Dragan Uzelac - My books...: SMRT JIMA MORRISONA

SMRT JIMA MORRISONA – poslednji dani u Parizu

Trećeg jula 1971. godine američki pesnik, bitnik, buntovnik s razlogom i pevač rock and roll benda The Doors – Jim Morrison, pronađen je mrtav u svom poslednjem prebivalištu, jednom od pariskih stanova. Bila je to još jedna misteriozna smrt unutar burne i haotične istorije rock and rolla koja nikad do kraja nije razjašnjena, jedna od onih zauvek obavijenih velom tajne i zlokobnih slutnji - samoubistvo, ubistvo ili nesretan slučaj?, glasilo je pitanje na koje još niko nije našao potpun i pravi odgovor.

PARIS BLUES (nedovšena blues numera Jima Morissona sa LA Woman)

I wish I was a girl of sixteen,
Be the queen of the magazine.
I'd drive around in a great big car.
I'd have a chauffeur like a movie star.
And all night long you could hear me scream.

When you look all around,
Can you believe the shape she's in?
When you look all around,
Can you believe the shape she's in?
Look all around,
Can you believe the shape she's in?

Know where I'm goin',
Can't remember where I've been.
Know right where I'm goin',
Can't remember where I've been.
Goin' to the city of love,
Gonna start my life all over again.

Once I was young,
Now I'm gettin' old.
Once I was warm,
Now I feel cold.
Well I'm goin' overseas,
Gonna grab me some of that gold.

Zvanična verzija Morrisonove tajnovite smrti glasila je ovako: Pamela Courson, njegova devojka (sa kojom je proveo poslednja četiri meseca u Parizu i niz burnih godina u Los Anđelesu) i Morrison su sami u stanu (negde posle ponoći, u subotu 3. jula 1971. godine). Jim se oseća veoma loše i nekoliko puta povraća obilno krvareći. Pamela je zabrinuta za njegovo loše stanje, ali nije uznemirena. Jim je uverava da mu je dobro i odlazi da se kupa. Pamela u međuvremenu zaspi. U pet ujutru se budi, vidi da Jima nema u krevetu, odlazi u kupatilo i nalazi ga u kadi, sa rukama oklemebešenim sa strane, zavaljene glave, rasutih kovrdža, a na licu mu titra dečački osmeh. Pamela misli da Jim izvodi neku morbidnu šalu, a onda zove lekara. Prekasno.

Bilo je razloga da se posumnja u ovu priču. Nije izvršena autopsija; nije bilo policijskog izveštaja. Kružile su mnoge priče.

Parižani tvrde da je umro od heroina. To nije verovatno; Jim se užasno bojao igle. Ako se ufiksao, onda mu je to bio prvi put jer ga je ranije samo ušmrkavao. S druge strane, nađen je mrtav u kadi, a to je prvo mesto gde pokušavaju da se ožive žrtve overdouza. Neki tvrde (pre svih tadašnji menadžer Jimovog omiljenog pariskog kluba – Rock and roll circus – Sem Bernet) da je Morrison te kobne noći stigao oko jedan sat po ponoći u klub, sa još dvojicom dilera droge, kupio heroin i uzeo overdozu u toaletu. Onda su ga izneli na sporedna vrata (da bi se pre svega izbegao ogroman skandal i nepotreban publicitet za lokal), odvezli ga u stan i ubacili u kadu. Dvadesetak godina nakon Morrisonove smrti oglasio se i Alan Ronej, jedan od ključnih svedoka, bliski Jimov prijatelj i fotograf (sa kojim je provodio veći deo svojih pariskih dana), čovek koji je prvi prijavio Morrisonovu smrt (nakon što je stigao u stan na Pamelin uspaničen jutarnji poziv), pozvao lekara i dao policiji podatke o Jimu kao običnom američkom turisti, pod njegovim rođenim imenom – Douglas Morrison, sa namerom da se izbegne mogući senzacionalistički haos medija, a potom i organizovao Jimov tajni pogreb na groblju Pjer Lašez (Pere Lachaise) – dana 7. jula 1971., oko pola devet ujutro (kojem su prisustvovali samo još Pamela, menadžer Dorsa Bil Sidons, prijateljica Agnes Varda i Jimova pariska sekretarica Robin Vertl), sa tvrdnjom da je Jim preminuo od heroina nakon što je poslednja tri dana života proveo sa Pamelom fiksajući se pomenutim narkotikom.

Do you know the warm progress under the stars?
Do you know we exist?
Have you forgotten the keys to the kingdom
Have you been borne yet and are you alive?

Let's reinvent the gods, all the myths of the ages
Celebrate symbols from deep elder forests
Have you forgotten the lessons of the ancient war
We need great golden copulations

The fathers are cackling in trees of the forest
Our mother is dead in the sea
Do you know we are being led to slaughters by placid admirals and fats slow generals are
Getting obscene on young blood?

