THE BEATLES: REVOLVER (1966.)

THE BEATLES: REVOLVER (1966.)

Nakon godina euforične bitlmanije, proboja i uspeha u Americi, rodnoj Britaniji i ostatku sveta, uspeha na top listama i niza nezaboravnih hitova - od Love me do, She loves you, I wanna hold your hand, preko I feel fine, I should have known better i And i love her, do sofisticiranijh, autorski zrelijih pesama sa albuma Help i posebno Rubber soul (prethodnici Revolvera) - Yesterday, The word, Girl i In my life, postavljanja novih pravila i umetničkih izazova, zaokreta ka ozbiljnijem autorskom radu i udaljavanja od prostih, komercijalnih ljubavnih pesmica, tonjenja u dubine duše i introspekciju, ironiju i nepresušne izvor iščašenog humora, godina 1966. donosi mnogo toga što označava prekretnicu u životu i radu slavne liverpulske četvorke, benda the Beatles koji (ni)je promenio sve(s) t.

Mašinerija uspeha i mlaćenja para, u kombinaciji sa hedonističkim umrtvljavanjem čula i duše, zamkom tašte samodopadljivosti i ispraznosti počeli su da uzimaju danak i zatamnjuju svetlucavo nebo slave. Sviranje je izgubilo slast zabave ( avgusta 1966. Beatlesi održavaju poslednji živi nastup) i sve je više ličilo na težak posao, obavezu koja mora da se odradi. I kada je bilo najteže, u pomoć priskače čarobna azijska biljka - pušenje marihuane imalo je presudan uticaj na kreativnost Beatlesa sredinom šezdesetih. U oblacima dima kanabisa rađale su se nove, vedrije boje, tonovi i reči - teret slave podnosio se lakše, sa mnogo više smeškanja. Od jednolične, pritiskajuće stvarnosti odlazilo se u svet mašte, halucinacija, mistike i psihodeličnih vizija. Album Revolver nastao je pod uticajem ideologije i kulta droge, pod uticajem uživanja istih. Muzika je postala drugačija, nadrealnija i maglovitija.

John Lennon se sve više udaljavao od lirske muzike Paul McCartneyja. Početkom 1966., odmah nakon završetka albuma Rubber soul i svoje završne turneje po Britaniji, usledila je prva duža, tromesečna pauza u radu i životima Beatlesa. I dok se George Harrison posvetio izučavanju indijske muzike i istočnjačke mistike, Paul McCartney tražio novu inspiraciju u klasičnoj muzici, John Lennon kreće u istraživanje vlastitog unutrašnjeg univerzuma uz malu pomoć tih godina veoma popularnog narkotika – LSD, psihodelične supstance koja je bitno menjala njegovu i svest mnogih značajnih umetnika tog vremena (pomenimo samo, kao najznačajnije, gitaristu i glavnog kreativca grupe Pink Floyd – Syda Barretta, potom predvodnika, pesnika i pevača the Doors – Jima Morrisona ili recimo glavnog kreativca i gitaristu benda Fleetwood mac – Petera Greena, pre svih, mada je čitava tadašnja scena Zapadne američke obale i veliki deo Britanije bio pod uticajem LSD-a i psihodelije, kao autentičnog umetničkog izraza jedne epohe). Bilo je to vreme rađanja Esid kulture – vreme izmenjenog stanja svesti koje je uzrokovao LSD, stanje tzv. depersonalizacije ili gubitka ega umetnika koji su ih koristili u potrazi za novim putevima kreativnosti i svoje unutrašnjosti. Svesnost o sebi kao posebnom entitetu, pod uticajem LSD-a, rastapala se u nešto što je psihoanalitičar Jung imenovao kao okeanska svesnost, osećaj da su sve stvari jedno, a da je individualna svesnost iluzija.

Na veliku žalost, ta vrsta svesti ili iluzije iste, mnoge od velikih umetnika i ljudi tog vremena odvela je u totalnu stranputicu, šizofreni rascep (Syda Barretta ili recimo Petera Greena), dok su klizili veoma oštrom ivicom koja je graničila genijalnost od ludila. Na sreću, dve godine kasnije, isrpljen, uz pomoć Yoko Ono i dodatni heroinski stimulans, John Lennon je izbegao tu vrstu sunovrata, stvorivši u međuvremenu neka od svojih najboljih i najintenzivnijih dela poput Strawberry fields forever, I am only sleeping, Tomorrow never knows, Lucy in the sky with diamonds, A day in the life i vrhunac njegove psihodelično-sarkastične faze, jetku I am the walrus.

