PAOLO SORENTINO: VELIKA LEPOTA (2013.)

 

PAOLO SORENTINO: VELIKA LEPOTA (2013.)

 

Rim jeste jedan od najlepših gradova na svetu izgrađen pre mnogo vremena, ali ljudi koji danas žive u Italiji, nisu sposobni da ponove tu lepotu. Kontrast između lepote grada i nedostatka lepote ljudi bila je inspiracija za moj film.

 

   Italijanska filmska drama, tačnije tragikomedija iz 2013. godine, režisera Paola Sorentina, jedan je od onih filmova koji vas svojom unutrašnjom snagom trajno vežu i magijski nagone da mu se posvetite nebrojeno puta, istražujući godinama sve njegove dubinske slojeve, listove i sazvučja neobičnih slika i tonova koja vaš um i čula nadražuju neprimetno cedeći iz njih neobične sokove života i raspetljavajući umetničke niti koje iznova tkaju jedno neponovljivo duhovno iskustvo i tapiseriju zvanu velika lepota sanjarenja. paralelnog postojanja unutar sveta pokretnih slika. Malo je reći da me je ovaj neobično strukturisan film snažnih impresija i dubine dodirnuo svojom velikom lepotom i magijom, prosto me je opčinio dubinom svojih ironičnih naslaga i nesvakidašnjošću prikaza duha vremena unutar kojeg već dugo, dugo vremena egzistiram. Kritički tonovi koji prosto izbijaju između naizgled čudesno sklopljenih kadrova i snolikih sekvenci bili su fatalni po moju filmozofsku bit, jedan od korena mog postojanja, sanjarenja na javi koje odbija da igra unapred zadate i retko dosadne igre sveta ozbiljnih i uspešnih ljudi. Nakon prvog gledanja ovog maestralnog ostvarenja, vinuo sam sam se u nebeske visine sedme umetnosti, sve njene čari, a potom i zaronio u neslućene dubine jednog nepreglednog okeana tumačenja ovog nestvarno dobrog i višeslojnog remek dela 21. veka, moderne opservacije na temu dolce vita ispraznosti savremene, ogoljeno materijalističke, beizdejne civilizacije lažnog sjaja i dvostrukog morala - duhovne bede sa nesagledivim posledicama po mentalno stanje čoveka današnjice.

 

   Film Velika lepota govori o Džepu Gambardelu, sredovečnom novinaru i piscu, nekrunisanom kralju visokog društva Rima, koji nakon svog 65.-og rođendana i vesti o smrti svoje prve ljubavi, počinje da meditira o sopstvenom životu, nalazeći ga prepunim lepote, ali istovremeno i apsurdnim.

 

Kada sam došao u Rim imao sam 26 godina. Pao sam poprilično brzo, a da toga nisam bio ni svestan, u nešto što bi se moglo nazvati vrtlogom visokog života. Međutim, nisam hteo samo da živim visok život.  Želeo sam da postanem kralj. Nisam želeo samo da idem na zabave. Želeo sam da imam moć da ih učinim neuspešnim... Sve je to dogovoreno između keteringa i buke. Tišine i osećanja. Emocije i straha. Istrošenih, nestalnih prskanja lepote. I bedne prljavštine i jadnog čovečanstva.

 

    Paolo Sorentino gradi priču o jednom velikom NIŠTA koje čini život većine ljudi, koje čini život današnjeg sveta (nošen idejom velikog francuskog pisca Flobera da napiše roman ni o čemu!).

 

   Šarmantni hroničar Rima ukazuje nam na dekadenciju (istu onu koja je uništila i prethodni, veliki Rim, centar nekadašnjeg sveta) kulturnih kraljeva i svu ispraznost savremenog sveta. On nam daje filmski esej visoko stilizovan i čudesnog ritma o životu snoba koji prezrivo gleda na svoje okruženje i traga za čistotom, novom inspiracijom, izgubljenom ljubavlju, pravom emocijom i iznad svega lepotom! Sorentinova tragikomedija felinijevskog tipa i antonjonijevske hladne odmerenosti nema klasičan zaplet, fragmentarna je u svom intenzitetu savremenog ludila, tempa, mimikrije lažnog sjaja, licemenosti sveta grubo podeljenog na prebogate i prazne snobove i puku,bezidejnu sirotinju, već kroz niz kritički intoniranih i parodičnih impresija (kao u epizodi o botoksu i večnoj mladosti ili recimo samoljubivom hvalisanju vlastitim uspesima i životom izvesne dame iz elitnog društva,za koji se na kraju ispostavi da je ćista laž, konstrukcija bez temelja kao i mnogo šta u savremenom bezosećajnom i bezbožnom svetu samoživih kreatura), progovara o životu, ljubavi, filozofiji i religiji modernog sveta. Pisac Gambardelo (tumači ga maestralni Toni Servilo, dugogodišnji Sorentinov saradnik) posmatra razočarano i sa hladnom distancom svet oko sebe, sve njegove poroke, ispraznost, lažni sjaj i licemerje.