Do you know we are ruled by T.V.?
The moon is dry blood beast
Guerrilla bands are rolling numbers in the next block of green vine
Amassing for warfare on innocent herdsman who are just dying

O great creator of being grant us one more hour
To perform our art and perfect our lives
The moths and atheists are doubly divine and dying
We live, we die and death not ends it

Journey we more into the Nightmare
Cling to life Our passion'd flower
Cling to Cunts and cocks of despair
We got our final vision by clap
Columbus groin got filled with green death
I touched her thigh and death smiled

We have assembled inside this ancient and insane theatre
To propagate our lust for life and flee the swarming wisdom of the streets
The barns are stormed, the windows kept and only one of all the rest
To dance and save us with the divine mockery of words
Music inflames temperament

When the true King's murderers are allowed to roam
Free a 1000 Magicians arise in the land

Where are the feasts we are promised
Where is the wine The New Wine
Dying on the vine

Ostale glasine o Morrisonovoj smrti su priča za sebe – od nagađanja o samoubistvu ili prirodnoj smrti, pa sve do proverenih teorija zavere po kojima je Jim Morrison ubijen (odstranjen kao jedan od glavnih antisistemskih, državnih neprijatelja tadašnje Amerike, zaglibljene u haosu rata u Vijetnamu i građanskog bunta unutar zemlje) sa namerom da se obezglavi i diskredituje omladinski kontrakulturni pokret koji je tokom šezdesetih do temelja uzdrmao slobodarsku Ameriku.

I mada je zvanični lekarski izveštaj tvrdio da je fatalnog 3. jula 1971. godine oko 5 časova izjutra zauvek prestalo da kuca (od posledica infarkta) veliko i hrabro srce Jima Morrisona, istina, ona večna, govori nam da je beskompromisni i suviše opasni (da bi dugo trajao) Jim umro od samouništenja. Priča koja sledi prisećanje je na Morrisonove poslednje, pariske dane (mesece), pokušaj rasvetljavanja njegovog manje poznatog perioda života i uzroka smrti, tajne koju je verovatno zauvek odneo sobom u grob, večno počivalište znamenitog pariskog groblja slavnih – počivalište jednog Balzaka, Prusta, Šopena ili Edit Pjaf.

Prvi put sam otkrio smrt. Majka, otac, baba, deda i ja smo se vozili kroz pustinju u zoru. Kamion sa Indijancima je udario u kola ili tako nešto. Bilo je Indijanaca razbacanih po putu, krvareći do smrti. Ja sam bio samo dete, tako da sam ostao samo u kolima, dok su otac i deda otišli da provere to. Nisam video ništa. Sve što sam primetio je bila čudna crvena boja i ljudi koji leže unaokolo, ali sam znao da se nešto desilo, zato što sam mogao da ukapiram vibracije ljudi oko mene i odjednom sam osetio da ni oni ne znaju više šta se dogodilo nego što sam ja znao. To je bio prvi put da sam osetio strah... i osetio sam u tom trenutku da su se duše tih Indijanaca, možda jednog ili dvojice, kretale unaokolo i da su sletele u moju dušu, a ja sam bio poput sunđera, spreman da sedim tamo i upijam.

Nakon što je posle problematičnog koncerta The Doorsa u Majamiju (mart 1969.) protiv Jima Morrisona podignuta optužnica u kojoj je pisalo da je Jim razvratno i lascivno pokazao svoj penis, stavio ruke na njega i trljao ga, a potom simulirao čin masturbacije na sebi i oralne kopulacije na drugima, prethodno se obrativši publici uvredljivim rečima vi ste gomila jebanih idiota čija su lica gurnuta u govna ovog sveta, nakon što je 30. oktobra 1970. zvanično osuđen na maksimalnu, višemesečnu zatvorsku kaznu, nakon poslednjeg živog nastupa sa The Doorsima 12. decembra 1970. u Nju Orlinsu, Jahač oluje vidno umoran i razočaran burnim i preteranim življenjem na ivici (između opasnih krajnosti natopljenih alkoholom i narkoticima) odlučuje da na trenutak napusti sve i preseli se sa Pamelom u Pariz – grad svetlosti, umetnosti, boemštine i neiscrpne umetničke inspiracije.

Lavovi kruže ulicama i
Zapanjeni, mahniti psi.
Zvijer je zatočena u srcu grada
A tijelo njegove mati
Trune u ljetnjoj zemlji.
Pobjegao je iz grada.

Krenuo na jug i prešao granicu
Ostavio za sobom
Haos i lom.

Jednog jutra je osvanuo u zelenom hotelu
Neki čudni stvor je zavijao kraj njega.
Znoj je lio sa njegove sjajne kože.

Jesu li svi tu?
Svečanost počinje.

Probudi se!
Ne pamtiš gdje je to bilo.
Zar je snu već došao kraj?

Zmija je bila svijetlozlatna
Staklasta i uzmakla.
Bojali smo se da je dodirnemo.
Čaršavi su bili vrele mrtve ćelije
A ona je ležala kraj mene.
Ne stara… Već mlada.
Slapovi riđe kose
Po bijeloj, mekanoj puti.
Sada ! Trči do ogledala u kupatilu
I pogledaj se!

Ona ulazi
Ne mogu proživjeti svaki vijek njenih tromih pokreta
Puštam da mi obraz sklizne
Ne hladnu, glatku opeku
I osjeti peckanje ledene krvi
Uz skladno skitanje kišnih zmija…

Nekad sam znao jednu malu igru
Volio sam da se puzeći vratim u mozak.
Znate na koju igru mislim?
Zvala se “put u ludilo”.

Možete probati da se igrate
Sklopite oči, zaboravite ime
Zaboravite svijet, zaboravite ljude
I tako ćemo podići novi zvonik.

Zabavna igra.
Slobodno sklopi oči, nema gubitnika.
Ja polazim s tobom.
Opusti se i eto nas na drugoj strani.

Tamo daleko, duboko u mozgu.
Tamo daleko, davno u mom bolu.
Tamo daleko nema nikad kiša.
Kiša samo nježno pada na gradove,
Na glave svih nas.
A lavirint kapi
Krije nečujna prostranstva,
Nervoznih stanovnika ljupkih bražuljaka,
Obilje reptila, fosila, pećina, hladnih visova.

