ALBERT COLLINS (1932. – 1993.)

ALBERT COLLINS (1932. – 1993.)

    Albert Gene Collins, poznat kao Albert Collins and the Ice Man (Ledeni čovek), bio je američki električni blues gitarista i pevač s prepoznatljivim gitarskim stilom (karakterističnim moćnim sviranjem i izmenjenim štimovima). Njegova dugogodišnja saradnja s Fender Telecasterom donela mu je titulu The Master of the Telecaster.

    Albert Collins bio je blues legenda i prirodni showman, strastven svirač čiji su jedinstveni tonovi proizlazili iz njegove nekonvencionalne tehnike i njegove gitare po izboru. Odrastajući u Teksasu, Collins (rođen kao Albert Drewery) okušao se na jazz klaviru pre nego što mu je njegov rođak Willie Young pokazao neke gitarske užitke, i tako je počelo njegovo blues obrazovanje. Ugledajući se na Johna Leeja Hookera, Guitar Slima, T-Bone Walkera i BB Kinga, Collins je razvio svoj jedinstveni talenat. Počeo je s Epiphoneom, ali kad je vidio Clarencea Gatemoutha Browna kako svira na Fender Esquireu, odmah je promenio marku gitare, otkrio Telecaster i, napokon, svoj omiljeni instrument - ​​Fender 1966 Custom Telecaster, s telom od jasena. Njegov stil je bio veoma emotivan, sa puno divljeg vibrata i magičnog slajda...

You get the strangest kinda feelin'
That's when the guitar plays the blues
I say, you get the strangest kinda feelin'
That's when a guitar plays the blues
Your body gets the message
And you know, you know, your soul has just got to move

You might even bat your eye
You might even snap or cry
The feelin' you're feelin' within you babe
You know you just can't hide

You're kinda strokin' like that
You're kinda bendin' like this
And it reaches down inside you
And your soul just can't resist
You get the same kinda feelin'
When the guitar plays the blues

Your body sure gets the message
Yes, you know, you know, your soul has just got to move

And when the music is over
And it's time to turn out the lights
You know the blues goes home with ya
Soothes you through the night

You get the strange kinda feelin'
When the guitar plays the blues
Your body gets the message
And you know, you know, you know
Your soul has just got to move

     Iako je ostao u velikoj meri nepriznat od strane javnosti tokom većeg dela svoje karijere, muzičar rođen u Teksasu Albert Collins na kraju je bio priznat kao jedan od najtalentovanijih i najistaknutijih bluz gitarista svoje ere. Svoju slavu je uspostavio stvarajući jedinstven zvuk sa svojom Fender Telecaster gitarom koji je bio zasnovan na neobičnim štimovima i užarenim solažama. Nadimak Iceman dobio je jer su njegovi zvuci gitare bili prodorni i mogli su da opeku uši, kao što su ledenice bile oštre i mogle su da zabride. Peter Watrous je napisao u Njujork tajmsu da je gospodin Kolins stekao svoju reputaciju kombinujući divlje, nepredvidive improvizacije sa odmah prepoznatljivim tonom, hladnim i čistim.

U moćnim rukama Ledenog čoveka, rekao je Jas Obrecht u Guitar Playeru, taj izubijani Telekaster je mogao da psuje i grdi kao Šekspirova vatra, da ubode jače od Joe Louisa, da krešti kao uplašena kokoška ili da digne urlik na groblju.