Dok u pesmama Dr. Robert (jedna od zajedljivih Lennonovih priča, ovaj put o njujorškom doktoru koji je svoje klijente iz visokog društva perfidno navukao na narkotike) i She said, she said (emocionalno napeta i dirljiva, bolna Lennonova pesma predstavljala je njegovo mučno samopreispitivanje i duhovnu dezorijentisanost u trenucima dok je sve više tonuo u LSD psihodelično sanjarenje) opisuje vlastita iskustva s drogama, u lenjavo - melanholično - melodičnoj I’m only sleeping, premoren i opijen halucinogenom LSD- jem sanjivo gleda na svet oko sebe i moli ga da ga ostavi na miru, u sigurnosti postelje.

Pesma Ja samo sanjam opisuje Johna Lennona u stanju konstatnog psihodeličnog sanjarenja, sredinom šezdesetih, ovaj put u vreme stvaranja kultnog albuma The Beatlesa - Revolver (1966.). Bila je to njegova faza istraživanja unutrašnjeg univerzuma pomoću halucinogena LSD-a, slika čudesnih puteva duhovnih otkrovenja i Lennonovog lenčarenja u polusnenom stanju koje će ga par godina kasnije odvesti putem sveta heroinske zavisnosti i obamrlosti. LSD, halucinogena droga koja je imala presudan uticaj na kreativna i kontrakulturna dešavanja tog vremena (druge polovine šezdesetih) i koja je snažno okupirala Lennonovu svest dovevši ga vremenom do psihičke zavisnosti, svakodnevne upotrebe i stanja obamrlog, promenjenog stanja svesti uzrokovala je, s jedne strane, novu vrstu kreativnosti i umetničkog izraza transformisanog Lennona, a u psihološkom smislu, s druge strane, njegovu depersonalizaciju i gubitak ega gde se svesnost o sebi kao o zasebnom entitetu rastapala u nešto što je psihoanalitičar Jung nazvao okeanska svesnost – osećaj da su sve stvari jedno, a da je individualna svesnost samo iluzija.

When I wake up early in the morning

Lift my head, I'm still yawning

When I'm in the middle of a dream

Stay in bed, float up stream (Float up stream)

Please, don't wake me, no, don't shake me

Leave me where I am, I'm only sleeping

Everybody seems to think I'm lazy

I don't mind, I think they're crazy

Running everywhere at such a speed

Till they find there's no need (There's no need)

Please, don't spoil my day, I'm miles away

And after all I'm only sleeping

Keeping an eye on the world going by my window

Taking my time

Lying there and staring at the ceiling

Waiting for a sleepy feeling...

Please, don't spoil my day, I'm miles away

And after all I'm only sleeping

Ooh yeah

Keeping an eye on the world going by my window

Taking my time

When I wake up early in the morning

Lift my head, I'm still yawning

When I'm in the middle of a dream

Stay in bed, float up stream (Float up stream)

Please, don't wake me, no, don't shake me

Leave me where I am, I'm only sleeping ...

Smekšan, blaženo relaksiran i zagonetno osmehnut u svom novootkrivenom lizergičnom univerzumu, Lennon je u jednoj od svojih bisernih revolverskih kreacija – I’m only sleeping poručio ostatku sveta da ga napokon ostavi na miru u njegovom inspirativnom i lenjavom stanju blaženstva.

Paul bi često bio Johnov jutarnji alarm. Živeti u ulici Wimpole značilo je da je ustajao ranije od Johna i spakovao više toga u jedan dan. John je vodio opušteniji prigradski život, ali ako je išao na večeru u London ili u klub, život toliko daleko od grada značio je da se kući vraća vrlo kasno. Paul bi stigao u podne ili rano poslepodne i probudio ga, odakle je John dobio ideju za pesmu Ja samo spavam (napisanu u trenutku nadahnuća na poleđini pisma iz pošte koje ga obaveštava o izvesnim neplaćenim računima, proleća 1966.).

Beatlesi su bili prvi u mnogim stvarima, posebno u pogledu tehnika snimanja. Prestajući u vreme snimanja ove pesme i albuma Revolver sa zamornim i sve besmislenijim koncertnim aktivnostima (okončavši ih napokon avgusta 1966.) i posvetivši se u potpunosti studijskom radu i eksperimentima, oni postaju željni isprobavanja novih tehničkih mogućnosti. Jedno od njih bilo je snimanje gitare unatrag, što su i napravili 1966. godine s pesmom Ja samo spavam. Prema Georgeu Harrisonu, oni su prvi puta eksperimentisali s gitarom snimljenom unatrag tokom stvaranja pesme Rain 14. aprila 1966. godine, iako su rezultati ili izostavljeni ili ostavljeni negde na studijskim trakama tokom miksanja. Okrenuli smo traku i stavili je unatrag, a zatim smo odsvirali neke gitarske note, priseća se George, samo svirajući male komadiće, pogađajući, nadajući se da se uklapa. Bili smo uzbuđeni kad smo čuli kako sve to zvuči i bilo je magično. Autor Mark Lewisohn opisuje da je George Harrison, umesto da normalno svira gitaru i onda okreće traku, želeo preciznu melodijsku liniju koju je napisao odsviranu unazad. To je uključivalo razradu zapisa prema napred, ispisivanje unatrag, a zatim reprodukovanje kako zapis označava, tako da izlazi napred. Na ovaj način, iako zvuk još uvek ima zvučnu privlačnost unatrag puštene trake, instrument zapravo svira melodijski niz nota.