Sve kuće su pravljene na isti kalup
Svi prozori su navukli kapke
Zvijer od automobila je zaključana do jutra.
Sada svi spavaju
I nema prostirke, i prazni prozori.

Slijepa prašina pod krevetima bračnih parova
Zamotanih u čaršave
I kćeri nadmene
Sa izbuljenom spermom umjesto bradavica.

Stani!
Ovdje je pokolj.
( Ne zastajkuj da govoriš i zvjeraš naokolo
Tvoje rukavice i lepeza su na zemlji
Napuštamo grad
Bježimo
Jedino s tobom mogu krenuti)

Ne dodiruj zemlju
Ne gledaj u sunce
Ne možeš ništa drugo sem
Bježati, bježati, bježati.
Bježi.
Kućica je na brijegu
A mjesec pored nje
I sjenka svakog lista
Odaje divlji povjetarac.
Draga ! Bježi sa mnom.
Bježi.
Bježi sa mnom.
Bježi.
Bježimo zajedno.
Topli je dom na vrhu brijega.
Raskoši, komforni dvori
I crveni nasloni luksuznih fotelja.
Ništa nećeš saznati dok ne uđeš unutra.

Tijelo mrtvog predsjednika je u vozačevom automobilu.
Motor radi na ljepilo i smolu.
Pođimo, ne tako daleko,
Samo do istoka da sretnemo cara.

Neki odmetnici su živjeli na obali jezera
Župnikova kći je zavoljela zmiju
Koja živi u jami kraj puta.
Probudi se, djevojčice! Skoro smo kod kuće.

Sunce, sunce, sunce
Gori, gori, gori
Mjeseče, mjeseče, mjeseče
Pašćeš u moje ruke
Uskoro!
Uskoro!
Uskoro!
Ja sam Kralj Guštera
I mogu sve.

Došli smo
rijekama i putevima
Došli smo
Šumama i slapovima
Došli smo
Iz Karsona i Springfilda
I mogu vam reći
Imena kraljevine
Mogu vam reći
Stvari koje znate
Osluškujući pregršt tišine
Verući se dolinom ka sjenci.

Sedam godina sam proveo
U razvratnom dvoru izgnanstva
Igrao čudne igre
Sa djevojkama sa ostrva.
Sada sam se vratio
U zemlju pravednih i jakih i mudrih.

Braćo i sestre svjetlosnih šuma
O djeco noći
Ko će od vas jurnuti u lov?
Sada noć stiže sa svojom purpurnom svitom.
Povucite se u šatore i svoje snove.
Sutra ulazimo u moj rodni grad
Hoću da budem spreman.

Godine provedene iznad provalije i na ivici opasne oštrice jednog vrtoglavog vremena (u periodu od leta 1965. – kada su se The Doorsi okupili, sve do kraja snimanja poslednjeg albuma, pomenutog L.A. Woman, februara 1971.), nizovi incidenata prožetih nervnim slomovima i brojnim hapšenjima Jima Morrisona na sceni, propraćenih uhođenjem Morrisona kao jednog od opasnih predvodnika omladinskog pokreta otpora i bunta protiv rata u Vijetnamu i samog Sistema, ostavile su trajne posledice na Jimovo zdravlje, duh i mogućnost da se istim tempom i načinom nastavi dalje. Preteško breme i želja za promenom bili su dovoljno jaki argumenti za Morrisonovu želju za novom, radikalnom odlukom i transformacijom. Robovsko i ponizno ispunjavanje tuđih želja, viđenja i ugovora moralo je biti po svaku cenu prekinuto. Isprazni život rock and roll stara, opterećen brojnim hapšenjima, praćenjem, zabranama, pretnjama i konačnom osudom zbog incidenta u Majamiju (koja je uglavnom onemogućila dalji rad benda, pored Jimovog nervnog sloma i opšte iscrpljenosti), doveli su krajem šezdesetih Jima do stanja sartrovske mučnine i želje za totalnom promenom.

Wow, I'm sick of doubt
Live in the light of certain South
Cruel bindings
The servants have the power
Dog men and their mean women
Pulling poor blankets over our sailors
I'm sick of dour faces
Staring at me from the TV Tower
I want roses in my garden bower; dig?
Royal babies, rubies
Must now replace aborted
Strangers in the mud
These mutants, blood meal
for the plant that's plowed

They are waiting to take us into the severed garden
Do you know, how pale and wanton thrillful
Find more lyrics at
Comes death in a strange hour
Unannounced, unplanned for
like a scaring over-friendly guest you've brought to bed
Death makes angels of us all and gives us wings
Where we had shoulders, smooth as ravens claws

No more money, no more fancy dress
This other kingdom seems by far the best
Until it's other jaw reveals incest
And loose obidience to a vegetable law

I will not go
Prefer a feast of friends
To the giant family

Pariz se činio kao prirodan izbor – grad umetnosti, romantike i boemštine u kojem su mnogi slavni Amerikanci (Fitzgerald, Miller, Hemingway) pronašli svoju novu inspiraciju i preko potrebni, izgubljeni mir. Pišući osvrt na to čudesno, prelomno (ništa više, nakon kobne 1971. godine, nije bilo isto, nažalost do današnjih dana onemogućivši bilo kakav ozbiljniji buntovni pokret) i uzavrelo vreme jednog revolucionarnog proleća na um mi pada jedna zlokobna, mračna koincidencija. Tačno deset godina pre nego što će smrt pronaći Jima Morrisona u Parizu – početkom jula 1971. godine, u istom tom Parizu (početkom jula 1961. godine) život će okončati (samoubistvom) jedan od najvećih američkih pisaca – Ernest Hemingvej. Čudni su putevi Gospodnji.

