SISTER ROSETTA THARPE (1915. – 1973.)

SISTER ROSETTA THARPE (1915. – 1973.)

      Kuma rock ’n’ rolla, Sestra Rosetta Tharpe bila je  istinska pionirka moderne muzike. Pomogla je oblikovati modernu popularnu muziku, bila je jedna od retkih crnih gitaristkinja koje su ikada postigle komercijalni uspeh i prva umetnica koja je pomešala gospel (kao duhovnu muziku) sa svetovnom muzikom. Nadahnula je legende kao što su Jonny Cash i Little Richard, ali nažalost, retko dobija priznanje koje tako zaslužuje u povesti muzike (mnogi su je svrstavali u rang legendi poput Chuck Berryja, Arethe Franklin ili pak Elvisa Presleyja).

     Rođena je kao Rosetta Nubin, kći crnog berača pamuka (robova iz čije je ponižene i plemenite, emotivne i tople duše iznikao duh bluesa upravo na poljima pamuka diljem Juga Amerike, delte reke Mississippi). Njezina je majka bila jako angažovana u Crkvi Božijoj u Hristu kao propovednica, pevačica gospela i sviračica mandoline. Podsticala je očite muzičke talente svoje devojčice i do šeste godine Rosetta je nastupala u putujućoj evangelističkoj družini, pevajući i svirajući gitaru publici diljem američkog juga. Rosetta i njena majka preselile su se u Chicago sredinom 1920-ih i duo je nastavio nastupati u svojoj lokalnoj crkvi te na verskim događajima diljem zemlje. Rosetta je ubrzo prozvana čudom od deteta, privlačeći brojne sledbenike među crkvenim i gospel zajednicama. Chicago je izložio zvukovima jazza i bluesa, a nije prošlo dugo vremena pre nego što je Rosetta počela uključivati ​​te stilove u svoju gospel muziku. Godine 1938., nakon kratkog braka s propovednikom po imenu Thomas Thorpe, od čijeg će prezimena stvoriti svoje umetničko ime, ona i njena majka preselile su se u New York. Tamo je prvi put snimila svoju muziku, postavši prva gospel izvođačica koju je snimio Decca Records.

Look down, look down that lonesome road
Before you travel on.

Look down, look down that lonesome road
Before you travel on.
Look up, look up and greet your maker,
For Gabriel blows his horn.

Weary, totin' such a load,
Travelin' down that lonesome road,
Look down, look down that lonesome road
Before you travel on.

Weary totin', it's such a load,
Whike I'm travelin' down, travelin' down that lonesome old road,
Look down, look down that lonesome road
Before you travel on.

     Rock Me, That’s All, My Man and I i The Lonesome Road bili su veliki hitovi i katapultirali Rosettu u zvezde, učinivši je jednom od prvih komercijalno uspešnih gospel izvođača. Uticaj jazza i bluesa može se čuti u ovim ranim snimkama, posebno u Rosettinim gitarističkim solažama, a uz nju je stajao jazz orkestar Luckyja Millindera, a ne tradicionalni gospel bend. Mešavina gospel tekstova s ​​muzikom brzog tempa, svetovnog zvuka, šokirala je i otuđila mnoge Rosettine ortodoksnije sledbenike. Svetovna publika ga je, međutim, volela. Potkraj 1938. Rosetta se pojavila sa zvezdom jazza, Cabom Callowayem, u harlemskom Cotton Clubu i na koncertu Spirituals to Swing u Carnegie Hallu. Ti su joj nastupi pomogli da dođe do mnogo šire publike, ali s tim je i neodobravanje postalo raširenije. Sviranje gospel muzike uz izvođače jazza i bluesa i u nereligioznim prostorima u noćnim klubovima bilo je nečuveno. Nadalje, žena koja svira gitaru u takvom okruženju bila je sasvim skandalozna (ali i moćan nagoveštaj svega što će u muzičkom i kulturnom smislu obeležiti drugu polovinu dvadesetog stoleća - znameniti, glasoviti i silni rock and roll). Uprkos tome, Rosetta je nastavila svirati i snimati tokom Drugog svetskog rata i bila je jedna od samo dvoje gospel izvođača koji su snimili V-Discove za američke trupe koje su služile u inostranstvu. Godine 1944. snimila je Strange Things Happening Every Day s boogie-woogie pijanistom Sammyjem Priceom. To je učvrstilo njenu reputaciju izvanredne gitaristkinje i pokazalo njene neverovatne vokalne veštine. Bila je to prva snimka gospela koja je ušla među deset najboljih na Billboardovoj Harlem Hit Parade (koja je kasnije postala R&B lestvica), a neki je čak smatraju i prvom rock ’n’ roll pločom.

I feel so bad in the morning

I feel so bad in the middle of the day

I feel so bad in the evening

That's why I'm' going to the river to wash my sins away

 

I'm going to lay down my heavy load down by the riverside

Down by the riverside, down by the riverside

Lay down my heavy load down by the riverside

I ain't going to study war no more

 

I ain't going to study, no, no, no

Study, study war no more

Ain't going to study, no, no, no, study, no, no, no, no

I ain't going to study, study war no more

 

I'm going to meet my loving mother down by the riverside

Down by the riverside, down by the riverside

I'm going to meet my loving mother down by the riverside

Study, study war no more

 

Well, well, You ain't going to study, no, no, no

Study, study war no more

Ain't going to study, no, no, no, study, no, no, no, no

You ain't going to study, study war no more

 

Well, I ain't going to study, no, no, no

Study, study war no more

Ain't going to study, no, no, no, study, no, no, no, no

I ain't going to study, study war no more

     Nakon rata Rosetta je radila s mladom pevačicom kontraalta Marie Knight. Dvojac je niz godina bio na turneji po gospel krugu i snimio nekoliko vrlo uspešnih snimaka. Ponovno je Rosetta bila neverovatno popularna među crkvenim ljudima, do te mere da je 25.000 ljudi platilo da prisustvuje njezinom raskošnom venčanju s njezinim menadžerom Russellom Morrisonom 1951. godine. Međutim, nakon više blues orijentisanih snimaka tokom 1950-ih, Rosettina popularnost u Americi počela je slabiti i ona je prestala raditi s Marie Knight. Rast zanimanja za blues muziku u Evropi tokom šezdesetih godina privukao je Rosettu i ona je 1964. krenula na turneju po kontinentu kao deo karavana Blues & Gospel. Godine 1970. Rosetta je morala prekinuti evropsku turneju s Muddy Watersom i vratiti se u SAD zbog lošeg zdravlja. Doživela je moždani udar, a zbog komplikacija izazvanih dijabetesom morala je amputirati nogu. Ipak, uprkos tako ozbiljnim zdravstvenim problemima, nastavila je raditi i redovno nastupati. U oktobru 1973., neposredno pre zakazanog snimanja, Rosetta je doživela drugi moždani udar i umrla nekoliko dana kasnije. Imala je samo 58 godina.

      Pokopana je na groblju Northwood u Pennsylvaniji. Na nadgrobnom spomeniku postavljenom desetlećima nakon njezine smrti piše:

Pevala bi dok ne biste zaplakali, a onda bi pevala dok ne biste zaplesali od radosti. Ona je održavala crkvu živom i svece u radosti.