S beleškama prepisanim za njega, George Harrison uzeo je celi dan da snimi, ne jedan, već zapravo dva gitarska sola jedan iznad drugog s dve različite melodijske linije. Jedan od solo delova izveden je pomoću njegove fuzz box gitare, a drugi s običnom električnom gitarom. Po sećanju inženjera snimanja, legendarnog Geoff Emericka bila je to jedna posebno zamorna seansa na kojoj smo svi poželeli da nikada nismo smislili koncept zvukova unatrag. George Harrison bio je odlučan da odsvira solo gitaru unatrag. U najboljim vremenima imao je problema i sa solo sviranjem unapred, tako da smo se s velikom strepnjom prilagodili onome što se ispostavilo kao beskrajan dan slušanja istih osam taktova sviranih unatrag i opet i opet iznova. Nadahnut slučajem pogrešno okrenute trake za snimanje od strane studijskog inženjera, Harrison je napisao novu solo deonicu, a potom je odsvirao dva puta – jedanput unapred i jedanput unatrag.

Kad se probudim rano ujutro,
podignem glavu, još uvijek zijevam.
Kad sam usred sna,
ostanem u krevetu, plutam uzvodno (plutam uzvodno),
molim te, ne budi me, ne, ne tresi me,
ostavi me gdje jesam .

Čini se da svi misle da sam lijen.
Ne smeta mi, mislim da su ludi
Trče svugdje takvom brzinom, sve
dok ne utvrde da nema potrebe (nema potrebe),
molim vas, nemojte mi pokvariti dan, miljama sam daleko,
I uostalom, ja samo spavam.

Promatrajući svijet koji prolazi pored mog prozora, oduzimajući mi vrijeme, ležeći tamo i zureći u strop,
čekajući pospan osjećaj.
Molim vas, nemojte mi pokvariti dan, kilometrima sam daleko,
i uostalom, samo spavam.

Promatrajući svijet koji prolazi pored mog prozora, oduzimajući mi vrijeme.

Kad se probudim rano ujutro,
podignem glavu, još uvijek zijevam.
Kad sam usred sna,
ostanem u krevetu, plutam uzvodno (plutam uzvodno),
molim te, nemoj me buditi, ne, nemoj me tresti,
ostavi me gdje jesam, samo spavam .

Što se samog teksta pesme tiče, njegove osnove ideje i zamisli, prvi nacrt Lennonovih tekstova za pesmu Ja samo spavam, napisan na poleđini pisma iz 1966, sugeriše da je on u ovoj pesmi zapravo pisao samo o običnim ljudskim radostima boravka u krevetu, a ne o nekoj euforiji od droga koja se ponekad pominje u tekstovima. Dok nije bio na turneji, Lennon bi obično provodio vreme spavajući, čitajući, pišući ili gledajući televiziju, često pod uticajem droge, a Paul McCartney bi ga morao buditi za njihove seanse pisanja pesama. Po rečima jednog od bliskih prijatelja iz tog ludog vremena neprestanih turneja, snimanja i bitlmanijske euforije, Lennon je bio neko ko može neograničemo spavati, verovatno najlenja osoba u Engleskoj. Fizički, naravno.

Možda najveće nasleđe ove psihodelične pesme (posvete Johnovoj ljubavi ostajanja u krevetu – koje je jako voleo kao sanjar, čak i kada nije spavao) bili su poznati antiratni protesti u krevetu koje su organizovali on i Yoko Ono. Prvi je organizovan u martu 1969. godine, nakon braka, na koji su pozvali novinare u svoju motelsku sobu dok su se zalagali za svetski mir.

Sve ljudske bede proizilaze iz toga što ne mogu sami sediti u tihoj sobi. Hej, ako ostaneš u krevetu, nisi napolju u ratovima i ne činiš svet hladnim mestom, a ako imaš nekoga sa sobom, promovišeš mnogo više ljubavi na svetu, zar ne?.

