, gubi se nošena ehoom hipnotičke energije i iznova se vraća kao još jači emotivni udar, lepota kojoj jednostavno ne možete da odolite. U svega nekoliko minuta Muddy Waters i nekolicina vrhunskih majstora faha isporučuju svu emotivnu snagu i suštinu blues muzike, obarajući slušaoce unutrašnjim blue dodirom. Sirova Dixonova I’m ready energičnošću uplovljava u mirnu luku Twenty four hours, noćnog života i barske atmosfere u kojima se odigravaju istinite i veoma senzibilne životne priče. Priče koje vas prosto slamaju i iznova rađaju – ojačane i spremnije za nove izazove. Sugar sweet razigrana bezbrižnošću lagano uvodi priču u antologijski blues biser – Long distance call, još jednu bemrtnu numeru koja kao eho duše čoveka odzvanja kosmičkim beskrajem. Muddy Waters prosto briljira – i snažnom harizmatičnošću, i neicrpnom energijom, i nadahnutošću, i talentom kojim boji svet bluesa čineći ga tako neodoljivim i nepodnošljivo prijatnim svima onima čije je srce otvoreno i čisto.

 

You say you love me darlin',

Please, call me on the phone sometime

You say you love me darlin',

Please, call me on the phone sometime

When I hear your voice,

Ease my worried mind

 

One of these days,

I'm gonna show you how nice a man can be

One of these days,

I'm gonna show you just how nice a man can be

I'm gonna buy you a brand, new Cadillac,

If you only speak some good words about me

 

Hear my phone ringin',

Sound like a long distance call

Hear my phone keep ringin',

Sound like a long distance call

When I picked up my receiver,

The party said another mule kickin' in your stall

 

    Klasična Baby please don’t go osvaja i pleni zaraznim ritmom, dok uzbudljiva Honey bee oslobađa beskrajnu količinu jedinstvene watersovske blues energije, uzbudljivog vokala i gitarske tehnike. Magic touch for soul and heart. Honey bee se razliva unutar srca slušaoca, ubrzava krvotok, oslobađa i liže rane koje otvoreno krvare, nudi ljubavni napitak za sve neostvarene snove i uzbudljivu, prikrivenu maštu. Sledi još jedan dixonovski blues komad – The Same thing, vrelo energije, duha i svega onoga što blues čini neponovljivim duhovnim iskustvom i nemerljivo uzbudljivom emotivnom avanturom. Odjavna špica koja zaokružuje celinu i vraća priču na novi, još uzbudljiviji početak – Got my mojo working, naglašena uzavrelom  živom atmosferom i učešćem publike, razornim ritmom blues energije dočarava svu raskoš talenta jednog od najvećih blues umetnika svih vremena, čoveka koji je vremenom postao živa legenda i simbol životne priče zvane blues, načina na koji svi ljudi dobre volje poimaju svet i čine ga mnogo boljim i toplijim mestom za život. Blues muzika večno je sunce života koje emituje energiju čiji smo svi mi neponovljivi oblici i izdanci. Muddy Waters i njegove pesme jedna su od najlepših i najtoplijih zraka koji mogu da vas dodirnu i ugreju vam dušu čudesnom toplinom i lepotom. I’m ready, ready for...

 

Muddy Waters – London sessions (1972.)

 

     London sessions predstavlja jedan od bitnih Watersovih albuma, nastao u saradnji sa nizom kvalitetnih rock and roll muzičara: Rory Gallagherom, vatrenim irskim gitaristom i blues posvećenikom, tih godina na vrhuncu svog stvaralaštva i energičnih nastupa, Stevie Winwoodom, jedinstvenim i briljantnim autorom, pevačem, klavijaturistom i majstorom gitare i Rick Grechom, izvrsnim basistom (ex Blind faith i Family). Nakon kreativnih i eksplozivnih pedesetih i šezdesetih, niza ključnih koncerata, uticaja i albuma, te vrhunca (u kreativnom i sviračkom smislu) – albuma Fathers and sons (1969.), Waters stiže u Britaniju i snima London sessions, jedan od svojih presudnih albuma sedamdesetih.