 

Moj film dotiče pitanja kojim se bavi Sladak život Felinija, kao što je potreba da se razume smisao života u svetu koji gubi svoj smisao.

 

   Suština grandioznosti filma Grande bellezze (nagrađenog Zlatnim globusom i Oskarom za najbolji strani film, okićenog nagradom za najbolju režiju, montažu, najboljeg glumca i najbolji film) jeste njegova čudesna jednostavnost, istovremena lirska nadahnutost i nonšalantnost priče jedinstvene atmosfere o piscu i kralju mondenskog društva Rima, koji je uprkos utisku o uspešnosti i glamuru beskrajno tužan i depresivno izgubljen u začaranom krugu blještavog ništavila sveta ispraznosti, jalovih kreatura koje kao da su likovi od plastike bez trunke ideje i želje za promenom i jednog nesnosnog, lažnog sjaja licemera koji umeju samo da konzumiraju unapred servirano bez lične inicijative i želje da sami nešto kreiraju. Velika lepota je ironična freska savremenog rimskog društva, kritički i parodijski intonirana spram svih segmenata društva, ne zaobilazeći ni religiju. Ispod slojeva sjajne fotografije koja prikazuje večni Rim u svoj punoći njegovog sjaja i razigrane vizuelne dopadljivosti, kao i muzike koja je vrhunski ukomponovana sa nizanjem scena koje simbolički progovaraju o dekadenciji jednog društva u moralnom rasulu, na kraju pronalazimo suštinsko egzistencijalno pitanje o ispunjenosti života modernog sveta. Na kraju pronalazimo nelinearnu, tužnu priču o pokajanju i propuštenim životnim prilikama Džeta Gambardela ili bilo kog od nas.

 

   Pisac nam ka putu ka sebi samom, svojoj ogoljenoj suštini do srži istine, kroz fragmente prošlosti i svakodnevnice rimskog mondenskog društva analitički prikazuje prelomne trenutke koji su ga doveli do slike ništavila, slikajući istovremeno metaforu savremenog društva. Na putu potrage za inspiracijom i lepotom koje bi stvorile njegovu novu knjigu, nikad napisanu, on svojom melanholijom i gorčinom ironije daje sliku jednog promašenog sveta iluzija izgubljenog u sopstvenim  suludim igrarijama i bahanalijama. Sveta sreće koja je to samo naizgled. Slike sveta Paola Sorentina su slike ironije,  apsurda, površnosti i licemerja jednog društva (kao i savremene, berluskonijevske Italije), kao i slike jednog nesretnog pojedinca koji ne pronalazi sreću i lepotu u svom jedinstvenom životnom putu, već robujući konvencijama i pravilima nametnutim od većine na kraju i sam  postaje božanstveno ništavan. Ništavan, jer ne uspeva, kao i svet koji ga okružuje, da oslobodi um i srce iz okova laži i konačno shvati da se sama velika lepota i sreća krije u nama samima, na početku našeg puta traganja – u nama samima i pre svega iskrenoj emociji pokraj koje protiču svi besmisleni partiji i događaji ovog veličanstveno filma -  događaji koji čine današnju stvarnost koju živimo – otuđeni i bezosećajni, iznutra prazni, a spolja lažno sjajni.

 

    Sorentinovo poetično, raskalašno, filmozofsko remek delo na veoma ironičan način progovara o duhu površnosti i ispraznosti današnjeg vremena ogoljene materijalističke apokalipse, o prolaznosti vrednosti koje su tu jer su manipulacijom nametnute od vladajuće gomile koja ne pronalazi lepotu u besmrtnosti ljudske duše, iskrenoj emociji i sadržaju, suštini umetničkih dela već samo u pukoj i plitkoj formi, trivijalnostima i jeftinim, površnim prikazama tobožnje stvarnosti, ogoljenom konzumerizmu. Prepun metafora, ovaj genijalni film  nas na kraju tera da dobro razmislimo u kakvom to svetu živimo i kakvim se to vrednostima klanjamo. Jer, kad zagrebemo ispod sjaja površine i zagledamo se u naše živote dublje, kao i glavni lik filma, shvatamo svu tragiku društva čija suština počiva na praznini, lažnom sjaju i ništavilu.

 

   Postoji li botoks koji će Vam  popuniti i ulepšati prazninu duše - ako je nakon ispraznog života uopšte još imate?.

 

By Dragan Uzelac