Najlepša kompozicija na albumu je Johnova Tomorrow never knows. Zvuci sitara, unazad puštenih traka i izvodi iz Tibetanske knjige mrtvih rađaju nekog novog Lennona, transformisanog i spremnog za neke nove, sasvim drugačije kreativne domete. Od svih Lenonovih, već pomenutih psihodeličnih remek-dela, ova pesma je najdirektnije govorila o drogi – po Lennonovom mišljenju, bez obzira na sve opasnosti da kao mnogi umetnici nestane u paklenom svetu lizergičnih iluzija, on je tvrdio da ga je LSD promenio nabolje, smekšao njegovu dotadašnju agresiju i uticao na njegovu kreativnost.

Turn off your mind, relax and float down stream

It is not dying, it is not dying

Lay down all thoughts, surrender to the void

It is shining, it is shining

Yet you may see the meaning of within

It is being, it is being

Love is all and love is everyone

It is knowing, it is knowing...

... that ignorance and hates may mourn the dead

It is believing, it is believing

But listen to the colour of your dreams

It is not living, it is not living

So play the game "Existence" to the end...

... Of the beginning, of the beginning

Of the beginning, of the beginning

Tomorrow never knows predstavljao je novi, hrabri, lizergični iskorak Beatlesa u nešto sasvim različito, zvučni pejzaž očaravajuće psihodelične mešavine anarhije i strahopoštovanja, zvučnu senzaciju koja je otvorila nepregledno kreativno polje Beatlesa za njihovu studijsku, eksperimentalnu fazu i pet, po mnogima njihovih najboljih albuma, a svakako albuma koji se nalaze na svakoj iole ozbiljnijoj listi ključnih albuma rokenrola. Zujeći ton tamne sitarske harmnonije predstavlajo je vrata percepcije koja su Beatlesi svojom inovativnošću otključali i poveli svet muzike u nova, neistražena prostranstva vlastitog kreativnog kosmosa. Par meseci kasnije, nastala su dva ključna albuma britanske psihodelične epohe – Sergeant Peppers lonely hearts club band Beatlesa i The Piper at the gates of dawn grupe Pink Flojd. Planeta Zemlja činila se sve udaljenijom u tom čudesnom kosmosu šarenolikih boja i umetničkih vizija. Turn off your mind, kao početni stihovi ove čarobne kompozicije, predstavljali su negaciju čitavog intelektualnog, racionalističkog zapadnjačkog pregalaštva, uz poruku koja je glasila : ono što je bitno nije sadržaj uma, već kvalitet samoga uma ... Stara istočnjačka filozofija i mistika postali su novim putokazom kojim bi trebalo krenuti ka sebi i vlastitoj suštini putem kroz pročišćenost praznine, kroz The Void (prvobitni naziv pesme) omladina Zapada krenula je putem psihodelične revolucije. Beatlesi su bili tu da kreativno uobliče i trasiraju početak puta kao i mnogo puta pre i posle toga uticali su svesno na duhovnu revoluciju u glavama i srcima mnogih ljudi širom sveta. Bila je to druga The Beatles pop revolucija, nakon 5. oktobra 1962. i singla Love me do.

Početak Revolvera mnogo nam govori o tome dokle je stigao. U aprilu 1966. godine, kada su počeli sa snimanjem, Beatlesi su zakoračili u budućnost sa pesmom Tomorrow Never Knows. John Lennon je stvorio zvuk u svojoj glavi i prepustio producentu Georgeu Martinu i Geoffu Emericku, dvadesetogodišnjem inženjeru početniku, da smisle kako će to da pretoče u pesmu. Rezultat je bio izvanredan.

Želeo je da mu glas zvuči poput Dalaj Lame koji glasno peva sa vrha brda, kasnije se prisećao Martin.Pa, rekao sam, Malo je skupo otići na Tibet. Možemo li to izvesti ovde?

Lennonov glas je pročišćen uz pomoć zvučnog sistema Lesley, koji mu je dao vibrato efekat koji se obično povezuje sa Hamond klavijaturom. George Harrison je doneo istočnjački zvuk zujanja tako što je svirao dugovratu lautu zvanu tambura, ali i sitar. Paul McCartney osmislio je obrnute zvuke različitih brzina, među kojima je i onaj koji oponaša zvuk galebova. Bubnjevi Ringa Starra se ističu, čime se menja hijerarhija koja je uglavnom tipična za rok instrumentaciju. Ringovi bubnjevi postali su vodeći instrument, gromoglasna ključna tačka u zvučnom haosu. Lennonov glas, koji zvuči poput tibetanskog monaha, podstakao je slušaoce da isključe misli, opuste se i plove nizvodno.