Jim Morrison je nakon burnih godina provedenih u Los Anđelesu (tokom druge polovine šezdesetih) verovao da je Pariz mesto gde može biti ono što zapravo jeste (i pronaći svoj preko potrebni, unutrašnji mir i novu inspiraciju, posvetivši se pesništvu), a ne da ga ljudi progone i prave cirkus od njegovog života, teraju da bude ono što nije. Tokom boravka u Parizu ovu tvrdnju izneo je prijateljima:

Muka mi je od svega. Ljudi o meni misle kao o rokenrol zvezdi, a ja neću da imam ništa s tim. Ne mogu da podnesem više. Bio bih srećan kada me ljudi ne bi prepoznavali. Šta oni misle, ko je Džim Morison?.

Pre nego što je 11. marta 1971. godine stigao u Pariz (Pamela je otputovala pre njega – 14. februara 1971., radi pripreme terena, zakupivši sobu u hotelu Žorž V, koji je Jima podsećao na plišanu javnu kuću), Jim se dugo i ludo opraštao od prijatelja i grada noći, a u časopisu Krim dao je svoju završnu reč:

Ja nisam lud.

Mene zanima sloboda.

Srećno,

Džim Morison

U Parizu je hteo da piše. Želeo je da napiše impresionističku autobiografiju, dug esej o suđenju u Majamiju. Kada je stigao, u Parizu se još uvek osećala ficdžeraldovsko-hemingvejska boemsko-umetnička atmosfera. Uprkos Pamelinim kasnijim tvrdnjama da je Jim tada prestao da pije i da je njihov boravak u Parizu bio prava idila gde je sve dekadentno nestalo (Pamela je tada pričala da Jim ne pije, da piše novu poeziju, knjigu o suđenju u Majamiju, da su posećivali operu i simfonijske koncerte, da su živeli kao mladenci i slagali se kao nikad ranije), Jim je sa zadovojstvom otkrio dva tradicionalna tipa francuskih kafana: bistro i kafe, i nastavio s nesmanjenom žestinom da pije i trasira put svojoj laganoj kapitulaciji – put ka smrti kao jedinom prijatelju.

Lament for my cock
Sore and crucified
I seek to know you
Acquiring soulful wisdom
You can open walls of mystery
Strip show

How to acquire death in the morning show
TV death which the child absorbs
Death well mystery which makes me write
Slow train, the death of my cock gives life

Forgive the poor old people who gave us entry
Taught us god in the child's praye in the night

Guitar player
Ancient wise satyr
Sing your ode to my cock

Caress it's lament
Stiffen and guide us, we frozen
Lost cells
The knowledge of cancer
To speak to the heart
And give the great gift
Words Power Trance

This stable friend and the beast of his zoo
Wild haired chicks
Women flowering in their summit
Monsters of skin
Each color connects
To create the boat
Which rocks the race
Could any hell be more horrible
Than now
And real?

I pressed her thigh and death smiled
Death, old friend
Death and my cock are the world
I can forgive my injuries in the name of
Wisdom Luxury Romance

Sentence upon sentence
Words are the healing lament
For the death of my cock's spirit
Has no meaning in the soft fire
Words got me the wound and will get me well
I you believe it

All join now and lament the death of my cock
A tongue of knowledge in the feathered night
Boys get crazy in the head and suffer
I sacrifice my cock on the alter of silence

Kod kuće u Parizu, u Žoržu V (gde su proveli nedelju dana) ili u stanu na Desnoj obali (u koji se useljavaju 18. marta 1971., na adresi Rue Beautreillis 17, treći sprat), u početku je bilo mirno. Veći deo vremena provodili su u svom sunčanom, velikom stanu u ulici L Mare, u staroj, decentnoj četvrti kraj trga Bastilja. Stanovali su zajedno sa prijateljima; Jim je spremao doručak, po celo prepodne pisao ili proučavao relikvije iz prošlosti u želji da u njima pronađe novi smisao. Išao je u duge šetnje pariskim ulicama (anoniman, kao običan američki turista, ostavivši za sobom jedan buran i haotičan period LA života), uživao u posetama slavnim mestima, u poseti Luvru što je bio dug mladalačkom interesovanju za slikarstvo. Obrijao je bradu, malo smršao, promenio stil oblačenja (svukavši kožu) i pokušao da iznova pronađe novog i pravog Jima Morrisona – umetnika i poetu, pesnika američkih noći, nedosanjanih vizija o slobodi.

Indians scattered on dawn's highway bleeding
Ghosts crowd the young child's fragile eggshell mind.

Me and my -ah- mother and father - and a
Grandmother and a grandfather - were driving through
The desert, at dawn, and a truck load of Indian
Workers had either hit another car, or just - I don't
Know what happened - but there were Indians scattered
All over the highway, bleeding to death.

So the car pulls up and stops. That was the first time I tasted fear.
I musta' been about four - like a child is like a flower,
His head is just floating in the breeze, man.
The reaction I get now thinking about it, looking back
Is that the souls of the ghosts of those dead Indians
Maybe one or two of 'em, were just running around freaking out,
And just leaped into my soul.
And they're still in there.