 

       Uz sirovu i energičnu gitarističku podršku vrele irske krvi virtuoznog Gallaghera, stabilnu ritam sekciju doraslu misiji širenja bluesa svetom i genijalnosti jednog od najvećih muzičara koje je svet rock and rolla dao – autora moćnog glasa i talenta za sve, Stevie Winwooda (ex Spencer Davis group, Traffic i Blind faith), Waters je uspeo da prenese magiju rodne Delte na vinil i podari svetu još jedno impresivno remek delo u domenu blues muzike.

 

Have you ever been walking, walking down that old lonesome road?

Have you ever been walking, walking down that old lonesome road?

No place to go, whee well brown no place to room and board

 

Things look so lonesome, down that road ahead

Things look so dark, down that road ahead

Been thinkin' of the way you livin', whee well boy and what your mother said

 

Things look so lonesome, when you ain't got a shelter over your head

Things look so lonesome, when you ain't got a shelter over your head

When you could have been at home, whee well boy sleepin' in a feather bed

 

      Blind man blues lagani je i harmonikom ustreptali uvod u London sessions, uzbudljivo iskustvo vrsnih muzičara predvođenih živom legendom iz samog srca Mississippija, mesta gde je sve počelo. Moćan Watersov vokal, izvrsni prateći vokal i lepršava neposrednost blues ugođaja. Odmah zatim sledi jedna od besmrtnih blues himni – Key to the highway – blues ključ za sve ranjena i potištena srca, umetnost dirljive usne harmonike i gitarske briljantnosti. Ništa jednostvanije a opet tako efektno da vas probije znoj. U istom tonu nastavlja i Young fashioned ways – bend praši, prateći majstora na usnoj harmonici i njegov nadmoćan vokal iz srca blues magije. Utisak pojačava maestralna solo deonica – iskričava, čudesno dirljiva i usnom harmonikom produžena do odloženog vrhunca, samog kraja vrele blues vožnje srcem Delte. I’m gonna move to the outskirts of town sporim ritmom smiruje uzavrelost tenzije, bojeći glasom i tugom harmonike setne predele onostranog blues ugođaja sveta Muddy Watersa i njegovog vrelinom emocija sprženog Clarksdalea. Dugo i uzbudljivo blues putovanje, veslanje kroz virove i talase duše koja dostojanstveno podnosi bol i nepravde sveta okorelog u ništavilu postojanja i vrednostima koje to zapravo nisu. Who’s gonna be your sweet man when i’m gone čarobni je blues ljubavi, napitak sa nepresušnog i inspirativnog izvorišta, klasični izazov dvanaestice i njenih melanholičnih titraja duše. Lepota čistog postojanja i radost koja proizilazi iz tuge gubitka, nemanja, poniženja i pogaženog dostojanstva, iz nelogičnosti nedostupne onima koji su ogrezli u bezosećajnosti, oholosti, gramzivosti i mogućnosti da prime lepote besmrtne svetlosti, njenu energiju.

 

   Walking blues dovodi atmosferu do usijanja – u pitanju je krucijalni blues snimak, sve ono najbolje izvučeno iz srži i srca neponovljive Muddy Waters magije, iz njenog srca Delte i jedinstvene kreativne virtuoznosti. Walking blues je slatki hod po mukama, bit ljudi dobre volje i umetničkog čarobnjaštva, snage ljubavi i duše sa kojima je moguće sve. Minimalističan, srčan, briljantno rezak i inventivan, uokviren glasom kojem je nemoguće odoleti, gitarskom magijom iskričavog i prefinjenog Gallaghera, delo genija koji stvar ume da pojednostavi do nivoa savršenstva i nerasklopivosti. Momenat u kojemu se sažimaju večnost i radost življenja, savršenstvo forme, čisti svet ideja oslobođen sveg mogućeg balasta i same pomisli na ispraznost.