Greg Kot, BBC

Pesmom Love you to, snimljenom tokom aprila 1966., u studijima Abbey road, London, poniremo u najkreativniju fazu Georgea Harrisona i The Beatlesa. Ona je prva u nizu numera vezanih za njegovo interesovanje za indijsku muziku, početak njegove nove duhovnosti i misticizma vezanih za sledbeništvo istočnjačke filozofije i hinduističke religije. Bila je to prva pesma Beatlesa u potpunosti zasnovana na indijskoj muzici, a prva koju je George Harrison napisao na sitaru. Ranija pesma, Norwegian Wood (This Bird Has Flown), takođe je koristila sitar, ali indijska je muzika samo delom uticala na nju ( Norvešku šumu svojim glasom i duhom obojio je njen autor, John Lennon). Bio je to samo prvi korak na njegovom putu prema istočnoj filozofiji i indijskoj muzici, što je u potpunosti ostvareno godinu dana kasnije Harrisonovom moćnim esejom, pesmom sa albuma Sergeant Pepper’s lonely hearts club band - Within You Without You, prvom pesmom Beatlesa koja se koristila samo indijskim instrumentima.

Each day just goes so fast

I turn around, it's past

You don't get time to hang a sign on me

Love me while you can

Before I'm a dead old man

A lifetime is so short

A new one can't be bought

But what you've got means such a lot to me

Make love all day long

Make love singing songs

Make love all day long

Make love singing songs

There's people standing round

Who'll screw you in the ground

They'll fill you in with all their sins, you'll see

I'll make love to you

If you want me to...

Klasičnim hinduističkim instrumentima poput sitara, svarmandala i table, Harrison nas muzički i poetski uvodi u svoj novootkriveni svet duhovnosti i sve većeg udaljavanja od materijalističkog, tipično zapadnjačkog pogleda na svet. Ponavljajući dorski e-mol rastapa se u tipičnim harrisonovskim lirskim i melanholičnim linijama bojeći melodiju jedinstvenim dodirom kreativne magije probuđenog Harrisona, nastanjenog godinama u tišini senke neprevaziđenog autorskog tandema Lennon-McCartney, kreativnog jezgra besmrtnih Beatlesa. Nakon Harrisonovog predstavljanja sitara na Norwegian wood 1965. godine (album Rubber soul), bila je to prva pesma Beatlesa koja je u potpunosti odražavala uticaj indijske klasične muzike. Snimka je napravljena uz minimalno sudelovanje Harrisonovih kolega iz benda; umesto toga, stvorio je pesmu s sviračem table Anilom Bhagwatom i drugim indijskim muzičarima iz Azijskog muzičkog kruga u Londonu. Svoju muzičku inspiraciju, Harrison je crpio iz dela majstora sitara Ravija Shankara, koji je postao njegov učitelj sitara ubrzo nakon završetka snimanja. Pesma Love You To lirski je nadahnuta, ljubavna pesma posvećena Harrisonovoj supruzi Pattie Boyd, a uključuje i filozofske koncepte nadahnute njegovim eksperimentisanjem s halucinogenim drogom LSD. U kontekstu objavljivanja, pesma je poslužila kao jedan od prvih primera Beatlesa koji izražavaju ideologiju usklađenu s ideologijom nove kontrakulture. Muzikolozi i muzički kritičari pozdravili su Love you to kao revolucionarnu u predstavljanju nezapadne muzičke forme rock publici.

Za mene je indijska klasična muzika jedina stvarno sjajna muzika koja čini zapadnjačke stvari s tri ili četiri takta nekako mrtvima. Možete izvući toliko više iz toga ako ste zaista spremni koncentrisati se i slušati, objašnjavao je svoje oduševljenje novim viđenjem muzike George Harrison sredinom šezdesetih.

Ne može se naglasiti koliko je ovo delo bez presedana u istoriji popularne muzike. Po prvi put azijska muzika nije parodirana koristeći se poznatim stereotipima i zabludama, već je premeštena u novo okruženje sa simpatijama i retkim razumevanjem, reči su etnomuzikologa Davida Recka.

Unutrašnja svetlost nekog novog mikrokosmosa (nakon naglog, iznenadnog praska psihodelične supernove i rađanja novih svetova mašte i kreativnosti) izvirala je iz dubina jedne hipersenzibilne duše, mada su ga mnogi poznavaoci prilika unutar benda smatrali najvećim cinikom (nadmašivši i borbenog Lennona), sklonog uvrnutom engleskom (od Kelta nasleđenom) humoru, kojim su Beatlesi zauzimali gard prema sveopštem licemerju društva i haosu bitlmanije, predrasudama i ludilu sveta koji ih je prethodnih godina pojave i uspona u svetu muzike okruživao. Nasmešeni i relaksirani, u oblacima marihuane i isparenjima halucinogene kiseline, duhovno i fizički promenjeni, Harrison i Beatlesi se ovom pesmom i albumom Revolver okreću sebi samima, vlastitim unutrašnjim svetovima kreacije i introspekcije, novih umetničkih i životnih vizija i imaginacija. Era psihodelije je mogla da počne. Svet je bio spreman za nove izazove i promene.