Indians scattered on dawn's highway bleeding
Ghosts crowd the young child's fragile eggshell mind.

Blood in the streets in the town of New Haven
Blood stains the roofs and the palm trees of Venice
Blood in my love in the terrible summer
Bloody red sun of fantastic L.A.

Blood screams her brain as they chop off her fingers
Blood will be born in the birth if a nation
Blood is the rose of mysterious union
Blood on the rise, it's following me.

Indian, Indian what did you die for?
Indian says, nothing at all.

Jimova višegodišnja prijateljica, Francuskinja, filmska rediteljica Agnes Varda, priseća se Morrisona iz tog perioda:

Nije puno pričao, nije izgovarao suvišne reči. Nije voleo brbljivce. I mi smo ga poštovali, njegovu najveću želju, kada je došao u Pariz hteo je da ostane inkognito, kao neko ko je samo hteo da piše svoje pesme.

Međutim, neobuzdani jahač oluje teško je zaboravljao stare rokerske i boemske navike. Jedne večeri ( 3. aprila 1971. godine) u malom klubu kraj Bulevara Sen Žermen, u Astrokeu, sreo je neke momke - Amerikance. Svirali su gitaru. I nisu ga poznali, sve dok jedan od njih nije stidljivo upitao: Uh, uh... da li vi pevate? U nekoj grupi?. I Džim je rekao ko je. Cele noći su pili. Jim je pevao Crawling king snake. Pušio je neprekidno, glas mu je bio težak i promukao. U to vreme je po prvi put po dolasku u Pariz morao da poseti lekara usred sve bolnijih i češćih problema sa kašljem, astmom i sekretom punim krvi. U zoru su ostali samo Jim i jedan momak. Krenuli su da traže Pamelu i našli je kod prijateljice. I dok su devojke spavale, Jim je praznio bife. Prvo je pio votku, pa rum, pa sve ostalo. Za doručak Pamela je poručila špagete i čašu mleka. Nećeš više da piješ? Je l’ da nećeš, Jim?. Molila je. Bezuspešno.

All hail the American night!

What was that?
I don't know
Sounds like guns, thunder.

Alright! Alright! Alright!
Hey, listen! Listen! Listen, man! listen, man!
I don't know how many you people believe in astrology
Yeah, that's right, that's right, baby, I, I am a
Sagittarius
The most philosophical of all the signs
But anyway, I don't believe in it
I think it's a bunch of bullshit, myself
But I tell you this, man, I tell you this
I don't know what's gonna happen, man,
But I want to have my kicks
Before the whole shithouse goes up in flames
Alright!

Pet dana kasnije iznajmili su kola i obišli Orlean, Tur, Limož i Tuluz, a zatim preko Andore otišli u Madrid, obišli čuveni Prado. Nastavili su put Granade – Jima je fascinirala srednjovekovna, mavarska Alhambra. Divno su se slagali, pili, jeli, provodili, snimali kamerom. Stigli su na kraju i do Maroka (Kazablanka, Marakeš), a potom se vratili (3. maja) nazad – u Pariz.

Dana 4. maja 1971. Jim i Pam se na neko vreme sele u čuveni L’Hotel, ekskluzivno mesto u kome su odsedale rok zvezde – mesto od ugleda, bivša rezidencija slavnog pisca Oskara Vajlda (Oscar Wilde). Tu ponovo počinju da kruže čuvene priče o Jimu Morrisonu i njegovim čudesnim i ekscentričnim ispadima.

Jednog dana neobuzdani Jim pada sa prozora na drugom spratu hotela na krov automobila, brzo ustaje, čisti jaknu i odlazi na piće – kao da se ništa nije desilo. Bio je to petak , 7. maja 1971. godine. Jim odlazi u svoj omiljeni pariski whiskey bar - Rock and roll circus, mesto Dionizijskog opijanja i isterivanja demona koji su ga do smrti pratili i progonili. Bio je to prestižni noćni klub Pariza, niz podzemnih pećina, bučan, sa dobrim bendom i ozvučenjem, skup. U proleće 1971. bio je tržište heroina. Jim nastavlja da pije, počinje da pravi gužvu, nered i biva izbačen. Pokušava nasilno ponovo da uđe, ali ne uspeva. Bliži se jutro – on poziva taksi, ali ni to mu ne uspeva. Tek uz pomoć jednog francuskog studenta, Žila, uspeva da se smesti u jedan taksi. Ali, dok taksi prelazi preko Sene, Jim mu naređuje da stane; hteo je da pliva. Dva francuska policajca, u prohladno praskozorje prolazila su kraj njih. Jebene svinje, pljunuo je Jim. I povikao za njima: Jebene svinje!. Na sreću, policajci su samo produžili. Žil je potom silom ugurao Jima u taksi i oko 4 sata ujutro odveo ga do prijatelja – Erve Milera, umetničkog urednika rok magazina Best. Jim se mrtav-pijan dobauljao do Milerovog kreveta i odspavao do podneva. Sutradan, kada se probudio iz mrtvih, pozvao je Milera i njegovu devojku Ivon na ručak. Otišli su do bara Alexander, jednog od omiljenih Jimovih mesta za dionizijsko dolivanje goriva.

Shake dreams from your hair
My pretty child, my sweet one.
Choose the day and choose the sign of your day
The day's divinity
First thing you see.

A vast radiant beach in a cool jeweled moon
Couples naked race down by it's quiet side
And we laugh like soft, mad children
Smug in the wooly cotton brains of infancy
The music and voices are all around us.
Choose they croon the Ancient Ones
The time has come again
Choose now, they croon
Beneath the moon
Beside an ancient lake
Enter again the sweet forest
Enter the hot dream
Come with us
Everything is broken up and dances.

