LOUIS ARMSTRONG (1900.-1971.)

 

LOUIS ARMSTRONG (1900.-1971.)

 

    Armstrong je rođen 4. jula 1900.godine. Kao desetogodišnji dečak počeo je pevati po uličnim uglovima rodnog New Orleansa (zarađujući na taj način za život). Pre dvanaeste godine, sa nekolicinom prijatelja, osniva jazz kvartet. Tada je pevao bas i zviždućući u prste pokušavao imitirati zvuk klarineta. Sam je napravio neku vrstu ukulelea (gudačkog instrumenta sličnog gitari) od drvene kutije za cigare. Prikovao je na nju pljosnati komad drveta kao vrat, te namestio nekoliko žica i zategao ih preko otvora kutije. Tako je mladi Louis osnovao svoj prvi sastav, sklepavši instumente od bilo čega. Bila je to opšta pojava unutar siromašne crnačke populacije željne novog zvuka u nastajanju. Iz tog ranog perioda siromaštva i neobičnog entuzijazma potiče i njegov čuveni nadimak-Satchmo, po kome će ga upamtiti ceo svet. Naime, tih godina Louis je bio obučen u takve dronjke da je bio prisiljen ako zaradi koji novčić svirkom strpati ga u usta, jer nije imao niti džepova na pantalonama. Kako je imao ogromna usta, dobio je nadimak Satchelmouth-Torbousti.

 

      Jedan od najvećih dečačkih snova Armstronga bio je da svira trubu, kao tada čuveni Buddy Bolden. Budući da je bio suviše siromašan da je sam kupi, trubu nije zasvirao dok nesrećnim slučajem nije poslat u popravni dom za maloletnike 1913.godine. Isprva je u domu dobio priliku da svira tamburin u orkestru doma za napuštenu decu. Zatim je postao školski hornist. Dve godine kasnije po prvi put se dohvatio trube. Talenat je vrlo brzo bio primećen. No ubrzo potom biva vraćen roditeljima. Želja mladog Armstronga da postane muzičar bila je više nego čvrsta: oduševljavao se svirkom pomenutog Boldena i Freddya Kepparda, zvukom korneta Bunka Johnsona dok bi svirao,,Twelfth street rag” ili kralja trube King Joe Olivera u pesmi Tiger rag. Jedne noći, kada mu je bilo oko šesnaest godina, imao je tu sreću da zameni bolesnog kornetistu u baru blizu njegove kuće. Iako gazdu bara i publiku te noći nije zadovoljio svirkom (osećao je bolove u usnama, pošto pre toga dugo nije svirao), ostao je da radi kao muzičar:isprva kao dobar pevač, a potom kao pravi majstor trube. Muzičari iz celog New Orleansa dolazili su potom da ga čuju. Legenda je vremenom zaživela i počela da se širi.

 

... I see trees of green, red roses too

i see them bloom for me and you

and i think myself what a wonderful world...

 

    Nastavio je potom svirati sa trombonistom Kidom Oryjem. U lokalu New Orleans country club doživljavao je ovacije svirajući blues. Uskoro je bio zamoljen od pijaniste Fat Marablea da postane članom njegove grupe koja je svirala na parobrodu Sidney, a koji je saobraćao između New Orleansa i Sent Louisa. Nakon toga priključuje se orkestru Jaz-e-saz band, na parobrodu St.Paul, svirajući sa legendama poput Baby Dodsa, Johnny St. Cyra ili Popsa Fostera. Tada je već reč jazz bila poznata širom Amerike. Svuda su ljudi tražili muziku kakvu je Armstrong slušao u New Orleansu tokom celog života, samo što se tada još nije nazivala jazz-za njega to nikako nije bila nova muzika. Za Louisa je to bila stara dobra muzika koju je slušao još kao dete, kada ju je Buddy Bolden svirao na limenim duvačkim instrumentima, muzika koju je izvodio kao dete na svojoj maloj kutiji za cigare, ragtime Jelly Roll Mortona, blues pesme - što ih je pevala njegova majka, spirituali - što ih je pevala njegova baka, taktovi bubnjeva Congo squarea - o kojima mu je pričala njegova prabaka. Kada je 1921. godine napustio rečne brodove, postao je članom sastava Tuxedo band, pod vođstvom Papa Celestina, koji je svirao u najboljim plesnim dvoranama New Orleansa. Nakon nekoliko meseci, dobija poziv velikog King Olivera da se pridruži njegovom orkestru koji je svirao u čikaškom baru Lincoln garden.

 

... I see sky of blue and clouds of white

the bright blessed day, the dark sacred nights

and i think to myself what a wonderful world...

 

    Kad je Louis Armstrong došao u New York, 1924. godine, dobio je priliku za nastup u orkestru legendarnog Fletchera Hendersona u plesnoj dvorani Roseland ballroom na Broadwayu. Bio je to orkestar školovanih muzičara koji su koristili note. Louis je pak bio naviknut samo na improvizovanu svirku-da spontano stvara muziku tokom nastupa, dajući nadahnuću krila. Ipak, vremena su se menjala i zahtevala jazz muziku ispisanu na papiru; muzika koja se snimala na ploče ili za radio programe zahtevala je preciznost. Orkestri su morali da sviraju stvari na isti način i u okviru istog vremenskog roka. Tako pisani i aranžirani jazz-manje razuzdan, manje hot i običan, neuzbudljiv-sušta suprotnost neworleanskom dixielandu, nazvan je swing.

 

    Gospođa koja je svirala klavir, Lil Hardin, inače Armstrongova supruga, pomagala je tada Louisu da bolje savlada čitanje nota i shvati pisane aranžmane. Za kratko vreme, kao što je bio zvezda starih dixieland grupa, Louis postaje jednom od vodećih figura swinga. Ponajviše zahvaljujući njegovoj harizmi i umetničkoj snazi, američka muzika prodire u svet do 1940. godine. Armstrong je još za života ušao u legendu-ostatak priče je više od obične istorije.

 

... The colors of the rainbow so pretty in the sky

are also on the faces of people going by

i see friends shaking hands saying how do you do

they’re really saying i love you.

I hear babies crying, i watch the grow

they’ll lam much more than i’ll ever knew

and i think myself

what a wonderful world ...

 

by Dragan Uzelac, what a wonderful dark beer, 2014-07-28.