Svaki dan toliko brzo prolazi

Samo što se okrenem već je prošlost

Nemaš vremena da okačiš znak na mene

Voli me dok još možeš

Pre nego postanem mrtvi starac (Before I'm a dead old man.)

Život je tako kratak

Novi se ne može kupiti

Ali ono što imaš znači mi veoma puno

Vodi ljubav ceo dan

Vodi ljubav pevaj pesme

Vodi ljubav ceo dan

Vodi ljubav pevaj pesme

Tamo ljudi stoje okolo

Oni će te zabiti u zemlju

Ispuniće te sa svim stvarima koje vidiš

Voleo bi da vodim ljubav s tobom

Ako ti mene želiš takođe

Love you to ostaje da zrači čudesnom energijom prosvetlenja kao Harrisonova čista indijska raga – obojena magičnim, hipnotičnim zvucima sitara i table isprekidanih svetlećim gitarskim rifom, zaslepljujućim zrakom sunca unutar mračne šume. Novi, antimaterijalistički, onirički produbljen filozofski i umetnički koncept, obojen indijskim misticizmom i isparenjima kiseline koja je natapala čula otvorivši um i pretvorivši svet u nepregledno prostranstvo kosmičke svesti lagano je osvajao svet, nošen talasima Beatles magije kojoj je malo ko mogao da odoli. Vrata su bila otvorena.

Politički obojena i žestoko kritički intonirana, legendarna Harisonova numera koja svojom iskričavom energičnošću i žestinom otvara kultni Revolver - Taxman (Poreznik), predstavlja georgeorwellovski nemilosrdni napad na britansku laburističku vladu Harolda Wilsona – napad na njegov drakonski porez. Uz malu pomoć Johna Lennona, bio je to iskričav i protestno intoniran tekst u dvanaestotaktnoj formi bluza. Iznenađujuće oštra, parodična i bolno sarkastična (s obzirom da su Beatlese smatrali apolitičnim bendom, barem tokom dotadašnje faze njihovog delovanja), pesma Taxman furiozno je izgrađena od mekartnijevskih rifova na basu, suprotstavljenih gitarskim akordima George Harrisona. Pored snažne rokerske ritmičke podrške na basu i kao prateći vokal u tandemu sa Lennonom, Paul McCartney dominira moćnim gitarskim solo deonicama kao podrška Harrisonu iskazujući još jednom sav raskoš vlastitog talenta i širinu raspona delovanja kojim je raspolagao unutar Beatlesa (često u senci Lennona, kao neko koga su smatrali autorom sladunjavih kompozicija unutar benda, Paul je veoma često umeo itekako da iznenadi i razuveri pristrasne kritičare svojom rokerskom energijom i eksplozivnošću, dovodeći u zabludu mnoge neupućene slušaoce oko autorske i sviračke uloge u mnogim lennonovski obojenim numerama). Neko koga vezuju za balade tipa – And i love her & Here, there and everywhere, mogao je isto tako vlastitom energičnošću bez problema da oduva sa scene svakog nabeđenog rokera svojim numerama poput Helter-skelter & Why don’t we do it in the road. Energija svirke kojom pleni u jednoj od najznačajnijih Harrisonovih pesama sa The Beatles – Taxman stoga nimalo ne čudi, već nadahnjuje.

1,2,3,4

Hrmm!

1,2...

1,2,3,4.

Let me tell you how it will be

There's one for you, nineteen for me

Cos I'm the taxman, yeah, I'm the taxman

Should five per cent appear too small

Be thankful I don't take it all

Cos I'm the taxman, yeah I'm the taxman

If you drive a car, I'll tax the street

If you try to sit, I'll tax your seat

If you get too cold I'll tax the heat

If you take a walk, I'll tax your feet

Taxman!

Cos I'm the taxman, yeah I'm the taxman

Don't ask me what I want it for (Aahh Mr. Wilson)

If you don't want to pay some more (Aahh Mr. Heath)

Cos I'm the taxman, yeah, I'm the taxman

Now my advice for those who die

Declare the pennies on your eyes

Cos I'm the taxman, yeah, I'm the taxman

And you're working for no one but me

Taxman!...