Omiljenja Jimova mesta u Parizu, pored Cirkusa i Aleksandra, bila su legendarni Cafe de Flore i egzistencijalistički Les Deux Maggots. Jim se ponovo napija, pravi haos i uznemirava goste za susednim stolovima – Miler ga nekako ponovo odvodi do svog stana na još jedno trežnjenje i noćenje. Tek sutradan, Jim se vraća sluđenoj Pameli u njihov stan. Jim potom poziva Milera i sopštava mu jedan od bitnjih razloga boravka u Parizu, pored već pomenutih: U potrazi sam za bioskopom ovde u Parizu, gde bi mogao prikazati svoje filmove. Imam tri filma sa sobom - Fiest of friends, Highway i dokumentarac o koncertu The Doorsa.

Bio je to deo Jimove američke umetničke zaostavštine koju je poneo u Pariz u potrazi za novom inspiracijom i misijom – umetničkom i životnom. Sa sobom je uvek nosio i plastičnu vrećicu u kojoj su bile njegove poetske zabeleške, skice, ideje. Pisao je svakodnevno i tražio izlaz iz kreativne i životne krize u koju je zapao usled preteranog življenja na ivici samouništenja. U telefonskom razgovoru sa Erve Milerom on spominje i želju da kupi neku staru crkvu na jugu Francuske, gde je želeo da se trajnije nastani i pronađe preko potrebni, izgubljeni mir i sklad. Spominje na kraju i želju koja još uvek tinja u njemu, uprkos svemu, da nastavi rad sa The Doorsima, bez obzira što se osećao previše star i premoren za ulogu rok pevača.

There will never be
Another one like you
There will never be
Another one who can
Do the things you do, oh
Will you give another chance?
Will you try, little try?
Please stop and you remember
We were together
Anyway
All right

And if you have a certain evenin'
You could lend to me
I'd give it all right back to you
A how it has to be with you
I know your moves
And your mind
And your mind
And your mind
And your mind
And your mind
And your mind
And your mind

Oh will you stop and think and wonder?
Just what you'll see
Out on the train yard
Nursin' penitentiary
It's gone
I cry
Out long
Go head, brother
Did you stop it to consider?
How it will feel
Cold, grinded grizzly bear jaws
Hot on your heels
Do you often stop and whisper?
It's Saturday's shore
The whole world's a savior
Who could ever, ever, ever
Ever, ever, ever
Ask for more?
Do you remember?
Will you stop?
Will you stop?
The pain
And there will never be another one like you
There will never be another one who can
Do the things you do, oh
Will you give another chance?
Will you try, little try?
Please stop and you remember
We were together
Anyway
All right
How you must've think and wondered
How I must feel
Out on the meadows
While you run the field
I'm alone
For you
And I cry
The sweat, look at it
Optical promise
You'll be dead and in hell
Before I'm born
Sure thing
Bridesmaid
The only solution, isn't it amazing?

Nekoliko dana kasnije, nakon još jedne bure, Jim i Pam se vraćaju u stari stan – na adresu Rue Beautreillis 17, svoje poslednje prebivalište. Odlučuju da odu na nekoliko dana iz Pariza – idilična destinacija ovaj put je Korzika. Tamo provode narednih deset dana.

Po povratku u Pariz Jim radi na nacrtu za rok operu, jednom od njegovih davnašnjih snova – još iz vremena provedenog u boemskoj meki uzburkane Amerike šezdesetih, Venice west. Istovremeno, Jim intenzivno radi na novoj poeziji, uglavnom u svom poslednjem utočištu – stanu kraj trga Bastilja i jednom od omiljenih kafića kraj Place de Vosges, mestu gde se još uvek osećao duh velikog francuskog pisca i pesnika Viktora Igoa (Victor Hugo), mestu Jimovog poslednjeg pokušaja ovozemaljskog smirenja i životne radosti. Bili su to poslednji dani Jima Morrisona, bilo je to vreme poslednje bitke sa demonima prošlosti i zle sudbe koja ga je neprestano pratila u njegovim namerama i uzletima ka neslućenim poetskim visinama. Krik leptira se naslućivao, bio je uvek tu negde, nadomak želje, ali...

Tokom juna meseca Morrison je nekoliko puta kontaktirao sa L.A.-om - brojnim prijateljima i Elektra rekordsom, njegovom matičnom izdavačkom muzičkom kućom. Bio je više nego zadovoljan uspehom i kvalitetom albuma L.A. Woman – ostvarenjem njegovih davnašnjih snova o pravom i čistom blues albumu. Blues je bio njegova bit, osnova postojanja, nadahnuća, stvaralaštva i snova. Blues je bio kraj svih njegovih planova, želje da se na kraju svega samo ugoji, ne radi ništa, peva blues i jednostavno samo postoji! Jednostavna želja koju nažalost nikad nije uspeo da ostvari, ispunjavajući uglavnom tuđe želje, snove, prohteve i sve ono što su smatrali najboljim za njega samog. Jedina uteha, pored muzike, bilo je ostvarenje nekih od poetskih snova i objavljivanje Jimove poezije – zbirka se zvala Gospodari i nova bića, i donela je na svetlost dana Jimove remboovske beleške o vizijama i filmu, kao i njegovu impresivnu liriku bola, smrti, erotike i zloslutne, apokaliptične simbolike. Kada je prvi put objavljena, aprila 1970., Jim je (po sećanjima bit pesnika Meklura) bio vidno potrešen i srećan, rekavši sa suzama u očima: Prvi put me nisu zajebali.