    Muzičari u rasponu od Jimija Hendrixa preko Canned Heat-a do Roberta Craya naveli su da Collins ima veliki uticaj na njihove stilove. Posebno je bio poznat po svojim ludim nastupima uživo tokom kojih je često ušetao u publiku i plesao sa fanovima, a njegova arena za sviranje bila je uvećana produžnim kablom od 100 stopa pričvršćenim za njegovu električnu gitaru. Dok su ga njegove improvizacije koje prijaju publici učinile izuzetno popularnim izvođačem tokom godina, njegovi snimci su se neuredno prodavali sve do kasno u karijeri. Njegova konačna slava je takođe odložena zbog dugogodišnje dominacije čikaškog bluza nad bluz verzijom iz Teksasa. Dok je čikaški bluz izvođača kao što su Muddy Waters i Howlin’ Wolf naglašavao grupne džem sesije, teksaški varijetet je više bio izlog za individualne talente gde su gitaristi pokušavali da nadigraju jedni druge. Malo ko je mogao da se takmiči sa Collinsom u ovim borbama, ali njegov talenat mu nije doneo široku slavu sve dok na njega nisu skrenuli pažnju fanovi roka kasnih 1960-ih.

    Nakon što se kao dete preselio u geto u Hjustonu, Collins se prvi put zainteresovao za muziku dok je slušao pijanistu u svojoj crkvi. Pohađao je časove klavira u školi, a zatim je učio o sviranju gitare od svojih rođaka, bluz gitarista Willow Younga i Lightnin’ Hopkinsa. Ispostavilo se da su njegovi rođaci imali veliki uticaj na Collinsov zaštitni znak. On je oponašao Youngov stil sviranja bez trzalice, i naučio je da štimuje gitaru u molu od Hopkinsa. Koristeći svoje prste umesto trzalice, njegovo sviranje je razvilo udarniji zvuk. Collins je u Guitar Playeru tvrdio da je svoju prvu gitaru napravio od kutije za cigare, koristeći žicu za baliranje sena za žice. Tokom tinejdžerskih godina želeo je da bude orguljaš, ali je njegovo interesovanje za taj instrument splasnulo nakon što su mu orgulje ukradene.

     Dok je Collins rekao da je njegov najveći uticaj bio John Lee Hooker iz Detroita, proveo je veliki deo svoje mladosti slušajući muziku velikih jazz bendova umetnika kao što su Jimmie Lunceford, Count Basie i Tommy Dorsey. Jedno vreme je razmišljao da postane džez gitarista, a njegovo sviranje se često menjalo između bluza i zvuka džez big benda. Nakon što je Collins prešao sa akustične na električnu gitaru, počeo je da sluša T-Bone Walkera, Clarencea Gatemouth Brovna i B.B. Kinga kako bi usavršio svoj talenat. Brown je bio ključni uticaj zbog svog zvuka koji je Collins smatrao posebno uzbudljivim. Collins je oponašao Browna tako što je počeo da svira sa kapom (capo) i Fender gitarom, instrumentom koji će postati neraskidivo vezan za njega. Pošto u to vreme nije mogao da priušti da kupi gitaru, počeo je tako što je stavio Fender Telecaster vrat na drugu gitaru.

    Početkom 1950-ih, Collinsov talenat mu je doneo pozicije session muzičara sa izvođačima kao što je Big Mama Thornton. Kasnije je zamenio budućeg gitaristu Jimmija Hendriksa u Litlle Richardovom bendu. U to vreme Collins se etablirao kao veliki eklektik koji je mogao da proizvede neobične zvukove uz svoju gitaru. Kao što je Dejvid Gejts pisao u Newsweeku, Collins je kidao žicu golim rukama umesto tobože brže trzalice, koristio je neortodoksne sitne melodije umesto svestranijih standardnih i bez stida stegao kapo (šipka preko prsta, koja podiže visinu žica), čineći da Telecaster zvuči još sjajnije i prodornije. Njegov prvi snimak, instrumental pod nazivom The Freeze, sadržao je proširene note svirane u visokom registru. Collins je rekao Guitar Playeru da je ploča prodata u oko 150.000 primeraka za samo tri nedelje. Collins je izgubio priliku da svira sa zvezdom soul muzike Džejmsom Braunom kasnih 1950-ih jer nije mogao da čita muziku. U međuvremenu, još uvek nije osećao da može u potpunosti da živi od sviranja gitare, a radio je kao vozač kamiona i kao mešač farbe za automobile. Zatim je pogodio bluz sa svojim snimkom Frosty, objavljenim 1962. godine, koji je prodat u više od milion primeraka i postao popularan bluz standard. Ova pesma je potvrdila njegovu reputaciju svirača hladnog bluza, a njegov producent ga je pozvao da nastavi ovu temu u naslovima svojih pesama i albuma. Čak je i svoj prateći bend nazvao The Icebreakers.