 

    Na večnu lepotu i snagu emocije Walking bluesa smelo se nastavlja dvojakošću emocija i blues strepnji razigrana I’m ready i veoma, veoma tužna Sad sad day, svojim izvornim lepotama čistote i nevinosti isprljane škriputavim slide solažama i otužnim vokalom ljubavnih nedoumica. Ustreptala i džezirana I don’t know why definitivno oslobađa uzavreli duh Delte iz boce bluesa Muddy Watersa i ostavlja ga da večno luta ulicama Londona, čineći svet hladne i maglovite britanske prestonice mnogo uzbudljivijim i toplijim, ugodnijim mestom za život i stvaralaštvo. Obale Temze ostale su svedok ove čarobne blues priče, magije i iskustva koje se nikad ne zaboravlja. Like walkin’ blues.

 

Muddy Waters – Hard again (1977.)

 

      Nakon teške saobraćajne nesreće (1973. godine), smanjenog intenziteta rada, napuštanja tada već oslabljene legendarne kompanije Chess records i albuma snimljenog u Woodstocku (1975.), jedan od najznačajnijih blues umetnika svih vremena – pevač, kompozitor i gitarista – Muddy Waters prelazi u kompaniju Blue sky, vlasništvo Stevea Paula, menadžera briljantnog blues-rock gitariste Johnnyja Wintera. Pomenuti događaj inicirao je saradnju Watersa i Wintera, čija je posledica bio jedan od najboljih blues albuma u poslednjih pola veka – Hard again, remek delo impresivne energije, emocije i jedinstvenog blues feelinga, osećaja koji se teško da opisati samo rečima (ako ga pre toga niste doživeli na vlastitoj koži).

 

      Kao producent albuma pojavljuje se pomenuti Johnny Winter (provereni majstor blues gitare i jedan od najimpresivnijih stvaraoca na polju bluesa sedamdesetih). On je u potpunosti uspeo da dočara svu snagu duha majstora Watersa, veoma moćno oživevši snagu Watersovih snimki iz njegovog veličanstvenog perioda – pedesetih, kada su nastala mnoga od njegovih klasičnih dela na polju bluesa. Winter se na albumu pojavljuje i kao gitarista, tvorac mnoštva zadivljujućih gitarskih solo deonica. Impresivnu partiju pružio je na albumu i slavni usni harmonikaš James Cotton, dugogodišnji Watersov saradnik. Kada na sve to dodate još jednu gitaru, američkog bluzera Bob Margolina (zvanog Steady rollin’ man) i moćan zvuk legendarnog američkog pijaniste Pinetop Perkinsa, ugođaj je više no impresivan – upravo onakav kakav je nedostajao Muddy Watersu izgubljenom u kandžama industrije, bez iskonske blues duše i feelinga koji se neda izraziti rečima.  Ista postava je nakon završetka albuma otišla i na kratku američku turneju.

 

      Briljantni Hard again otvara pesma za sva vremena – Mannish boy, Watersov blues standard snimljen prvi puta daleke 1955., u klasičnom blues maniru i gitarom apostrofiranim Oooo, yeah... harizmatičnog čikaškog velemajstora Watersa. Izvorno snimljen kao nastavak hita Muddy Watersa i Willieja Dixona iz 1954. Hoochie Coochie Man, a istovremeno i kao odgovor na I'm A Man Bo Diddleya iz 1955. godine, Mannish Boy ili Manish Boy, kako je izvorno naslovljena, od tada je postao blues standard. Ova je pesma glavna stvar u čikaškom blues podžanru i takođe je poslužila kao posebno važna inspiracija za mnoštvo mladih britanskih muzičara, što je dovelo do onoga što će postati Britanska invazija šezdesetih. Za Muddy Watersa, koji je odrastao u Mississippiju, rasizam je bio način života. Odrastajući na Jugu, belci su se prema Afroamerikancima odnosili ne kao prema ljudima, a jedan od načina rasističkog ponižavanja bio je onaj na koji ih nikada nisu nazivali pravim muškarcem - već dečakom. U tom kontekstu, pesma poprima novo značenje. Mannish Boy nije samo tvrdnja o crnoj muškosti, već na neki prenesen, metaforičan način i crna Deklaracija o nezavisnosti. Pobornici građanskih prava 1960-ih koristili su njen dublji smisao kada su marširali sa natpisima koji su izjavljivali Ja sam čovek po celom rasističkom i nekadašnjem robovlasničkom Jugu Amerike. 