O veliki stvoritelju bića

udeli nam još koji čas

da dovršimo naše delo

i naše živote dovedemo do savršenstva

Morrisonovi ovozemaljski dani su neumitno isticali, ostavljajući samo mnoštvo pitanja, sete, neispunjenih snova i čudesnih simbola.

Gde su te gozbe

davno obećane

Gde je to vino

to Novo Vino

( umire na čokotu)

Znaš kako bleda i bludno ustreptala

dolazi smrt u čudan čas

nenajavljena neplanirana

kao stravična i presrdačna gošća koju si

odvukao u krevet

I pre nego što je stravična gošća stigla, Morrison će se po poslednji put čuti sa nizom značajnih ljudi – prijatelja, pesnikom beat generacije Majklom Meklurom, koji ga je istinski cenio, pomagao i hrabrio kao velikog poetu jedne prilično nesretne generacije na razmeđu dveju epoha i svetova, zatim fotografom i jednim od najvernijih prijatelja, još iz jedinjstva – Frenkom Lišandroom (planirali su da se nađu u Parizu krajem jula te godine), Erve Milerom (koji će mu nakon smrti posvetiti značajnu knjigu - Jim Morrison: Au dela de la Doors), sa kojim će se poslednji put videti 11. juna i otići pogledati pozorišnu predstavu Boba Vilsona i napokon, poslednji put sa jednim od The Doorsa – bubnjarem Johnom Densmoreom, sa kojim će popričati 14. juna o njihovom poslednjem albumu i budućim planovima, snovima, vizijama nekog sveta koji je postojao, uglavnom, u njihovim pesmama i Jimovoj poeziji.

Well I used to know someone fair
She had orange ribbons in her hair
She was such a trip
She was hardly there
But I loved her
Just the same

There was rain in our window
The FM set was ragged
But she could talk, yeah
We learned to speak

And one year
Has gone by

Such a long long road to seek it
All we did was break and freak it
We had all
That lovers ever had
We just blew it
And I'm not sad

Well I'm mad

And I'm bad

And two years
Have gone by

Now her world was bright orange
And the fire glowed
And her friend had a baby
And she lived with us
Yeah, we broke through the window
Yeah, we knocked on the door
Her phone would not answer
Yeah, but she's still home

Now her father has passed over
And her sister is a star
And her mother smokes diamonds
And she sleeps out in the car

Yeah, but she remembers Chicago
The musicians and guitars
And grass by the lake
And people who laugh'd
And made her poor heart ache

Now we live down in the valley
We work out on the farm
We climb up to the mountains
And everything's fine

And I'm still here
And you're still there
And we're still around

Sredinom juna iscrpljeni, depresivni i poprilično usamljeni Jim Morrison (malo ko je u to vreme govorio engleski u Parizu, a svet književnosti i poetike mnogo je više podrazumevao usamljenost, odsustvo one vrste uzbuđenja i adrenalina na koje je razuzdani Jim bio navikao radeći sa The Doorsima i pevajući apsolutno uživo) po drugi put odlazi lekaru jer ponovo, još žešće i bolnije iskašljava krv. Lekar ga još jednom savetuje da prestane sa pićem i cigaretama (koje je prosto gutao, bez mere i želje za prestankom) i prepusuje mu lekove protiv uznapredovale astme (za koje će se ispostaviti da su bili fatalni po Jima – u kombinaciji sa alkoholom kojeg je ostavljao, verovatno, samo dok je spavao). Pored sve češćih i intenzivnijih napada kašlja (sa sve obilnijim krvarenjem, pospešenim čirevima na želucu), telo Džima Morrisona lagano je posustajalo pred naletima alkohola, nikotina i narkotika i postajalo sve naduvenije. Vremenom Jimu je usred zdravstvenih komplikacija opadala koncentracija za bilo kakav rad, pre svega njegovo pesničko stvaralaštvo.

Iz privatnih pisama koje je Jim slao poznanicima vidi se da njegovo izgnanstvo u Pariz nije baš bilo onako mirno i harmonično kako je to Pamela kasnije opisivala. Jim je duboko u sebi osećao da je došao do samog kraja života. Bio je umoran od svega, sve više dezorijentisan i depresivan, nije uspevao da pronađe nit nekadašnjeg nadahnuća, mira i kreativnosti, traume zbog hapšenja, presude iz Majamija, raskida sa porodicom i svađa sa Pamelom sve više su ga pritiskale i vodile u sve dublji ponor natopljen alkoholom i narkoticima, astma je vremenom planula, a telo omlitavelo, oslabilo i počelo sve više da gubi bitku sa pošasti Jimovih boemskih, autodestruktivih poroka. Zagađen pariski vazduh i specifičan, bodlerovski spleen (tog sivog, oblačnog i depresivnog juna 1971.) uradili su ostalo. Prilikom jedne od mnogobrojnih šetnji i sve češćih besciljnih tumaranja ulicama Pariza, Jim je jednom od nepoznatih ljudi (jedinom prijatelju?) saopštio želju da bi želeo da bude sahranjen na groblju Pjer Lašez – počivalištu velikih umetnika. Budućnost je bila sve neizvesnija, a kraj, kao i u pesmi, uvek blizu. Uprkos zabrani lekara, krajem juna Morrison počinje još žešće da pije, lečeći alkoholom nesnosne depresije.