   Prema Piteru Votrousu u Njujork Tajmsu, Collinsov prvi značajan album bio je Truckin’ with Albert Collins 1965. Nakon objavljivanja svog kompilacionog albuma, The Cool Sound of Albert Collins, napustio je posao slikanja i preselio se u Kanzas Siti 1966. Tamo je upoznao svoju buduću suprugu Gwendolyn, koja će mu postati važan motivator kao i kompozitor nekih od njegovih najpoznatijih pesama. Među njenim kompozicijama za Collinsa bile su There's Gotta Be a Change i Mastercharge. Bluz muzika je stekla popularnost kasnih 1960-ih zbog raznih rock izvođača kao što su Jimi Hendrix i Canned Heat koji su naglašavali važnost bluza kao inspiracije za njihov rad.

    Veliki podsticaj Collinsovoj karijeri došao je kao rezultat interesovanja za njega od strane Boba Hitea (upravo iz benda Canned Heat, poznatog između ostalog po maestralnom albumu sa legendarnim John Lee Hookerom, kao i po lideru benda – Alanu Wilsonu, vrsnom blues znalcu, autoru, pevaču, gitaristi i usnom harmonikašu benda Canned Heat). Hite je preporučio Collinsa kompaniji Imperial, koja je bila povezana sa etiketom Canned Heat, Liberty/USA. Njegov potcenjeni stil pevanja se prvi put pojavio na snimku na Love Can Be Found Anywhere (Even in a Guitar), prvom od tri albuma koje je snimio za Imperial. Kasnije je snimio albume za Blue Thumb, zatim za izdavačku kuću Tumbleveed Billa Szimczika u Čikagu 1972. godine.

I'm your iceman, baby, ain't here to cool you down
Yes, I'm your iceman, ladies, you'll always know when I'm around
I left Leona, Texas, to heat this coolest place in town

Gonna play this old guitar, mix up some fire with my ice
Yes, I'm gonna play this old guitar, light your fire with my ice
Sometimes it sounds so good to me, I just might play it twice

I'm your iceman, baby, call me Al, if you please
I'm your iceman, baby, I'm so hot I'll probably freeze
I'm gonna whip up a twister, turn tornadoes to a breeze

Yes, I'm your iceman, baby

Yes, I'm your iceman, people, fixin' fire with my ice
I'm your iceman, ladies, I make it hot an' chill it right
If you follow my instructions, my ice will last all night

    Nastupi na Newport Jazz festivalu i na Filmore Westu 1969. godine doneli su Collinsu veću izloženost i prihvatanje kod mlade rok publike. Takođe se pojavio na Montreux Jazz Festivalu 1975. Dok je džemirao 1970-ih u Sijetlu, upoznao je i svirao sa Robertom Crayem. Više od decenije kasnije, udružio se sa Crayem i Johnnyjem Coplendom na bluz albumu Showdown, nagrađenom Grammy nagradama. Još 1971. godine, kada je imao 39 godina, Collins je našao za neophodno da radi u građevinarstvu jer nije mogao dovoljno dobro da živi od svoje muzike. Udobnije svirajući za malu publiku nego za masovna okupljanja, Collins je ipak pristao da nastupi na humanitarnom Live Aid koncertu 1985. koji je emitovan pred oko 1,8 milijardi gledalaca. Ovo izlaganje, kao i pojavljivanje u Seagramovoj reklami za vino Cooler, u Late Night sa Davidom Lettermanom i u filmu Adventures in Babysitting, osiguralo je Collinsovo priznanje kao vodećeg bluz gitariste. Njegova popularnost i diskografija nastavili su da rastu sve do njegove prerane smrti od raka jetre u novembru 1993.