Uvodno odbrojavanje na početku pesme (urađeno moćnom studijskom uverljivošću, podsećalo je na početak prvog albuma The Beatlesa – Please please me i moćnu I saw here standing there), aludiralo je na novi početak Beatlesa – era psihodelije je mogla da počne. Nakon napornih turneja i haosa bitlmanije, Beatlesi su se povukli u svoj novi, izmaštani, imaginarni svet kreacije i studijskog rada, eksperimentišući i crpeći uz malu pomoć inovativnih studijskih tehničkih mogućnosti novu vrstu imaginacije, napredovanja u radu – zadržavajući svoju avangardnu, pionirsku ulogu i neviđene mogućnosti njihove neiscrpne kreativnosti, koji su doneli neke od najboljih pesama i albuma u celokupnoj istoriji rokenrola.

Istoričar muzike David Simonelli, u svojoj knjizi Heroji radničke klase, grupiše Taxman s pesmom Eleanor Rigby i singlovima benda iz maja 1966. – Paperback Writer i Rain kao primere istaknutog društvenog komentara Beatlesa što je učvrstilo njihovu dominaciju londonskom društvenom scenom. U intervjuu 1968. Lennon se pozvao na pesmu Taxman kao deo antiautoritativnog pogleda Beatlesa; rekao je da je to pesma protiv poreza (koji se potom koristio za nabavku oružja i podršku Amerikancima u vijetnamskom ratu) i protiv uspostavljanja establišmenta i da je bend još uvek protestovao protiv toga da mora plaćati vladu ako nije za pravedno ili komunističko ili stvarno hrišćansko društvo.

Pored sjajnih Good day sunshine (McCartneyja blistava impresija, napisana jednog vrelog letnjeg popodneva 1966. u kući Johna Lennona – radosno jednostavna i razigrana), Got to get you into my life i predivne, lirske i setne, u gotovo klasicističkoj formi Here, there and everywhere (ljubavna uspavanka u kojoj Paul McCartney uz malu pomoć gudača doseže neke od najvećih pop dometa, mereno čak i kriterijumom samih Beatlesa. Jedna od njemu najdražih pesama, uz nezaboravnu Yesterday).

Snimljena početkom juna 1966., po rečima samog Harrisona pesma I want to tell you je predstavljala lavinu misli koje je teško izreći ili zapisati i izražavala je problem u sporazumevanju na orijentalni način – it’s only me, it’s not my mind, that is confusing things. Bilo je to vreme kada je Harrison, lagano izlazeći iz senke nenadmašnog kreativnog tandema Lennon-McCartney počeo stvarati vlastiti muzički identitet, pre svega pod uticajem indijske kulture i čudesnih iskustava tog psihodeličnog vremena i eksperimentisanja umetnika sa svešću, pre svega korišćenjem LSD i kanabisa. Upravo je za pesmu Želim ti reći inspiraciju crpio iz eksperimentisanja halucinogenom LSD, nošen kreativnim talasom koji ga je zapljusnuo početkom 1966. godine. Proučavajući mogućnosti indijskog sitara kao instrumenta i istočnjačku filozofsku misao kao novi temelj za pisanje pesama Harrison stvara vlastiti autorski identitet. Po prvi put, na jednom albumu Beatlesa biće potpisan kao autor tri pesme – I want to tell you, Love you to & Taxman.

Bio je to njegov neočekivan izlazak iz senke nenadmašnog autorskog tandema (koji se uzgred nalazio na vrhuncu kreativnosti, ali ujedno i sve manjeg međusobnog podnošenja) i uvod u najkreativnji umetnički period – kako sa Beatlesima, tako i nakon njih, zaključno sa epskim solo albumom, trostrukim All things must pass.

I want to tell you

My head is filled with things to say

When you're here

All those words, they seem to slip away

When I get near you

The games begin to drag me down

It's alright

I'll make you maybe next time around

But if I seem to act unkind

It's only me, it's not my mind

That is confusing things

I want to tell you

I feel hung up but I don't know why

I don't mind

I could wait forever, I've got time

Sometimes I wish I knew you well,

Then I could speak my mind and tell you

Maybe you'd understand

I want to tell you

I feel hung up but I don't know why

I don't mind

I could wait forever, I've got time, I've got time, I've got time...

Kao promišljen i filozofski udubljen u vlastiti mikrokosmos duhovnosti i izražajnosti, Harrison strpljivo, u senci tandema Lennon-McCartney gradi svoj put i razvija interesovanje za indijsku muziku. Tokom juna 1966., Ravi Shankar, legendarni virtuoz na sitaru (otac današnje pop dive Norah Jones) i njegov kolega Ala Raka (svirač table) posetili su Georgea u njegovom domu u Asheru i svirali okupljenim Beatlesima. Vremenom Harrison postaje jedan od glavnih Shankarovih zapadnjačkih štićenika i promotera indijske muzike u svetu. Harisonova fascinacija istočnjačkom filozofijom zadominiraće društvenim životom The Beatlesa u naredne dve godine, kulminirajući početkom 1968., posetom Beatlesa Indiji kod gurua transcendentalne meditacije Maharišija (gde će u stanju nove duhovne energije, pročišćenja i smirenosti nastati glavnina materijala za njihov antologijski Beli album).