Do you know how pale and wanton thrillful
Comes death on a strange hour?
Unannounced, unplanned for

Like a scaring over-friendly guest you've
Brought to bed

Death makes angels of us all
And gives us wings
Where we had shoulders
Smooth as raven's
Claws

No more money, no more fancy dress
This other kingdom seems by far the best
Until its other jaw reveals incest
And loose obedience to a vegetable law

I will not go
Prefer a feast of friends
To the giant family

Dana 28. juna 1971. godine sa prijateljem Alenom Ronejem i Pamelom, Jim odlazi na kraći izlet u mestašce severno od Pariza – Saint-Leu-d’Esserent i tu nastaju njegove poslednje fotografije – u Hotel de L’Oise. Pod nazivom Jimova poslednja šetnja Ronej pravi fotografije dvoje mladih ljudi vidno iscrpljenih porocima i nekim neobjašnjivih duhom autodestrukcije koji će ih oboje (u naredne tri godine) odvesti u smrt. Vidno otekao od alkohola Jim se osmehuje skorom susretu sa jedinim prijateljem i noći u kojoj će do kraja probati smrt. Prvog jula, u Parizu sprženom žegom, Morrison pokušava da ne pije i da piše – dugo sedi za radnim stolom, traži inspiraciju, ali... Ništa se ne dešava. Satima stoji pred ogledalom, posmatra i očajno traži odgovor – bez uspeha. Stigao je do trenutka u kojem niko i ništa nisu mogli da ga razvedre. Ni drugog jula situacija nije ništa bolja, osim što je obilno zalivena alkoholom kao antidepresivom. Jim (bez Pamele) i Alan Ronej sami večeraju u restoranu Rue St. Antoine – u tišini i zloslutnoj atmosferi nesnosne beznadežnosti. Po sećanju Roneja lice Jima Morrisona te večeri izgledalo je kao maska smrti.

Šta se zapravo desilo u narednih, poslednjih nekoliko sati života Jima Morrisona, ostalo je, verovatno, zauvek obavijeno velom kontradiktornih izjava – od zvanične priče ništa manje konfuzne Pamele (heroinskog ovisnika, koja će okončati život overdouzom, 1974. godine, u životnoj dobi kao i Jim (1946.-1974.)), izveštaja lekara bez autopsije, odsustva policijskog izveštaja, ćutanja prisutnih – pre svega Roneja i Agnes Varde i činjenice da gotovo niko nije video (mimo službenih lica) telo Jima Morrisona.

Najverovatniji uzrok smrti Jima Morrisona bio je opasan koktel lekova protiv astme i obilne količine alkohola. Mala doza pomenutog leka u kombinaciji sa alkoholom dovoljno je toksična da bi imala smrtonosni efekat na inače iznureno Jimovo telo. Fatalna kombinacija dovela je tokom noći do obilnog iskašaljavanja krvi, a neki od krvnih ugrušaka (delom i kao posledica pada sa sprata hotela i povrede grudnog koša i abdomena) blokirali su srčanu arteriju i doveli do srčanog udara – smrti Jima Morrisona.

Da li je fatalni koktel lekova i alkohola te noći bio dodatno začinjen heroinom (postoji dosta indicija i svedoka), nikad sa sigurnošću nećemo doznati. Treći jul 1971. godine u svakom slučaju je označio konačni kraj Morrisonovog višegodišnjeg putovanja i lagane kapitulacije (kako je on to poetski voleo da naziva), kraj noći u kojoj je konačno pronašao smrt – The End opevan u njegovoj najznačajnijoj, zloslutnoj, autobiografskoj poemi. Bila je to noć u kojoj je potonuo u VELIKI SAN. Da li je pre toga uspeo da čuje KRIK LEPTIRA ostaće tajna, skrivena između naslaga poezije ovozemaljskog pakla i bluesa nebesa na kojima sada počiva. Bio je, poput fatalnog koktela koji ga je dokrajčio na stazi samouništenja, prejaka doza za ovozemaljski život i svet koji ga nije prihvatio onakvog kakav je zapravo bio - kao senzibilnog pesnika, romantičnu i iskrenu dušu, dovoljno hrabrog čoveka za sve ono što drugi mogu samo da sanjaju i eventualno, potajno žele.

Zašto ja pijem?
Zato da bih mogao da pišem poeziju.

Ponekad kada je sve izokrenuto
i sve što je ružno se izgubi
u dubokom snu
Postoji buđenje
i sve što ostane je istinito
Koliko se telo razara
toliko duh postaje jači.

Oprosti mi Oče što
znam šta radim
Hoću da čujem poslednju pesmu
poslednjeg pesnika.

Ako je ikada postojao čovek koji je bio spreman, sposoban i voljan da umre, bio je to Jim. Njegovo telo bilo je staro, a njegova iskrena i hipersenzibilna duša veoma umorna. Njegovo beskrajno opijanje, samouništavanje i lagana kapitulacija odveli su ga prerano pod okrilje jedinog prijatelja, odveli su ga pod okrilje smrti - zauvek slobodnog, buntovnog, hrabrog, samosvesnog i poetski nesputanog na kraju noći. Tragajući za njenim uzrokom mogao bih jedino stići do kalibra metaforičkog oružja kojim je Jim sam sebi pucao u glavu.

Kada bih mogao da osetim zvuk lasta i detinjstvo koje me opet poziva, kada bih samo mogao da se vratim svome ja kada me realnost grli, umro bih srećan, ostaće zauvek zapisano u dnevniku Jima Morrisona.