 

Ooooooh, yeah, ooh, yeah

 

Everythin', everythin', everythin's gonna be alright this mornin'

Ooh yeah, whoaw

Now when I was a young boy, at the age of five

My mother said I was, gonna be the greatest man alive

But now I'm a man, way past 21

Want you to believe me baby,

I had lot's of fun

I'm a man

I spell mmm, aaa child, nnn

That represents man

No B, O child, Y

That mean mannish boy

I'm a man

I'm a full grown man

I'm a man

I'm a natural born lovers man

I'm a man

I'm a rollin' stone

I'm a man

I'm a hoochie coochie man

 

Sittin' on the outside, just me and my mate

You know I'm made to move you honey,

Come up two hours late

Wasn't that a man

I spell mmm, aaa child, nnn

That represents man

No B, O child, Y

That mean mannish boy

I'm a man

I'm a full grown man

Man

I'm a natural born lovers man

Man

I'm a rollin' stone

Man-child

I'm a hoochie coochie man

 

The line I shoot will never miss

When I make love to a woman,

She can't resist

I think I go down,

To old Kansas Stew

I'm gonna bring back my second cousin,

That little Johnny Cocheroo

All you little girls,

Sittin'out at that line

I can make love to you woman,

In five minutes time

Ain't that a man

I spell mmm, aaa child, nnn

That represents man

No B, O child, Y

That mean mannish boy

Man

I'm a full grown man

Man

I'm a natural born lovers man

Man

I'm a rollin' stone

I'm a man-child

I'm a hoochie coochie man

Well, well, well, well

Hurry, hurry, hurry, hurry

Don't hurt me, don't hurt me child

Don't hurt me, don't hurt, don't hurt me child

Well, well, well, well

 

Yeah

 

  Klasični blues kliše, vatrena kombinacija ritma koji se ponavlja, valja i mrvi strukturu unutrašnjom magijom, lepotom i snagom duše otvarajući prostor vokalu koji pleše po površini uzavrele atmosfere (pojačan snagom pratećih usklika Džonija Vintera), gitare koja u kombinaciji sa usnom harmonikom održava tenziju, hrani dušu snagom setne vedrine i bolno intenzivne emocije. Neverovatnom količinom emotivnog naboja i zgusnutim narativnom plesnom strukturom Waters kao retko koji blues man uspeva da veže pažnju slušaoca i razornim ritmom održi pesmu celim njenim tokom u ekstatičnom duhu, kulminaciji bez predaha koja dira dušu. Svakako jedan od najjačih momenata u istoriji blues muzike, nešto tako jednostavno i moćno da vas posle prvog slušanja veže nepovratno i trajno. I dok još ne uspete da se oporavite od početnog emotivnog šoka, na Mannish boy se nadovezuje ništa manje intenzivno blues putovanje sa Bus driver epopejom, putovanje nepreglednim prostranstvima blues prerije (i preljube) života i srca koje kuca u dvanaest setnih taktova ljubavi, prijateljstva, bola i empatije.

 

My baby run off with a bus driver
And you know that don't seem right
My baby run off with a bus driver
And you know that don't seem right
He used to give her rides in the daytime
Now she gives him rides at night

 