Kombinacija istočnjačke filozofske misli i indijske muzike, pre svega sitara kao instrumenta koji je nadograđivao zvuk Harrisonove gitare, pružajući mu širi spektar izražajnih opcija, s jedne strane, kao i dejstvo halucinogena kao mogućih stimulativa za proširenje ili bolje reći raspršivanje svesti, drugačije percipiranje ostataka nekadašnje predvidive i neinspirativne stvarnosti, s druge strane, doveli su Harrisona, kao i mnoge druge umetnike tog vremena prepuštene tokovima novog strujanja svesti do stanja da što su brže i šire dosezale njihove misli, to je bila mukotrpnija i veća borba za pronalaženje reči koje će ih izraziti. Iz te čudesne umetničke i duhovne sinergije proizaće u narednih par godina neke od najlepših i najkompleksnijih numera George Harrisona. Dok je njegova bluesom obojena gitara nežno jecala, rađalo se novo sunce kreacije, dolazeći donosilo nešto.

Ah, look at all the lonely people
Ah, look at all the lonely people

Eleanor Rigby picks up the rice in the church where a wedding has been
Lives in a dream
Waits at the window, wearing the face that she keeps in a jar by the door
Who is it for?

All the lonely people
Where do they all come from?
All the lonely people
Where do they all belong?

Father McKenzie writing the words of a sermon that no one will hear
No one comes near
Look at him working, darning his socks in the night when there's nobody there
What does he care?

All the lonely people
Where do they all come from?
All the lonely people
Where do they all belong?

Ah, look at all the lonely people
Ah, look at all the lonely people

Eleanor Rigby died in the church and was buried along with her name
Nobody came
Father McKenzie wiping the dirt from his hands as he walks from the grave
No one was saved

All the lonely people
(Ah, look at all the lonely people)
Where do they all come from?
All the lonely people
(Ah, look at all the lonely people)
Where do they all belong?

Ma za kojom formom ili stilom posegli uvek su znali da izvuku maksimum i prevaziđu originale. Njihova pionirska uloga činila ih je jednostavno nenadmašnima - o kreativnosti i višeglasnom pevanju već su napisane brojne studije, zato... Numere Eleanor rigby (priča o smrti u samoći) i gotovo barokna For no one (ravnodušan i flegmatičan McCartneyjev osvrt na kraj ljubavne veze sa Jane Asher, gotovo klasična kompozicija u kojoj se pojavljuje jedan od najboljih britanskih hornista – Alan Siril, svirajući rog) pravi su biseri albuma - savršene pop melodije, obogaćene i nadograđene klasičnim uticajima; jednostavno rečeno primer za udžbenike. Da sve ne bi izgledalo previše savršeno i ozbiljno, pobrinuo se, a ko bi drugi, nego relaksirano zabavni bubnjar Ringo Starr i njegova detinja Yellow submarine (tačnije McCartneyjeva dečija pesmica, koju je otpevao bezbrižni Ringo) dve godine kasnije iskorišćena za naslovnu temu The Beatles crtanog filma o neobičnom zloći.

Your day breaks, your mind aches
You find that all her words of kindness linger on
When she no longer needs you

She wakes up, she makes up
She takes her time and doesn't feel she has to hurry
She no longer needs you

And in her eyes you see nothing
No sign of love behind the tears
Cried for no one
A love that should have lasted years

You want her, you need her
And yet you don't believe her when she says her love is dead
You think she needs you

And in her eyes you see nothing
No sign of love behind the tears
Cried for no one
A love that should have lasted years

You stay home, she goes out
She says that long ago she knew someone but now he's gone
She doesn't need him

Your day breaks, your mind aches
There will be times when all the things she said will fill your head
You won't forget her

And in her eyes you see nothing
No sign of love behind the tears
Cried for no one
A love that should have lasted years

Bilo je to varljivo (od glagola - variti, duvati) leto 1966. godine, mesec avgust, jedan od prelomnih trenutaka za Beatlese, kada se u potpunosti okreću studijskom radu (publika će ih ponovo uživo videti tek 30.januara 1969. prilikom prepodnevne svirke na krovu zgrade, za vreme snimanja albuma i filma Let it be), introspekciji i nizu kreativnih eksperimentisanja čiji će plod biti četiri antologijska studijska albuma za isto toliko godina. Ostatak priče je čista istorija, tačnije mit. Nakon Revolvera ništa više neće biti isto - pa ni sami Beatlesi, momci od kojih je sve zapravo i počelo.

By Dragan Uzelac