   Lepršavi zvuk usne harmonike Jamesa Cottona trepereći rutom 66 poziva vozača autobusa da krene na blues putešestviju, praćen zvukom klavira i Winterove gitare koja podrhtava u ritmu krvotoka besmrtnog Mississippija, Delte i postojbine bluesa. Solirajući veoma emotivno, praćen glasom sugestivnog i moćnog blues naratora Muddy Watersa, uz zadivljujuću bravuru Cottona i klavirske deonice koje trepere na obroncima stabilnog ritma, Winter i ekipa grade zvučnu kulisu koja ispunjava u potpunosti bilo čiju dušu željnu prave avanture i duhovne energije. Reči, slabašne i ograničene, vuku se nemoćno za lepotom misije otelotvorene besmrtnom Bus driver. Atmosfera albuma odiše nekom nepojmljivom i neopisivom lepotom i snagom duhovne blues energije, poletnošću, svežinom, zapaljivim ritmovima, nadahnutošću i zadivljujućom silinom vokala i zvuka. Sve neprestano teče i pulsira, nabijeno i ustreptalo obiljem predivnih i snažnih emocija i ritma, pružajući osnovu za uzletanje i soliranje Muddyjevog vokala i gitare, Winterove ubitačne gitarske magije, usne harmonike i klavira - bez predaha, usiljenosti, nategnutosti ili bilo kave mogućnosti dosade i ponavljanja.

 

      Jealous hearted man perfektno cupka, poskakuje i mrvi moćnim ritmom nadahnutih blues majstora, veličajući snagu jednog jedinstvenog viđenja života. Na nju se nadovezuje vedrinom i poletnošću I want to be loved. Muddy Watersov jedinstveni vokal uzleće na nadahnutoj muzičkoj podlozi, lepršajući na orkanskom vetru Winterovih solaža i lepoti predivne usne harmonike Jamesa Cottona. Potmula, eksplozivna i emotivna muzika čistog srca i velike blues duše, autentično iskustvo, neuporedivo sa bilo čim sličnim ili približno moćnim – veliki, veoma veliki izazov majstora i ljudskih gromada. I kada pomislite da ne može dalje i bolje zapljusnu vas talasi Winterove metal body gitare i glas koji dira dušu iskovan u peći legendarnog Clarksdalea, središta delte Mississippija. I can’t be satisfied je još jedna besmrtna blues numera (impresivna partija nadahnutog Johnny Wintera, koji je još krajem šezdesetih žario i palio teksaškom blues scenom i kreirao jednu od nezaboravnih posveta – Tribute to Muddy, zadivivši svojim zvukom gitare i legendarnog Jimi Hendrixa), neodoljivo razigrana i lepršava, obojena ritmom koji vas neprestano pokreće i raduje, merilo vrednosti većine stvari i još jedan dokaz veličine, vitalnosti, kreativnosti i poletnosti blues magije, nečega čemu je prosto nemoguće odoleti. The Blues had a baby and they named it rock and roll klati se i valja na vratu gitara Watersa i Wintera, smrtonosno dobre kombinacije duha, talenata, siline, harizme i neuništive energije. Nothing but the blues, yeah!. Deep down in Florida ponire u deep blue prostore dobrog čoveka koji se oseća loše, vibrira i prži iznutra, secira dušu, rasklapa je i sklapa, hvata sve njene rafinirane treptaje i obogaćuje nemerljivom lepotom, naslagama dobrote i sete koja se raduje životu uprkos svom zlu ovoga sveta u koji je nemilosrdno bačena – bez odgovora, utehe i suštine saznanja. Very, very deep and blue! Samo središte moćne Delte, savršen spoj vokala, gitare, harmonike i ritma, tako dirljivo da ostavlja bez daha. Nakon dubokog setnog poniranja, Waters i ekipa izranjaju na svetlost novog blues dana sa Crosseyed cat noseći dahom pesme komadiće nade do nekog novog blues svratišta, stanice za one koji večno tragaju i nude mogućnost praštanja u zamenu za mržnju, zlobu, zavist i taštinu, licemerne vladare posrnulog sveta!

 

     Little girl, još jedan setni, lepršavi i dirljivi blues zaokružuje priču ovog vanvremenskog albuma. Hard again ostaje jedno od onih dela kojima se stalno vraćate sa istom ili još većom radošću, pronalazeći uvek iznova neki novi skriveni dar majstora svog zanata. Zahvaljujući umetnicima poput Watersa, Wintera ili Cottona blues ostaje večnom tajnom i inspiracijom unutar sveta muzike, jednog od najlepših Božijih darova koji mogu da vas dodirnu, oraspolože i prosvetle.

 

By Dragan Uzelac